Overleg:Smaragd

"(Latijn: smaragdus, afgeleid van het Perzische zamarat)"

Van welke etymoloog komt deze Perzische herkomstverklaring? Nederlandse etymologische woordenboeken voeren het woord eenstemmig terug op een Semitische taal. Fransvannes (overleg) 1 feb 2011 11:17 (CET)

Foekenoppert is de auteur van dit stukje zo-te-zien volksetymologie. Ook mijn "Van Dale Etymologisch woordenboek" noemt Zamarat niet als oorsprong. Jan Arkesteijn (overleg) 1 feb 2011 11:37 (CET)

Dank dat je hem op de kwestie hebt gewezen.

Overigens wordt ook jouw Van Dale "meegenomen" door de website waarnaar ik linkte. Fransvannes (overleg) 1 feb 2011 13:42 (CET)

Inderdaad niet te vinden. Overtuigender is trouwens de betreffende paragraaf in de en: [1], die het Perzische woord, waarschijnlijk eerder zumurud (en diverse cognaten), afgeleid acht van dezelfde voorvader als smaragd. In het artikel staat nu dus dat een woord van zijn broertje is afgeleid, hetgeen uiteraard niet klopt. Het is beslist géén volksetymologie, wel verkeerd begrepen genealogie.

Ondersteunende bron voor het Engels: [2]. Bessel Dekker (overleg) 8 feb 2011 14:52 (CET)

Artikel aangepast. Fransvannes (overleg) 8 feb 2011 16:28 (CET)

Vind je het goed als ik er nog een vraag bij stel? Er staat nu De naam smaragd is via het Latijn en het Grieks waarschijnlijk terug te voeren op een Semitische taal.[1] In de oudheid werd de naam niet alleen gebruikt voor smaragd, maar waarschijnlijk voor alle toen bekende groene stenen. Is er voor die laatste zin een bron? Op grond van Philippa zou ik eerder verwacht hebben: De naam smaragd is via het Latijn en het Grieks waarschijnlijk terug te voeren op een Semitische taal, waarin het woord een basisbetekenis "schitterend" had.[1] Bessel Dekker (overleg) 9 feb 2011 01:06 (CET)

De basisbetekenis "schitterend" zou je inderdaad op grond van Philippa nog kunnen toevoegen. Ik vond het niet nodig, omdat er in de verwijzing naar het Semitisch toch al een slag om de arm zat.

Over het Grieks schrijft zij: "naam voor verschillende groene edelstenen". Dat is niet helemaal hetzelfde als "waarschijnlijk voor alle toen bekende groene stenen", een frase die ik heb laten staan, maar niet heb toegeschreven aan Philippa. Verwijderen vond ik niet nodig, toeschrijven aan Philippa niet juist.

Ik zal de zin nu maar aanpassen, zodat hij wél strookt met Philippa. Fransvannes (overleg) 9 feb 2011 09:59 (CET) Hoe zou dat trouwens zitten met die smaragden regenboog uit de Openbaring? Zou die "smaragd" dan ook een andere groene steen geweest kunnen zijn?

Dat laatste punt is merkwaardig. Je zou (ik zou) in eerste instantie aan lichtbreking kunnen denken, en waarom zou de smaragd dan gewoon niet een diamant kunnen zijn? Dat strookt echter niet met het eerste deel van het vers, waarin al een diamant is genoemd. Alleen, klopt die vertaling?
Grieks: ὄμοιος ὀραἀσειλίθῳ ἱάσπιδι καὶ σαρδίῳ καὶ ἶρις κυκλόθεν τοῦ θρόνου, ὄμοιως ὅρασις σμαραγδίνων.
NBG: "En die er op gezeten was, was van aanzien den diamant en sardius gelijk; en een regenboog was rondom den troon, van aanzien den smaragd gelijk."
King James Bible: "And he that sat was to look upon like a jasper and a sardine stone: and there was a rainbow round about the throne, in sight like unto an emerald."
Hetgeen vooral de Nederlandse "diamant" raadselachtig maakt, want in hoeverre is die vertaling "diamant" voor ἱάσπι[ς] letterlijk te nemen? Klopt die vertaling wel?
Terug naar de smaragd: volgens het Wolterswoordenboek is σμαράγδίνος "van smaragd NT", maar σμάραγδος "naam voor verschillende groene edelstenen, waaronder de smaragd HDT., ATT" [cursivering in woordenboek]. Wijst dat erop dat het NT-gebruik van het bijvoeglijk naamwoord een hapax is? Of volgt het woordenboek de nu eenmaal gebruikte vertaling, zonder zich om mogelijke andere betekenissen te bekommeren? Gedraagt het zich als vertaal- of als betekeniswoordenboek? Bessel Dekker (overleg) 13 feb 2011 17:47 (CET)