Jizr az-Zarqa
Plaats in Israël 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| District (mechoz) | Haifa | ||
| Coördinaten | 32° 32′ NB, 34° 55′ OL | ||
| |||
Jizr az-Zarqa (Arabisch: جِسْر الزَّرْقَاء lett. De blauwe brug, Hebr: גִ'סְּר א-זַּרְקָא) is een Israëlisch-Arabisch kuststadje op de noordelijke mediterrane kustvlakte van Israël in het district Haifa.[1] Het ligt ten noorden van de plaats Caesarea en verkreeg in 1963 de status van gemeente. Volgens het Israëlisch Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) telde de stad in 2020 14.700 inwoners, op een gebied ter grootte van 1.500 dunams (1,5 km²). Het is dus dicht bevolkt.
80% van de inwoners leeft naar verluidt[bron?] onder de armoedegrens. De plaatsnaam Jisr az-Zarqa is een verwijzing naar de Taninim-stroom (Hebr.), die langs de noordgrens stroomt en in het Arabisch de "Blauwe wadi" (Wadi az-Zarka) heet. Jizr az-Zarqa is nog de enige gemeente met een Arabische meerderheid in Israël gelegen aan de kust van de Middellandse Zee. De burgemeester is Az-Adin Amash.[2] De inwoners zijn voornamelijk moslim.
Ingesloten[bewerken | brontekst bewerken]
Palestijns-Arabische stadjes en dorpjes in Israël hebben vrijwel alle met elkaar gemeen dat de staat in de loop van de decennia grondgebied ervan heeft afgesnoept en ze heeft ingesloten tussen naburige Joodse gemeenten of met infrastructurele werken.[3] Zo wordt Jizr (zoals de inwoners hun stadje noemen) in het zuiden begrensd met een 9 meter hoge afscheidingswal (2002) met daarachter de Joodse stad Caesarea, ten oosten ligt Kvish 2 (zeg maar A2), ten noorden liggen kibboets Ma’agan Michal met grote visvijvers en een natuurreservaatje, ten westen ligt de Middellandse Zee.[1] Jizr kan alleen in de hoogte uitbreiden of aan de andere kant van de rijksweg (onbebouwde ruimte van een andere gemeente!), maar dan moet de staat bestemmingsplannen wijzigen tbv Palestijnen.
Hier speelt de problematisch krappe begrenzing van de gemeente van staatswege en ook de zonering ervan. Vanwege plaatsgebrek heeft men gebouwd in een zone die niet voor woningbouw was bestemd. Deze woningen hebben dus geen vergunning en er komt een dag dat de staat verordent dat ze moeten worden afgebroken.[4]
In 2020 publiceerde de ngo Human Rights Watch het rapport Israël, discriminerende grondpolitiek snoert Palestijnen in waarin bovenstaande beschreven wordt aan de hand van drie casestudies van Palestijnse stadjes in Israël: Qalansawe , Ein Mahel en Jizr az-Zarqa.[3] Uit een vergelijkende studie die deel uitmaakt van het rapport blijkt verder dat de situatie in omringende Joodse gemeenten anders is: daar is ruimte genoeg om uit te breiden. Kust(snel)weg 2 heeft geen afslag naar het plaatsje, maar deze werd van staatswege toegezegd. De plaats is te bereiken via een smalle weg die via een tunnel onder de snelweg loopt.
Afkomst inwoners[bewerken | brontekst bewerken]
Veel huidige bewoners stammen af van de Ghawarnah-stam, uit de Jordaanvallei. Deze Ghawarnah-Arabieren waren boeren, bewerkten het moerassige land dat nu Kibboets Maagan Michal is en hielden kuddes kamelen en ossen. Op kaarten uit het Ottomaanse rijk werd het gebied door zijn inwoners al-Arab al-Ghawarnii genoemd. Tijdens de jaren van het Ottomaanse rijk en het Britse mandaat waren er zeven graanmolens, of tawahiin, langs de stroom.[5]
1948[bewerken | brontekst bewerken]
Het is aan de tussenkomst van Joodse inwoners van kibboetsen als Zichron Ja’acov en Binyamina te danken geweest dat de inwoners van Jizr, die daar vaak ongeschoold werk deden, tijdens het Israëlisch-Arabisch conflict niet werden verdreven.[6]
Economie[bewerken | brontekst bewerken]
Problemen van vervuiling en overbevissing in de kustwateren hebben de voorbije decennia een negatieve impact gehad op een belangrijk element van de lokale economie, de visserij, en veel inwoners werken daarom nu in de wijde regio. Dagelijks vervoeren 20 tot 30 bussen Jizr az-Zarqa-bewoners naar hun werk, meestal in de dienstensector, in Haifa, Tel Aviv en elders.[7]
In 2020 verklaarde het Mossawa Centrum, dat opkomt voor de rechten van Israëlische Palestijnen, dat 80% van de inwoners onder de armoedegrens leeft. De werkloosheid is hoog en degenen die een baan hebben, verdienen gemiddeld de helft van het nationale gemiddelde. Bovendien is het gemiddelde inkomen in het dorp slechts ongeveer de helft van het landelijk gemiddelde.[8]
Toerisme[bewerken | brontekst bewerken]
De gemeente Jizr az-Zarqa probeert het milieutoerisme naar de stad en het strand te promoten. De Israel National Trail, een lange-afstand-pad dat loopt van Dan in het noorden tot Eilat in het zuiden, loopt door Jizr az-Zarqa. In 2013 werd gemeld dat een poging werd ondernomen om van de kustplaats een toeristische bestemming te maken.[9]
Schooluitval[bewerken | brontekst bewerken]
In 2006 was het percentage voortijdige schoolverlaters in het land met 12% het hoogst.[10] In 2020 ging minder dan een kwart (23%) van de middelbare scholieren studeren.Er is hier een verband met verhoogde criminaliteitscijfers voor Jizr.[11]
Film[bewerken | brontekst bewerken]
De film Al Jiser (2004) door Ibtisam Mara'ana gaat over het leven van de inwoners van het kustplaatsje.
Bronnen, noten en/of referenties
|