Dinko Valerio
| Dinko Valerio | ||
|---|---|---|
| Persoonlijke gegevens | ||
| Volledige naam | Domenico Valerio | |
| Geboortedatum | 1956 | |
| Wetenschappelijk werk | ||
| Vakgebied | Muleculaire biologie | |
| Promotor | Lex van der Eb | |
| Alma mater | Universiteit Leiden | |
Dinko (Domenico) Valerio (1956) is een Nederlands biomedisch wetenschapper en biotech ondernemer. Hij is hoogleraar genoverdracht, in het bijzonder toepassingsaspecten daarvan in het hematopoietisch systeem bij het Leids Universitair Medisch Centrum.
Hij is medeoprichter van de start-up IntroGene dat met UBiSys fuseerde tot het bedrijf Crucell, dat in 2011 voor ongeveer drie miljard euro werd verkocht aan de Amerikaanse farmaceut Johnson & Johnson. Daarna richtten Valerio, Löwenberg en Ronald Plasterk het bedrijf Frame Cancer Therapeutics op dat enkele jaren later werd verkocht aan de Duitse international CureVac.
Levensloop[bewerken | brontekst bewerken]
Valerio is de zoon van een arbeidsmigrant uit Italië. Midden jaren 1980 liep hij stage bij het toen nog kleine Amerikaanse biotechbedrijf Genentech in San Francisco. Daar maakte hij kennis met de Amerikaanse methoden om geld te verdienen aan baanbrekend wetenschappelijk onderzoek.[1]
Hij promoveerde bij hoogleraar en kankeronderzoeker Lex van der Eb aan de Universiteit Leiden op onderzoek waarin hij het gen isoleerde dat verantwoordelijk is voor adenosine deaminase (ADA), een ziekte die de immuunsystemen zodanig aantast dat een kind alleen nog maar in een plastic omhulsel kan leven. Daarna ging hij werken bij de Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) waar hij zich bezig hield met gentherapie: het bestrijden van erfelijke ziektes door het vervangen van aangetaste genen door buiten het lichaam gekweekte gezonde genen.
In 1992 werd hij benoemd tot hoogleraar gentherapie en hoofd van de afdeling Gentherapie, afdeling Cel- en Chemische Biologie aan de Universiteit Leiden. De afdeling richtte zich op het overbrengen van menselijke genen naar hemopoëtische stamcellen. In samenwerking met ziekenhuizen uit Parijs en Londen voerde dat tot 's werelds eerste beenmerg gentherapie trial bij patiënten met een ernstige immuunstoornis.[2]
IntroGene en Crucell[bewerken | brontekst bewerken]
Samen met de universitair wetenschappers Bob Löwenberg en Dick van Bekkum richtte Valerio in 1993 het bedrijf IntroGene op dat verder bouwde op resultaten van universitair onderzoek van onder meer Lex van der Eb. Hij legde het hoogleraarschap neer. De economische basis van IntroGene was een cel die een wetenschapper in de jaren tachtig uit het netvlies van een geaborteerde foetus had gehaald.[3] Het bedrijf ontwikkelde daarmee een lijn om uit stamcellen relatief eenvoudig en op grote schaal weefsel te kweken om medicijnen mee te kunnen produceren.[1]
Op initiatief van Valerio werd een samenwerking met zijn oude universitaire onderzoeksgroep opgezet waar de hoogleraren Lex van der Eb en Robert Hoeben werkten. Zo werd de cellijn PER.C6 (Primary Embryonic Retina Clone 6) ontwikkeld, menselijke cellen die kunnen worden gebruikt om medicijnen te maken. De aandacht werd van gentherapie verlegd naar de ontwikkeling van vaccins en productietechnologie gebaseerd op deze cellijn. In 2000 fuseerde IntroGene met UBiSys van de Utrechtse immunologen Ton Logtenberg en Hans Clevers, werkzaam bij het uit algemene middelen gefinancierde Hubrecht Instituut. De ondernemende wetenschappers richtten de naamloze vennootschap Crucell op dat onder de zakelijke leiding van Ronald Brus grote bedragen ophaalde bij investeerders.[4] Het bedrijf sloot licentieovereenkomsten met grote internationale farmabedrijven als GlaxoSmithKline, Aventis en Merck. Daarnaast ontwikkelde Crucell eigen vaccins tegen infectieziekten als griep, het ebolavirus en het West-Nijlvirus.
In 2011 werd Crucell verkocht aan het Amerikaanse farmaceutische bedrijf Johnson & Johnson, de vestigingsplaats en productiefaciliteiten in het Leiden Bio Science Park bleven bestaan en kregen de naam Janssen Vaccines. Hier werden de vaccinprogramma's voortgezet wat onder andere resulteerde in vaccins tegen SARS-CoV-2 en Middle East respiratory syndrome (MERS).
Frame Therapeutics[bewerken | brontekst bewerken]
In 2018 stapten Valerio en Löwenberg met de jurist René Beukema in bij het nieuwe bedrijf Frame Cancer Therapeutics van biomedisch onderzoeker en oud-minister Ronald Plasterk.[5] Deze had na een korte periode van gemeenschappelijk onderzoek met microbioloog en dataspecialist dr. Jan Koster bij het Amsterdam UMC, op eigen naam patenten aangevraagd en gekregen en die in het nieuwe bedrijf ondergebracht.[6][7][8] Frame werd in maart 2022 verkocht aan het internationale farmabedrijf CureVac, Valerio deelde in de winst.[9] Het bedrijf draait verder als CureVac Netherlands, gevestigd op het Amsterdam Science Park.[10]
In maart 2024 reconstrueerden onafhankelijke journalisten van dagblad NRC de gang van zaken en brachten publiek onder de aandacht dat Plasterk mogelijk niet het alleenrecht op de uitvindingen had horen te claimen, wat voor het bedrijf het risico van schadeclaims meebrengt
Valerio begeleidt in 2024 ondernemers en vertegenwoordigt het LUMC en de Universiteit in het Leiden BioScience Park. Hij is medeoprichter en voorzitter van de Raad van Commissarissen van ProQR therapeutics, een Leids biotechnologiebedrijf.
Externe link[bewerken | brontekst bewerken]
- Persoonlijke pagina Dinko Valerio - officiële website Leids Universitair Medisch Centrum
Bronnen, noten en/of referenties
|