Ingoesjetisch
Ingoesjetisch гІалгІай мотт | ||||
---|---|---|---|---|
Gesproken in | Rusland | |||
Vitaliteit | potentieel bedreigd | |||
Sprekers | 500.000 (in Rusland) | |||
Taalfamilie |
| |||
Alfabet | Cyrillisch | |||
Officiële status | ||||
Officieel in | ||||
Taalcodes | ||||
ISO 639-1 | – | |||
ISO 639-2 | inh | |||
ISO 639-3 | inh | |||
■ Verspreiding van het Ingoesjetisch | ||||
|
Het Ingoesjetisch of Ingoesjisch (гІалгІай мотт, ghalghaj mott) is een Noordoost-Kaukasische taal, die wordt gesproken door de Ingoesjen.
Verspreiding en verwantschap[bewerken | brontekst bewerken]
Het Ingoesjetisch is een ambtstaal van de Russische deelrepubliek Ingoesjetië. Daarnaast zijn er ook Ingoesjetische gemeenschappen in Tsjetsjenië en andere delen van Rusland. De taal heeft ruim 500,000 sprekers in Rusland.[1] Binnen de Nach-Dagestaanse taalfamilie is het Ingoesjetisch zeer nauw verwant aan het Tsjetsjeens. De beide talen zijn tot op zekere hoogte wederzijds verstaanbaar.
Spraakkunst[bewerken | brontekst bewerken]
Het Ingoesjetisch is een ergatieve taal. Er zijn acht naamvallen en zes naamwoordklassen. Het werkwoord wordt vervoegd naar tijd, aspect, wijs, getal en klasse, maar er is geen persoon.
Klankleer[bewerken | brontekst bewerken]
labiaal | alveolaar | post- alveolaar |
palataal | velaar | uvulaar | epiglottaal | glottaal | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
centr. | lat. | pal. | — | ||||||||
nasaal | m | n | |||||||||
plosief | steml. | p | t | kʲ | k | q | ʡ | ʔ | |||
stemh. | b | d | ɡʲ | ɡ | |||||||
ejectief | pʼ | tʼ | kʲʼ | kʼ | qʼ | ||||||
affricaat | steml. | t͡s | t͡ʃ | ||||||||
ejectief | t͡sʼ | t͡ʃʼ | |||||||||
fricatief | steml. | f | s | ʃ | χ | ʜ | h | ||||
stemh. | v ~ w | z | ʒ | ʁ | |||||||
approximant | l | j | |||||||||
vibrant | steml. | r̥ | |||||||||
stemh. | r |
voor | centraal | achter | |
---|---|---|---|
gesloten | i | u | |
midden | e | ə | o |
open | æ | ɑː ~ ɑ |
Schrift[bewerken | brontekst bewerken]
Sinds 1938 wordt het Ingoesjetisch geschreven in het Cyrillisch, ter vervanging van het Latijnse alfabet dat sinds 1924 in gebruik was. Daarvoor werd het Arabische schrift gebruikt.
А а | Аь аь | Б б | В в | Г г | ГӀ гӀ | Д д | Е е |
Ё ё | Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Кх кх | Къ къ |
КӀ кӀ | Л л | М м | Н н | О о | П п | ПӀ пӀ | Р р |
С с | Т т | ТӀ тӀ | У у | Ф ф | Х х | Хь хь | ХӀ хӀ |
Ц ц | ЦӀ цӀ | Ч ч | ЧӀ чӀ | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы |
Ь ь | Э э | Ю ю | Я я | Яь яь | Ӏ |
A a | B b | V v | G g | D d | Je je | E e | Ž ž |
Z z | I i | J j | K k | L l | M m | N n | Ꞑ ꞑ |
O o | P p | R r | S s | T t | U u | F f | X x |
C c | Č č | Š š | Ju ju | Ja ja | H h | Gh gh | Kh kh |
Ph ph | Th th | Ch ch | Čh čh | Q q | Qh qh | Ꜧ ꜧ | Ä ä |
Ö ö | Ü ü |
Referenties
|
- ↑ Russische volkstelling 2021 per regio. Federale Staatsdienst voor de Statistiek (Rusland). Geraadpleegd op 1 september 2022.