Overleg:Woordvolgorde

Er kloppen hier een paar dingen niet:

• Aan het eind van de tweede alinea staat dat bijvoeglijke naamwoorden altijd in elke taal voor het zelfstandig naamwoord komt, maar bij bv. Romaanse talen (zoals Spaans en Frans) komt het juist vaker achter het zelfstandig naamwoord?
• In de lijst met woordvolgordes staat bij SVO tussen haakjes dat die het meest wordt gebruikt, alleen als je dan zelf naar die pagina toegaat, dan staat er dat juist SOV het meest voorkomt, wat ook bij de pagina over SOV staat. Dit klopt waarschijnlijk niet.

Ik ben geen talenexpert, dus als iemand even dit zou willen controleren, dan met voorbaat dank. KEhu4321 (overleg) 20 jul 2013 12:12 (CEST)

SOV-taal Nederlands

De algemene wetenschappelijke overeenstemming schaart het Nederlands onder de SOV-talen, zie bv. https://www.dbnl.org/tekst/_nee005201201_01/_nee005201201_01_0024.php uit 2012 alwaar wordt verwezen naar het artikel [Koster, 1975, Dutch as an SOV language, Linguistic Analysis, deel 1, blz. 111-136]. Helaas heb ik geen afschrift van het artikel zelf kunnen vinden, maar met enig gericht zoeken kan men tal van bevestigingen vinden over de SOV-hoedanigheid van het Nederlands.

Vereenvoudigd weergegeven met slechts enkele zinsonderdelen:

• S = subject (onderwerp)
• O = object ((lijdend / meewerkend / belanghebbend / bezittend / handelend / ondervindend / voorzetsel-)voorwerp)
• F = finite verb (persoonsvorm)
• N = non-finite verb(s) (overige werkwoordsvormen en achtergebleven onderdelen van de persoonsvormen)
• V = verbal complex (werkwoordelijke groep), met V = N F of V = N1 F N2 of V = F N
• T = topic (thema)

zie ik drie welgevormde zinsbouwgeraamtes in de Nederlandse taal. (De geraamtes kunnen welhaast oneindig worden aangevleesd met meer, al dan niet tussengevoegde, onderdelen, waaronder bepalingen.)

Om te beginnen is er de vorm voor ondergeschikte bijzinnen:

• trap 0 [S O V] bv.: (Ik weet dat) zij een appel gegeten moet hebben. & (Ik hoor dat) zij een rib afkluift. & (Ik zag dat) twee mannen een boterham aten. & (Ik vrees dat) een fietsersgroep komt aanrijden. & (Het verbaast niemand dat) wij allen sterven zullen.

Door F (althans het gedeelte daarvan zonder werkwoordspartikel) uit V los te weken en vooraan te plaatsen, verkrijgen we een vorm die geschikt is voor o.a. gesloten vragen, levendige verhaalvertelling, mopstarters en andere doelen:

• trap 1 [F S O N] bv. Kluift zij een rib af? (Hier is "af" een werkwoordspartikel dat bij wijze van N achterblijft.) & Aten twee mannen een boterham, ... & Komt (me daar toch) een fietsersgroep aanrijden!

Door tenslotte nog één van de zinsdelen (afgezien van F) tot T op te waarderen en vooraan te plaatsen, verkrijgen we een vorm die geschikt is voor stellende hoofdzinnen, en eveneens voor open vraagzinnen indien T wordt vervangen door een geschikt vraagwoord. Het onderdeel dat als T vooraangeplaatst is, verdwijnt uiteraard van zijn eerdere plaats achter F:

• trap 2 [T F (S) (O) (N)] bv. Een rib kluift zij af. & Sterven zullen wij allen. & Wie aten een boterham?

De stelling dat het Nederlands een SOV-taal is, kan voorts worden onderbouwd met de volgende twee waarnemingen:

• taallerende jonge kinderen uiten zinnen van de vorm [O V], meer bepaald [O N]: Boterham eten! & Boekje lezen?

• wie zich de vraag stelt wat hij / zij vandaag nog allemaal doen wil, kan zichzelf als volgt antwoorden: Espresso maken, uien snijden, linzendahl maken, rijst koken, de maaltijd gebruiken. Ook deze antwoordonderdelen zijn alle van de vorm [O N]. (In het Engels daarentegen zou het overeenkomstige antwoord luiden: Prepare espresso, cut onions, make lentil dahl, cook rice, have the meal.)

In elk geval is het Nederlands niet in de tabel in de in de tekst als eerste genoemde bron opgenomen. De als tweede genoemde bron (uit 1986) kan ik niet raadplegen, maar zij is in elk geval 26 jaar ouder dan de webtekst waarnaar ik hierboven verwezen heb.

De tabel wekt op zijn minst de indruk als zou het Nederlands een SVO-taal zijn, maar dat laatste dunkt mij onjuist. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er geen SVO-zinnen in het Nederlands voorkomen.

Ik ben al met al voornemens om in de tabel het Nederlands onder te brengen bij de SOV-talen i.p.v. bij de SVO-talen.Redav (overleg) 6 mei 2021 13:18 (CEST)

Nu ik meer van het artikel gelezen heb, waaronder de eisen die voor de vergelijking aan een zin gesteld worden, maakt me dat terughoudender in mijn voornemen om de tafel te wijzigen. Het feit dat die toelichting niet vóór of bij de tafel staat, heeft eraan bijgedragen dat in elk geval deze lezer op een ander been kwam dan de tekstschrijvers van het artikel vermoedelijk bedoeld hebben. Redav (overleg) 6 mei 2021 13:21 (CEST)