Wikipedia:De kroeg/Archief/20230604

Stijlfiguur

Misschien hoort deze vraag in het Taalcafé thuis, maar wat is de naam voor de stijlfiguur waarbij je iemand (met enige spot) beschrijft aan de hand van een kledingstuk? Bijv.: "toen kwam er zo'n colbertje op me af" waarbij het colbertje staat voor zoiets als een lulletje rozenwater? Schilbanaan (overleg) 26 mei 2023 20:00 (CEST)

Het is in elk geval een 'pars pro toto', maar misschien is er ook wel een aparte naam voor het geval dit spottend wordt bedoeld. WIKIKLAAS overleg 26 mei 2023 20:04 (CEST)

Bedankt, op dat lemma ben ik eerder geweest, maar ik dacht dat er echt een specifieke naam voor bestaat. Schilbanaan (overleg) 26 mei 2023 20:09 (CEST)

Je hebt ook synecdoche en metonymie. –bdijkstra (overleg) 26 mei 2023 20:23 (CEST)

Met spot hoeft trouwens niet denk ik, "witte jas" om een arts te beschrijven is niet echt spottend. Schilbanaan (overleg) 26 mei 2023 20:06 (CEST)

Interessante vraag! Ik ben eens gaan zoeken aan de hand van het woord 'geitenwollensok', maar ik krijg dan enkel de definitie van het woord. In het Verenigd Koninkrijk heeft men het ook wel eens over 'hoodies', wat dan zoiets betekent als antisociale jongeren, maar daar wordt het enkel omschreven als straattaal. Een naam voor dit stijlfiguur heb ik niet kunnen vinden. - TheGoodEndedHappily (overleg) 26 mei 2023 22:48 (CEST)

Omdat dit over taal gaat: stijlfiguur is geen onzijdig woord. WIKIKLAAS overleg 27 mei 2023 00:25 (CEST)

Waarbij Grijze eminentie ook op de kleding slaat en niet op de haarkleur. Hans Erren (overleg) 27 mei 2023 00:33 (CEST)

Is dit ook een voorbeeld van personificatie? - Ingonaton (overleg) 27 mei 2023 01:02 (CEST) (voorheen Leo de Beo)

@Matroos Vos, enig idee? Thieu1972 (overleg) 27 mei 2023 09:29 (CEST)

@bertux misschien? Schilbanaan (overleg) 27 mei 2023 20:16 (CEST)

Bij dezen alvast maar even de waarschuwing dat ik inmiddels een stapeltje naslagwerken heb doorgevlooid. Het resultaat daarvan zal ik hier later vanavond melden, dus ik denk dat Bertux zich de moeite van dubbel zoekwerk beter kan besparen. Het leven is al zo krankzinnig kort. — Matroos Vos (overleg) 27 mei 2023 20:42 (CEST)

Matroos Vos zal hopelijk met allerlei interessante weetjes komen, die echter niet ter zake doen, want deze stijlfiguur heet des keizers lid  →bertux 27 mei 2023 20:48 (CEST)

Saywhat? Schilbanaan (overleg) 27 mei 2023 20:53 (CEST)

Het moment van het scheiden der markt nadert natuurlijk rap, en de marktmeester velt zo zijn oordeel, maar mijn laatste inzet is: metonymie van relatie stof-object. - Ingonaton (overleg) 27 mei 2023 23:44 (CEST) (voorheen Leo de Beo)

Dat zou een mooie zijn, maar ik vrees dat dat geen bestaande benaming is. Ik ken overigens wel des keizers baard, maar des keizers lid is me onbekend. Of het moet zijn dat die keizerlijke roede voor iedereen zichtbaar was dankzij des keizers nieuwe kleren.

In het voorbeeld van Schilbanaan is, zoals Bdijkstra ook al zei, sprake van metonymie. Naast de hierboven reeds genoemde voorbeelden zijn er nog talloze andere voorbeelden van een metonymisch gebruik van de kenmerkende kleding van een bepaalde groep, zoals zwartrok, sansculotte, blauwkiel, witkiel, blauwhelm, blauwkous, kotomisi, gele hesjes etc. Bij mijn weten is daar echter geen aparte naam voor, zoals er voor zover ik weet ook geen aparte naam is voor bijvoorbeeld het metonymisch gebruik van een lichaamsdeel (De Neus als bijnaam van Willem Holleeder) of het noemen van de kunstenaar als je diens kunstwerk bedoelt (Van het geld dat ik met mijn Wikipedia-bijdragen verdien, heb ik vandaag alweer mijn zevende Rembrandt gekocht).

Nou weet ik natuurlijk niet alles, maar ook de gespecialiseerde en algemene naslagwerken – zowel in mijn boekenkast als online – die een min of meer uitgebreid lemma over metonymie hebben, making geen melding van een aparte naam voor 'kleding-metonymie'. Niet het gerenommeerde A Glossary of Literary Terms van M. H. Abrams (ed. 2012, p. 132), The Concise Oxford Dictionary of Literary Terms (ed. 2001, p. 154), het Algemeen letterkundig lexicon en The Oxford Guide to Practical Lexicography (ed. 2008, pp. 291-293), en ook niet de Oxford English Dictionary (ed. 2009), de Dikke Van Dale (ed. 2022), de Encyclopaedia Britannica en de Winkler Prins (ed. 2005). Ton den Boon, een van de twee hoofdredacteuren van de Dikke Van Dale, wijdt hier zelfs een apart artikeltje aan het metonymisch gebruik van kleding, maar ook hij noemt het beestje niet bij zijn eventuele naam. Je weet natuurlijk nooit wat je niet weet, maar als dit verschijnsel een eigen naam had gehad, had ik die denk ik toch echt in minstens een van de geraadpleegde naslagwerken moeten vinden. — Matroos Vos (overleg) 28 mei 2023 05:49 (CEST)

Ahoy Vos! Dank u allen. Metonymie is het antwoord waar we het dan maar mee doen. :) Schilbanaan (overleg) 28 mei 2023 13:08 (CEST)

Selection of the U4C Building Committee

The next stage in the Universal Code of Conduct process is establishing a Building Committee to create the charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C). The Building Committee has been selected. Read about the members and the work ahead on Meta-wiki.

-- UCoC Project Team, 27 mei 2023 06:20 (CEST)