Portaal:Dinosauriërs/Uitgelicht/18
.jpg)
Archaeopteryx is een basaal geslacht van uitgestorven vogels, dat 150 miljoen jaar geleden tijdens het late Jura leefde in het gebied van het huidige Duitsland. Archaeopteryx is de oudste bekende vogel naast de oudste bekende vliegende dinosauriër en wordt ook wel de Oervogel genoemd.
In 1861 werd het fossiel van een veer beschreven dat de naam Archaeopteryx kreeg, "Oerveer". Datzelfde jaar vond men in Beieren het skelet van een bevederd dier dat het midden hield tussen een huidig reptiel en een moderne vogel. Zulk een fossiele overgangsvorm werd meteen begrepen als een bewijs voor Charles Darwins nieuwe evolutietheorie. Een tweede veel gaver skelet, rond 1875 gevonden, werd hierom het beroemdste fossiel ter wereld. Tot nu toe zijn in totaal tien skeletten opgegraven die nogal in grootte verschillen. Volgens sommige geleerden behoren die allemaal tot één soort: Archaeopteryx lithographica. Andere erkennen meer soorten of zelfs aparte geslachten.
Aan Archaeopteryx is goed te zien dat vogels theropode dinosauriërs zijn. Hij verschilde weinig van andere bevederde en warmbloedige Eumaniraptora: hij had een lange benige staart, een horizontale romp, grote geklauwde vingers aan lange handen en een kop met tanden. Wel was hij met een lengte van een halve meter nogal klein en had een spitse, al erg vogelachtige, snuit. De lange armen droegen slagpennen en vormden daarmee echte vleugels waarmee hij vermoedelijk klapwiekend kon vliegen maar door het ontbreken van een gespierde borstkam slechts met moeite hoogte winnen. Zo bewoog hij zich laag vliegend over de met struiken bedekte hete eilandjes van zijn leefgebied op zoek naar insecten.