Van der Does de Willebois

Van der Does de Willebois is een van oorsprong Henegouws geslacht waarvan leden sinds 1877 tot de Nederlandse adel behoren.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

De bewezen stamreeks begint met de jurist Louys Villebois, afgestudeerd in Poitiers in het civiel en canoniek recht op 22 augustus 1606,^[1] die omstreeks 1583 werd geboren en vóór 1657 is overleden.^[2]^[3]^[4] Hij woonde in La Hameyde en wordt op 8 en 25 april 1631 in de schepenakten vermeld als grondbezitter te Oeudeghien. De volgende vijf generaties in de stamreeks zijn als volgt:

Grégoire Willebois (La Hameyde – Warneton, schepen van Warneton en dienaar van de Spaanse bevelhebber Sigismond Marquis de Sfondrato^[5]
- Jacques Willebois (ged. Warneton, 17 september 1661), ontvanger van de keizerlijke domeinen in Poperinge
  - Pierre Paul Willebois (geboren Warneton, 28 juni 1700), geneesheer te Boezegem
    - Pierre Joseph Willebois (gedoopt Boezegem, 16 oktober 1730), geneesheer te Boezegem.
      - Dr. Pierre Joseph Willebois (gedoopt Boezegem, 15 april 1768 – 's-Hertogenbosch, 4 november 1834), officier van gezondheid

Met laatstgenoemde Pierre Joseph (ook: Petrus Josephus) Willebois begint de Nederlandse tak van het geslacht. Pierre Joseph was officier van gezondheid. Hij week ten tijde van de Franse Revolutie met de legitimisten uit naar Brabant, waar hij eerste geneesheer der hospitalen te 's-Hertogenbosch werd. Op 30 september 1800 trouwde hij in Münster met jkvr. Adriana Cornelia Maria van der Does (gedoopt 's-Hertogenbosch, 10 juni 1778 – 's-Hertogenbosch, 29 januari 1823).^[6] Hun zoons Joannes Maria Benedictus Josephus (1810-1891) en Pieter Joseph August Marie (1816-1892) hebben hun achternaam officieel laten wijzigen in Van der Does de Willebois. Joannes Maria Benedictus Josephus moet dat al hebben gedaan vóór zijn huwelijk op 15 januari 1840 met Antoinette Cecile Marie Luijben (1813-1880).^[7] Pieter Joseph August Marie kreeg de toestemming voor zijn naamsverandering bij Koninklijk Besluit van 28 augustus 1856, nr. 55.^[8] Beide broers werden bij Koninklijk Besluit van 18 oktober 1877, nr. 2 verheven in de Nederlandse adel. Zij en hun nakomelingen voeren het predicaat jonkheer of jonkvrouw.^[9]

Enkele telgen[bewerken | brontekst bewerken]

Dr. Pierre Joseph Willebois (1768–1834), officier van gezondheid

Jhr. mr. Joannes Maria Benedictus Josephus van der Does de Willebois (1810-1891), Tweede Kamerlid (1868-1875), president van het gerechtshof voor Noord-Brabant en Limburg te 's-Hertogenbosch (1876-1889)
- Jhr. Petrus van der Does de Willebois (1843-1937), burgemeester van 's-Hertogenbosch (1884-1917), Eerste Kamerlid (1898-1923), medeoprichter en bestuurslid van de Sint-Radboudstichting
  - Jkvr. Elisabeth Johanna Maria van der Does de Willebois (1879-1955); trouwde in 1904 met jhr. Thomas Cornelis Maria van Rijckevorsel (1868-1919), burgemeester
- Jkvr. Maria Cornelia Adriana Josepha van der Does de Willebois (1844-1923); trouwde in 1870 met mr. Walther Simon Joseph van Waterschoot van der Gracht (1845-1921), notaris, lid Eerste Kamer
- Jhr. Aloysius Andreas Adrianus Maria van der Does de Willebois (1848-1936), notaris, lid Gemeenteraad van 's-Hertogenbosch
  - Jhr. Pieter Joseph Olivier van der Does de Willebois (1889-1982), directeur brandverzekeringsmaatschappij
    - Jhr. mr. Pieter Joseph Frans Marie Theodore van der Does de Willebois (1927), oud-lid Raad van Bestuur N.V. AMEV
      - Jhr. mr. Joost Jan Marie (Joost) van der Does de Willebois (1959), voorzitter van de beurs van Amsterdam (2004-2010), financieel directeur van Euronext N.V. (2004-2010) en van de beurs van New York (2007-2008), bedrijfsadviseur en wijnbouwer te Verdigny^[10]^[11]^[12]
    - Jkvr. Mary Edith van der Does de Willebois (1930), beeldhouwster; trouwde in 1956 met mr. dr. Maria Joseph Jacobus Antonius (Sef) Imkamp (1925-2013), Tweede Kamerlid
Jhr. mr. Pieter Joseph August Marie van der Does de Willebois (1816-1892), Commissaris des Konings in Limburg (1856-1874), minister van Buitenlandse Zaken (1874-1877, 1883-1885)
- Jhr. mr. Willem Emile Theodor Marie van der Does de Willebois (1858-1932), advocaat-generaal van de Hoge Raad der Nederlanden, president van het Gerechtshof te Arnhem
  - Jkvr. Sophia Johanna Maria van der Does de Willebois (1891-1961), keramiste; trouwde in 1919 met Abraham van Stolk (1883-1926), kunstverzamelaar uit het geslacht Van Stolk; trouwde in 1931 met Luigi de Lerma (1907-1965), kunstschilder en keramist
    - Jan van Stolk (1920-1997), keramist
    - Romualda Mimosa Marie van Stolk (1921-2012), kunstschilderes; trouwde in 1943 met Pieter Adriaan Emile Bogaerts (1920-1983), portretschilder
  - Jhr. dr. Jan Joseph Maria van der Does de Willebois (1900-1963), psychiater-neuroloog
    - Jkvr. Rose-Maria Joanna (Rosemarijn) Van der Does de Willebois (1927-2017), kunstschilder
    - Jhr. dr. Alexander van der Does de Willebois (1928-1987), neuroloog-psychiater
    - Jhr. drs. Jan Aernout van der Does de Willebois (1930-2007), cardioloog en arts
- Jhr. Frederik Marie Willem van der Does de Willebois (1860-1942), burgemeester en secretaris van Wateringen

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Grafmonument van de familie Van der Does de Willebois

Bronnen

Nederland's Adelsboek 46 (1953), p. 372-383.
Nederland's Adelsboek 97 (2012), p. 377-406.

Voetnoten

↑ Nederland's Adelsboek. Centraal bureau voor Genealogie, 's-Gravenhage (2012), p. 377 - 406. ISBN 978-90-5802-095-6.
↑ Louys Villebois was doctor in de beide rechten (juris utriusque doctor 22 aug 1606, Poitiers): het burgerlijk en het kerkelijk recht.
↑ Het NA (2012) geeft aan dat niet kan worden aangetoond met schriftelijke bewijsstukken dat hij gestudeerd heeft / gedoctoreerd is in Poitiers.
↑ Tot dusverre is niet bewezen, dat hij dezelfde is als de Louys de Villebois, die 9 juni 1611 "feu Jehan de Villebois son père" opvolgt ais receveur-général des gages des Présideaux de la Province de Champagne.
↑ Aldus Nederland's Adelsboek 46 (1953: 373). De uit Italië afkomstige markies Sigismond Sfondrato (eigenlijk Sigismondo Sfondrati, Marchese di Montafia) was een achterneef van paus Gregorius XIV. Hij was de Spaanse bevelhebber in Vlaanderen en is op 10 mei 1652 gesneuveld tijdens het beleg van Gravelines. Hij was getrouwd met Genoveva Anna van Taxis, een dochter van de keizerlijk hoofdpostmeester Leonhard II graaf van Taxis (zie het lemma Thurn und Taxis voor het postmeesterschap).
↑ Adriana Cornelia Maria was de jongste dochter van de in 1817 in de Nederlandse adel verheven jhr. mr. Johan Hendrik van der Does, die raad en schepen te 's-Hertogenbosch was en later president werd van de rechtbank aldaar. Het geslacht Van der Does is opgenomen in Nederland's Adelsboek 39 (1941: 221-231; 230 voor Adriana Cornelia Maria). Zie ook het artikel over het adellijke geslacht Van der Does elders in de Wikipedia.
↑ Over de achternaam van Joannes Maria Benedictus Josephus zijn de bronnen niet eenduidig. Bij zijn doop op 22 maart 1810 ('s Hertogenbosch, R.K. dopen 1810, parochies St. Joannes Evangelista en St. Petrus Sylva Ducis) werd hij met de achternaam van zijn moeder ingeschreven als "Joannes Maria Benedictus Josephus van der Does", met de toevoeging dat hij de wettige zoon was van Petrus Josephus Willebois en Adriana Cornelia van der Does. In artikelen in de krant wordt hij tot 1839 aangeduid als Mr. J.M.B.J. Willebois (zie bijvoorbeeld het bericht Administratie voor de nationale veiligheid in de Nederlandse Staatscourant van 28-08-1838, p. 6, linker kolom, regel 22-23). Vanaf 1840 wordt hij zowel in de krant als in de officiële akten (huwelijk, geboorte kinderen) Van der Does de Willebois genoemd. Dat Van der Does de Willebois al in 1840 zijn officiële naam was, blijkt ook uit de geboorteakten van zijn kinderen, waar de gangbare aantekening in de kantlijn ontbreekt over een naamswijziging op latere datum. De lemma's Jhr. Mr. Johannes Maria Benedictus Joseph van der Does de Willebois in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek en Jhr. Mr. J.M.B.J. van der Does de Willebois op de website Parlement & Politiek geven tegenstrijdige (en waarschijnlijk onjuiste) informatie: volgens het NNBW vond zijn naamsverandering plaats in 1841, volgens Parlement & Politiek op 28 augustus 1856.
↑ Pieter Joseph August Marie heet "Willebois" in zijn geboorteakte ('s-Hertogenbosch, geboorten 1816, folio 24), "de Willebois" in de akte van zijn eerste huwelijk met Jeanne Frederica van Toll ('s-Hertogenbosch, huwelijken 1842, folio 116) en "van der Does de Willebois" in de akte van zijn tweede huwelijk met Maria Guilielmina Paulina Sophia baronesse de Crassier (Maastricht, huwelijken 1858, folio 68). In zijn eigen geboorteakte en in die van de kinderen uit zijn eerste huwelijk is in de kantlijn bijgeschreven dat de achternaam "de Willebois" bij K.B. van 28 augustus 1856 is veranderd in "van der Does de Willebois". Terzijde: het lemma Jhr. Mr. Pieter Joseph August Maria van der Does de Willebois in het NNBW vermeldt dat hij in 1841 het woordje "de" en in 1847 bovendien de achternaam van zijn moeder aan zijn naam mocht toevoegen. Beide jaartallen lijken onjuist.
↑ Het Nederlandse adellijke familiewapen is ontworpen in de 19e eeuw. Er is gebruik gemaakt van een gouden vlak met daarover een zwarte band en witte ankers; de heraldische vertaling van: afstammende van oude adel (goud), waarvoor het bewijs ontbreek (zwarte band) en de hoop dit te kunnen bewijzen (witte ankers). De wapenspreuk "non deficiam" -ik zal niet opgeven- onderstreept deze wens.
↑ de Waard, Peter (2023). Het geheim van Beursplein 5. Uitgeverij Balans, 222-225,226,232,233-237,241,244-245,246-248,252-253. ISBN 978 94 638 2245 9.
↑ Pijpker, Joost, "‘Na mijn vertrek drong pas door hoeveel ik heb gemist’", NRC Handelsblad, 17 augustus 2018. Geraadpleegd op 20 augustus 2018.
↑ Erven Dorens, Pieter van, "Oud-beursbaas boert goed met wijndomein", De Telegraaf, Financieel, 20 december 2018. Geraadpleegd op 30 december 2018.

[1] Nederland's Adelsboek. Centraal bureau voor Genealogie, 's-Gravenhage (2012), p. 377 - 406. ISBN 978-90-5802-095-6.

[2] Louys Villebois was doctor in de beide rechten (juris utriusque doctor 22 aug 1606, Poitiers): het burgerlijk en het kerkelijk recht.

[3] Het NA (2012) geeft aan dat niet kan worden aangetoond met schriftelijke bewijsstukken dat hij gestudeerd heeft / gedoctoreerd is in Poitiers.

[4] Tot dusverre is niet bewezen, dat hij dezelfde is als de Louys de Villebois, die 9 juni 1611 "feu Jehan de Villebois son père" opvolgt ais receveur-général des gages des Présideaux de la Province de Champagne.

[5] Aldus Nederland's Adelsboek 46 (1953: 373). De uit Italië afkomstige markies Sigismond Sfondrato (eigenlijk Sigismondo Sfondrati, Marchese di Montafia) was een achterneef van paus Gregorius XIV. Hij was de Spaanse bevelhebber in Vlaanderen en is op 10 mei 1652 gesneuveld tijdens het beleg van Gravelines. Hij was getrouwd met Genoveva Anna van Taxis, een dochter van de keizerlijk hoofdpostmeester Leonhard II graaf van Taxis (zie het lemma Thurn und Taxis voor het postmeesterschap).

[6] Adriana Cornelia Maria was de jongste dochter van de in 1817 in de Nederlandse adel verheven jhr. mr. Johan Hendrik van der Does, die raad en schepen te 's-Hertogenbosch was en later president werd van de rechtbank aldaar. Het geslacht Van der Does is opgenomen in Nederland's Adelsboek 39 (1941: 221-231; 230 voor Adriana Cornelia Maria). Zie ook het artikel over het adellijke geslacht Van der Does elders in de Wikipedia.

[7] Over de achternaam van Joannes Maria Benedictus Josephus zijn de bronnen niet eenduidig. Bij zijn doop op 22 maart 1810 ('s Hertogenbosch, R.K. dopen 1810, parochies St. Joannes Evangelista en St. Petrus Sylva Ducis) werd hij met de achternaam van zijn moeder ingeschreven als "Joannes Maria Benedictus Josephus van der Does", met de toevoeging dat hij de wettige zoon was van Petrus Josephus Willebois en Adriana Cornelia van der Does. In artikelen in de krant wordt hij tot 1839 aangeduid als Mr. J.M.B.J. Willebois (zie bijvoorbeeld het bericht Administratie voor de nationale veiligheid in de Nederlandse Staatscourant van 28-08-1838, p. 6, linker kolom, regel 22-23). Vanaf 1840 wordt hij zowel in de krant als in de officiële akten (huwelijk, geboorte kinderen) Van der Does de Willebois genoemd. Dat Van der Does de Willebois al in 1840 zijn officiële naam was, blijkt ook uit de geboorteakten van zijn kinderen, waar de gangbare aantekening in de kantlijn ontbreekt over een naamswijziging op latere datum. De lemma's Jhr. Mr. Johannes Maria Benedictus Joseph van der Does de Willebois in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek en Jhr. Mr. J.M.B.J. van der Does de Willebois op de website Parlement & Politiek geven tegenstrijdige (en waarschijnlijk onjuiste) informatie: volgens het NNBW vond zijn naamsverandering plaats in 1841, volgens Parlement & Politiek op 28 augustus 1856.

[8] Pieter Joseph August Marie heet "Willebois" in zijn geboorteakte ('s-Hertogenbosch, geboorten 1816, folio 24), "de Willebois" in de akte van zijn eerste huwelijk met Jeanne Frederica van Toll ('s-Hertogenbosch, huwelijken 1842, folio 116) en "van der Does de Willebois" in de akte van zijn tweede huwelijk met Maria Guilielmina Paulina Sophia baronesse de Crassier (Maastricht, huwelijken 1858, folio 68). In zijn eigen geboorteakte en in die van de kinderen uit zijn eerste huwelijk is in de kantlijn bijgeschreven dat de achternaam "de Willebois" bij K.B. van 28 augustus 1856 is veranderd in "van der Does de Willebois". Terzijde: het lemma Jhr. Mr. Pieter Joseph August Maria van der Does de Willebois in het NNBW vermeldt dat hij in 1841 het woordje "de" en in 1847 bovendien de achternaam van zijn moeder aan zijn naam mocht toevoegen. Beide jaartallen lijken onjuist.

[9] Het Nederlandse adellijke familiewapen is ontworpen in de 19e eeuw. Er is gebruik gemaakt van een gouden vlak met daarover een zwarte band en witte ankers; de heraldische vertaling van: afstammende van oude adel (goud), waarvoor het bewijs ontbreek (zwarte band) en de hoop dit te kunnen bewijzen (witte ankers). De wapenspreuk "non deficiam" -ik zal niet opgeven- onderstreept deze wens.

[10] Waard, Peter (2023). Het geheim van Beursplein 5. Uitgeverij Balans, 222-225,226,232,233-237,241,244-245,246-248,252-253. ISBN 978 94 638 2245 9.

[11] Pijpker, Joost, "‘Na mijn vertrek drong pas door hoeveel ik heb gemist’", NRC Handelsblad, 17 augustus 2018. Geraadpleegd op 20 augustus 2018.

[12] Erven Dorens, Pieter van, "Oud-beursbaas boert goed met wijndomein", De Telegraaf, Financieel, 20 december 2018. Geraadpleegd op 30 december 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]