Blue Monday (dag)
Blue Monday (deprimaandag) is een naam gegeven aan een datum voor de zogenaamd deprimerendste dag van het jaar. Het is gelanceerd als marketingstunt en niet op wetenschappelijke gronden gebaseerd. Het valt meestal op de derde maandag van januari of op de maandag van de laatste volle week van die maand.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]De vader van 'blauwe maandag', bekend als 'zwarte maandag', niet te verwarren met de zwarte maandag in 1987, is de Britse psycholoog Cliff Arnall. Hij bedacht in 2005[1] een, naar zijn zeggen, wetenschappelijk verantwoorde formule waaruit zou blijken dat de maandag van de laatste volle week van januari de dag is waarop de meeste mensen zich treurig, neerslachtig of weemoedig voelen.[2] Dit zou te maken hebben met het feit dat het uitvoeren van goede voornemens mislukt is en de vakanties ver weg lijken. Daarnaast zijn de dagen nog donker en is de maandag voor veel mensen de eerste dag van de werkweek. Arnall werd in academische kringen overladen met kritiek, maar desondanks wijden veel grote kranten en andere media jaarlijks kritiekloos aandacht aan het fenomeen.[3][4][5][6] De reclamewereld en winkels grijpen deze dag aan om kortingen te geven of producten aan te prijzen waar je je zogenaamd gelukkiger door zou voelen.[7]
Formule
[bewerken | brontekst bewerken]Volgens een persbericht van de Britse Mental Health Foundation[8] is Arnalls formule:
![{\displaystyle {\frac {[W+(D-d)]\times T^{Q}}{M\times N_{a}}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6cbe5fc08ae0e9e3e314600fdfb591f18ada6fab)
Hierin is W een maat voor het weer, D voor de schulden, d voor het maandelijkse salaris, T voor hoelang geleden het kerst was, Q staat voor hoe goed men nog de goede voornemens volhoudt, M voor het motivatieniveau en Na voor het gevoel om actie te ondernemen. Er wordt niet aangegeven wat de eenheden van de variabelen zijn.
Kritiek
[bewerken | brontekst bewerken]Verschillende media beschuldigden Arnall, die op het moment van publicatie werkzaam was bij de universiteit van Cardiff, ervan zijn naam aan de formule 'verkocht' te hebben. Volgens onder andere The Guardian was het hele persbericht, inclusief de formule, al geschreven door een PR-bureau in opdracht van Sky Travel om reizen te promoten. Om geloofwaardigheid aan het bericht te hangen, boden ze verschillende academici geld aan om hun naam aan de formule te verbinden.[9] Korte tijd later distantieerde de universiteit van Cardiff zich in de Britse media van Arnall.[10]
Ook inhoudelijk kreeg het bericht veel kritiek.[9] Zo ontbreekt elke verklaring voor hoe de formule is samengesteld, en meet de formule niet in de grootheid 'tijd'. Casper Albers, hoogleraar statistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, noemde de formule in 2020 net zo onzinnig als een formule als ‘drie keer woensdag gedeeld door andijvie’. Het is pseudowetenschappelijk.[11] Arnall beweerde achteraf dat hij geen spijt heeft van het bedenken, maar het zou eerder zijn bedoeling zijn mensen aan het denken te zetten over geluk.[12]
Arnall heeft ook andere formules gepubliceerd, onder andere voor de "gelukkigste dag van het jaar" en om te berekenen hoe leuk een weekendje weg is. Ook deze formules missen elke wetenschappelijke en logische basis; zo is, volgens Arnall, een weekendje weg het leukst als je niet gaat.[9]
Een winterdepressie bestaat, maar is een langdurige toestand die klinisch aan te tonen is en geen eendaags verschijnsel wat Blue Monday suggereert te zijn.
Data
[bewerken | brontekst bewerken]Volgens de definitie dat de dag zou vallen op de maandag van de laatste volle week van januari zou de komende jaren Blue Monday op deze dagen vallen:
20 januari 2025
19 januari 2026
25 januari 2027
24 januari 2028
22 januari 2029
21 januari 2030
20 januari 2031
19 januari 2032
24 januari 2033
23 januari 2034
Varia
[bewerken | brontekst bewerken]- De uitdrukking "een blauwe maandag" betekent "een korte periode" en is ongerelateerd aan het fenomeen Blue Monday.[13]
- George Gershwin schreef in 1922 de opera Blue Monday. De hoofdpersoon zingt een lied over de dag dat alles misgaat en mensen sterven, de "Blue Monday blues". De term is dus veel ouder.
- De Britse band New Order bracht in 1983 een succesvol dansnummer uit onder de titel Blue Monday.
- ↑ Een blauwe maandag – Herkomst van het gezegde. historiek.net. Historiek (16 januari 2023). Gearchiveerd op 5 juni 2023.
- ↑ Morgen is het Blue Monday. www.spitsniews.nl (19 januari 2009). Gearchiveerd op 16 januari 2014. Geraadpleegd op 19 januari 2009.
- ↑ Jan. 24 called worst day of the year. MSNBC (24 januari 2005). Geraadpleegd op 13 maart 2007.
- ↑ Jan. 23 most depressing day of the year: report. CTV (24 januari 2006). Gearchiveerd op 18 februari 2007. Geraadpleegd op 13 maart 2007.
- ↑ Blue Monday: The unhappiest day of the year. Daily Mail (22 januari 2007). Geraadpleegd op 13 maart 2007.
- ↑ Smile! You're not the only one in a bad mood. The Telegraph (21 januari 2008). Gearchiveerd op 22 maart 2008. Geraadpleegd op 21 januari 2008.
- ↑ Shoppen helpt echt tegen een blue Monday-dipje, maar de gelukspsycholoog maakt één belangrijke kanttekening. www.nieuwsblad.be. Geraadpleegd op 17 januari 2023.
- ↑ Campaign aims to help ease January blues British public urged to ‘Beat Blue Monday’. www.mentalhealth.org.uk (13 januari 2009). Gearchiveerd op 12 september 2010. Geraadpleegd op 13 januari 2009.
- ↑ a b c MS = media slut, but CW = corporate whore. The Guardian (16 december 2006). Geraadpleegd op 21 januari 2008.
- ↑ How GxPxIxC = selling out to your corporate sponsor. The Guardian (18 november 2006). Geraadpleegd op 21 januari 2008.
- ↑ Albers, Casper Opgepast, blue monday is in aantocht, de Volkskrant, 14 januari 2020
- ↑ wpk-admin, Waarom je Blue Monday niet deprimerend kan en mag noemen. HP/De Tijd (18 januari 2016). Geraadpleegd op 17 januari 2023.
- ↑ Waar komt het gezegde een blauwe maandag vandaan?, Onze Taal