Portaal:In het nieuws/Wetenschap & Technologie
Wetenschaps- en technologienieuws• 9 april - Ontdekker Higgs-deeltje overledenDe Britse theoretisch natuurkundige Peter Higgs is op 94-jarige leeftijd overleden. Reeds in 1964 voorspelde hij een elementair deeltje die massa geeft aan alle andere deeltjes. Het zou bijna 50 jaar duren voordat het bestaan van het Higgsboson door het CERN werkelijk werd aangetoond. Hiervoor werd Higgs, samen met de Belg François Englert, in 2013 onderscheiden met de Nobelprijs. • 11 februari - Bibliotheek Charles Darwin online
• 19 januari - Maanlanding Japanse maanlander SLIM succesvolDe maanlander Smart Lander for Investigating Moon (SLIM) van het Japanse ruimtevaartagentschap JAXA maakt een succesvolle zachte landing op de Maan. Japan is hiermee het vijfde land dat in een dergelijke missie slaagt. Desondanks is het onduidelijk of het vaartuig zal functioneren, omdat na de landing bleek dat de zonnepanelen niet werkten. • 3 oktober - Nobelprijswinnaars bekendDe Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde gaat dit jaar naar Katalin Karikó en Drew Weissman voor hun onderzoek waardoor "effectieve mRNA-vaccins tegen COVID-19" konden worden ontwikkeld. De prijs voor Natuurkunde gaat naar Pierre Agostini, Anne L'Huillier en Ferenc Krausz voor experimentele methoden om elektronen met lichtpulsen zichtbaar te maken in materie. Die voor Scheikunde gaat naar twee Amerikanen en een Rus voor de ontdekking en synthese van kwantumstippen. Alexei Jekimov en Louis Brus ontdekten in de jaren 80 deze stippen, waarna Moungi Bawendi onderzocht hoe deze deeltjes toegepast kunnen worden. • 21 september - Oncoloog Piet Borst ontvangt Lasker AwardDe Nederlandse onderzoeker Piet Borst mag de Albert Lasker Special Achievement Award in ontvangst nemen, een prestigieuze Amerikaanse prijs. Borst wordt door de jury geprezen vanwege zijn 50-jarige carrière "van wetenschappelijke ontdekkingen, mentorschap en leiderschap" op het gebied van parasitologie en oncologie. Aan de prijs is een geldbedrag van 250 duizend dollar verbonden. • 19 september - Eise Eisinga Planetarium werelderfgoed
• 15 september - Nederlander wint Ig NobelprijsDe Nederlandse psycholoog Wijnand van Tilburg heeft een Ig Nobelprijs gewonnen in de categorie onderwijs. In zijn onderzoek ontdekte hij dat wanneer een docent zich stond te vervelen dit leidt tot meer verveling bij zijn studenten. De Ig Nobelprijs wordt jaarlijks uitgereikt aan tien ludieke onderzoeken, waar men eerst om moet lachen, maar ook tot denken aanzetten. |
In het nieuws - Wetenschap en Technologie brengt op regelmatige basis het voornaamste nieuws over wetenschap en technologie. Het meest recente nieuws staat eveneens op het portaal:Wetenschap & Technologie vermeld. Nieuwsberichten die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden in de categorie wetenschap van Wikinieuws.
| |||||||||||||
Actuele onderwerpenOpwarming van de Aarde - Cassini-Huygens - CERN - Gaia - Higgsboson - Large Hadron Collider - Mars Science Laboratory - Nobelprijs | ||||||||||||||
Wetenschaps- en technologienieuws van voorgaande jaren2004 - 2005 - 2006 - 2007 - 2008 - 2009 - 2010 - 2011 - 2012 - 2013 - 2014 - 2015 - 2016 - 2017 - 2018 - 2019 - 2020 - 2021 - 2022 | ||||||||||||||
Lijst van Nederlandstalig wetenschapsnieuws
| ||||||||||||||
Lijst van Engelstalig wetenschapsnieuws | ||||||||||||||
Eerder in het nieuws• 23 augustus - Succesvolle maanlanding van IndiaAls vierde land ter wereld is het India erin gelukt om veilig en wel een ruimtevaartuig op de maan te laten landen. Rond 14.34 Nederlandse tijd kwam de lander Vikram (moed) samen het wagentje Pragyan (wijsheid) aan de zuidpool, een locatie waar nooit eerder een vaartuig is geland. Afgelopen weekend mislukte nog een Russische poging, toen de Loena 25 neerstortte op de zuidpool van de maan. Wikinieuws • 16 augustus - Belgisch wiskundige vindt oplossing voor decenniaoud probleemDe 29-jarige Sam Mattheus (VUB) heeft het vraagstuk van de zogeheten Ramsey-getallen opgelost. Deze getallen uit de Ramsey-theorie geven aan hoe groot een netwerk kan worden voordat er onvermijdelijke patronen of structuren in ontstaan. Samen met Jacques Verstraete (UCSD) ontwikkelde hij, dankzij zijn kennis van de eindige meetkunde, hiervoor een gehele nieuwe methode. Wikinieuws • 2 augustus - AI helpt bij borstkankeronderzoekUit Zweeds wetenschappelijk onderzoek blijkt dat kunstmatige intelligentie vaker borstkanker ontdekt dan radiologen. Met AI wordt per duizend vrouwen een extra geval van borstkanker gevonden. Een belangrijke reden is dat AI altijd alert blijft. Daarnaast is AI ook twee keer zo snel als de mens waardoor de werkdruk kan verminderen. Aandachtspunt is dat de kwaliteit van AI goed controleerbaar moet zijn. • 26 juni - Oudste Nobellaureaat overleden
• 21 juni - 'Nederlandse Stonehenge' in TielBij Tiel hebben Nederlandse archeologen een 4000 jaar oud heiligdom ontdekt dat in het teken stond van de zon. Daarmee lijkt het op het Britse Stonehenge. Het heiligdom werd gebruikt voor offers, begrafenissen, feesten en rituelen. Het bestaat uit drie grafheuvels met de restanten van zo'n zestig mannen, vrouwen en kinderen. Ook zijn er veel voorwerpen gevonden, waaronder een glazen kraal uit Mesopotamië, de oudste ooit in Nederland. • 18 juni - Doorbraak in behandeling nierpatiëntenNieuw Europees onderzoek, geleid door wetenschappers van UMC Utrecht, bewijst dat een nieuwe behandeling bij nierfalen de kans op overlijden met 28% verkleint. Nu worden nierpatiënten, waarvan elk jaar 10% overlijdt, behandeld met de standaard hemodialysemethode. Met de nieuwe methode, hemodiafiltratie genaamd, kan binnen dezelfde tijd veel meer afvalstoffen verwijderen. De onderzoekers noemen deze methode "een belangrijke doorbraak". • 7 juni - Laureaten Spinoza- en Stevinpremie bekendDe Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft de Spinozapremie toegekend aan de Amsterdamse wetenschappers Joyeeta Gupta (UvA) en Toby Kiers (VU). Bram Nauta van de TU Twente en Corien Prins van de Universiteit van Tilburg mogen de Stevinpremie in ontvangst nemen. De vier laureaten krijgen ieder 1,5 miljoen euro, te besteden aan wetenschappelijk onderzoek en activiteiten met betrekking tot kennisbenutting. Wikinieuws • 28 mei – Eerste Chinese passagiersvliegtuig
• 21 mei – Eerste ruimtereis van Saudische vrouw
• 16 april – Europese ruimtesonde JUICE op weg naar Jupiter
• 15 maart – Jacquelien Scherpen wint Prins Friso IngenieursprijsProf. dr. ir. Jacquelien Scherpen, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen, is door de vakjury uitgeroepen tot Ingenieur van het Jaar 2023. In het bijzijn van prinses Beatrix ontving zij de Prins Friso Ingenieursprijs. Scherpen was een van de drie finalisten voor de prijs, die dit jaar allen vrouw waren. De publieksprijs ging naar Kerusha Lutchmiah, afvalwaterdeskundige bij Royal HaskoningDHV. De KIVI Engineering Student Team Award was voor team CORE Changemakers uit Eindhoven. • 15 februari – Nieuwe isotopenreactor in PettenVoor de productie van medische en industriële isotopen mag in Petten een isotopenreactor, PALLAS genaamd, worden gebouwd. Isotopen zijn radioactieve stoffen die onder andere worden gebruikt voor de diagnose en behandeling van ziektes, waaronder kanker. Petten is een van de belangrijkste leveranciers van medische isotopen ter wereld. • 28 november – Vier nieuwe SI-voorvoegselsOp Conférence générale des poids et mesures (CGPM), een internationale conferentie over gewichten en maten, werd door wetenschappers besloten om vier nieuwe metrische voorvoegsels in het Internationale Stelsel van Eenheden of het SI-stelsel op te nemen. De vier nieuwe termen zijn: ronna (R), quetta (Q), ronto (r) en quecto (q). De eerste twee representeren de respectievelijke eenheden 1027 en 1030, die respectievelijk 27 en 30 nullen achter de eenheid uitdrukken. De laatste twee representeren 10-27 en 10-30. Op de bijeenkomst werd ook beslist om ten laatste vanaf 2035 geen schrikkelseconden meer in te voeren. • 16 november – NASA maanraket 'Artemis' gelanceerdNa tweemaal te zijn uitgesteld heeft NASA nu eindelijk toch met succes de onbemande maanraket Artemis I gelanceerd. Het is voor het eerst sinds 1972 dat er weer een grote raket vanuit Kennedy Space Center (Florida) naar de maan is vertrokken. Samen met de ESA wil NASA met deze proefvlucht nieuwe technieken uittesten in een later stadium weer mensen naar de maan te vliegen, met het uiteindelijke doel een bemande vlucht naar de planeet Mars. • 17 oktober – 'Zeeuwse' ruimtevaarder Van den Berg overleden
• 6 oktober – Laureaten Nobelprijs 2022 bekendDe Zweedse wetenschapper Svante Pääbo ontvangt dit jaar de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde voor zijn onderzoek naar de evolutie van de mens en het genetisch materiaal van uitgestorven mensachtigen. De Nobelprijs voor Natuurkunde is toegekend aan de Fransman Alain Aspect, de Amerikaan John Clauser en de Oostenrijker Anton Zeilinger, drie onderzoekers op het gebied van de kwantumfysica. De drie ontvangen de prijs voor experimenten met verstrengelde fontonen. Twee Amerikanen, Carolyn Bertozzi en Karl Barry Sharpless, en een Deen, Morton Meldal, krijgen de Nobelprijs voor Scheikunde. Het trio ontdekte hoe moleculen aan elkaar kunnen worden gekoppeld, wat eerder door Sharpless als "klik-chemie" werd omschreven. Sharpless won in 2001 ook al dezelfde Nobelprijs. • 29 september – Geslaagde botsing NASA-sonde met planetoïdeDe Amerikaanse ruimteorganisatie NASA heeft succesvol de onbemande ruimtesonde DART laten botsen met de planetoïde Dimorphos in een poging deze van koers te veranderen. Deze botsing is onderdeel van een onderzoek of dergelijke botsingen in de toekomst gebruikt kunnen worden om te testen of dit werkt in geval er een planetoïde dreigt in te slaan op de aarde. • 27 juli – Bevroren babymammoet gevonden in CanadaMijnwerkers in Yukon, een gebied in het noordwesten van Canada, hebben bij het uitgraven van het permafrost een bevroren baby wolharige mammoet blootgelegd. Volgens geologen van de Universiteit van Calgary is het dier meer dan 30.000 jaar oud en heeft het perfect bewaard gebleven teennagels, huid, romp en haar. • 20 juni – Romeinse tempel gevonden in GelderlandArcheologen hebben bekend gemaakt dat bij Herwen-Hemeling in de gemeente Zevenaar een tempelcomplex uit de Romeinse tijd is ontdekt, inclusief altaars, godenbeelden en overblijfsels van offers. De restanten van de Romeinse tempel werden eind 2021 door archeologische vrijwilligers van vereniging AWN gevonden, waarna de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed werd ingeschakeld. Volgens de Rijksdienst gaat het om een unieke vondst, ook omdat dit de eerste tempel is die pal op de grens van het Romeinse Rijk (Limes) in Nederland is gevonden. • 18 juni – Winnaars Spinoza- en Stevinpremie 2022 bekendDe Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft bekendgemaakt dat een van de vier Spinozapremies dit jaar gaat naar Erasmus hoogleraar humanitaire hulp Thea Hilhorst voor haar onderzoek op het gebied van noodsituaties door rampen en gewapende conflicten. De andere drie laureaten zijn Ignas Snellen (Universiteit Leiden), Corné Pieterse (Universiteit Utrecht) en Klaas Landsman (Radboud Universiteit Nijmegen). Daarnaast ontvangen neuroloog Bas Bloem (Radboud Universiteit) en socioloog Tanja van der Lippe (Universiteit Utrecht) de NWO-Stevinpremie. Iedere laureaat ontvangt 2,5 miljoen euro, dat geheel naar eigen inzicht besteed mag worden aan nieuw wetenschappelijk onderzoek. Wikinieuws • 12 mei – Eerste 'foto' van zwart gat Melkweg
• 6 april – Oudste graf van Nederland ontdektIn het Noord-Brabantse dorp Haps het oudste graf uit de steentijd van Nederland ontdekt. Aan de hand van houtskool- en botresten kon na drie jaar onderzoek door archeologen worden aangetoond dat het graf tussen 7655 en 7582 voor Christus werd gedolven. Daarmee is het ouder dan het tot nu oudst bekende graf uit 7500 v.Chr dat in Rotterdam werd gevonden. • 26 januari – Zeesluis IJmuiden officieel geopend
|
Wetenschaps- en technologienieuws van voorgaande jaren: |
Bronnen, noten en/of referenties |