Radiodactylus
| Radiodactylus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Vroeg-Krijt | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | |||||||||||
| |||||||||||
| Geslacht | |||||||||||
| Radiodactylus Andres & Myers, 2013 | |||||||||||
| Typesoort | |||||||||||
| Radiodactylus langstoni | |||||||||||
Radiodactylus op  Wikispecies
| |||||||||||
| |||||||||||
Radiodactylus is een geslacht van uitgestorven pterosauriërs behorend tot de Pterodactyloidea, dat leefde tijdens het Vroeg-Krijt in het gebied van het huidige Noord-Amerika.
Vondst en naamgeving[bewerken | brontekst bewerken]
In 1991 werd door Phillip Murry de vondst gemeld van een opperarmbeen van een pterosauriër dat opgegraven was bij de aanleg van een noodoverlaat van de Comanche Peak Nuclear Power Plant, op de noordoever van de Squaw Creek, in Somervell County, Texas.
In 2013 benoemden en beschreven Brian Andres en Timothy Myers de typesoort Radiodactylus langstoni. De geslachtsnaam verbindt het voorvoegsel radio~, een verwijzing naar de radioactiviteit van de kerncentrale, met een Oudgrieks δάκτυλος, daktylos, 'vinger', een gebruikelijk element in de namen van pterosauriërs. De soortaanduiding eert de in 2013 overleden paleontoloog Wann Langston jr, een Texaans expert op het gebied van pterosauriërs.
Het fossiel, holotype SMU 72547, is gevonden in een laag van de Glen Rose Formation die dateert uit het Aptien-Albien, ongeveer 110 miljoen jaar oud. Het bestaat uit een vrij compleet linkeropperarmbeen. Het maakt deel uit van de collectie van de Southern Methodist University.
Beschrijving[bewerken | brontekst bewerken]
Radiodactylus is een middelgrote pterosauriër. Het opperarmbeen is ongeveer twintig centimeter lang wat wijst op een vleugelspanwijdte van zo'n vier meter.
De beschrijvers wisten enkele onderscheidende kenmerken vast te stellen. Eén daarvan was een autapomorfie, een unieke afgeleide eigenschap: het onderste uiteinde heeft een vierkante dwarsdoorsnede. Verder is er een unieke combinatie van op zich niet unieke kenmerken: het onderste uiteinde heeft een rechte verticale groeve. Het onderste uiteinde heeft geen gewrichtsknobbel als contact met de ellepijp. Het onderste uiteinde heeft een pneumatische opening. De deltopectorale kam is hoog, rechthoekig en relatief ver bovenaan geplaatst.
Het opperarmbeen is robuust gebouwd met verbrede uiteinden, maar niet extreem. Er is een krachtige kam aan de onderkant richting ellepijp. Onder de kop van het opperarmbeen ligt een diepe uitholling waarin zich een pneumatische opening bevindt. In het bovenvlak van het bovenste uiteinde bevindt zich geen opening. De deltopectorale kam is recht en staat haaks op de schacht. Het uiteinde ervan is iets versmald zodat men ook van en driehoekig in plaats van rechthoekig profiel zou kunnen spreken. De punt is niet naar voren gewikkeld. De basis van de kam beslaat ongeveer het bovenste derde deel van de schacht. De schacht is recht, zonder een speciale insnoering onmiddellijk onder de deltopectorale kam. Het onderste kwart heeft aan de voorkant een diepe uitholling. De groeve tussen de onderste gewrichtsknobbels loopt door in een uitholling op het onderste gewrichtsvlak. In deze uitholling ligt een rechte verticale groeve die onderaan overloopt in een pneumatische opening.
Fylogenie[bewerken | brontekst bewerken]
Het fossiel werd in 1991 aan de Azhdarchidae toegewezen. De beschrijvers voerden een exacte kladistische analyse uit met als uitkomst dat Radiodactylus in de Neoazhdarchia geplaatst was als zustersoort van de Azhdarchidae — dit laatste zowel sensu Unwin als sensu Kellner. Radiodactylus is aanzienlijk ouder dan enige bekende azhdarchide en ook relatief klein ten opzichte van de leden van die groep.
Het volgende kladogram toont de positie van Radiodactylus in de stamboom.
| Neoazhdarchia |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bronnen, noten en/of referenties
Literatuur
|