Mühlebach

Mühlebach is een plaats in gemeente Ernen, in het Zwitserse kanton Sjabloon:Kantonlink, en maakt deel uit van het district Goms. Mühlebach telt 77 inwoners. Sinds het voorjaar van 2005 is Mühlebach gefuseerd met de vroegere omliggende gemeenten Ernen, Steinhaus en Ausserbinn tot de nieuwe, huidige gemeente Ernen.

Het plaatsje is zo klein en heeft zo weinig inwoners, dat er geen straatnamen zijn, wat huisnummer overbodig maakt. De postbode bezorgt simpelweg de post op achternaam.

Geschiedenis

De naam Mühlebach gaat terug op de "Müllinen", het molenrad, en werd voor het eerst in een oorkonde vermeld in 1215 in verband met het adellijk geslacht van de heren van Mühlebach.[1] Zowel Mühlebach het dorp, als de beek de Mühlebach, die de begrenzing vormt van het plaatsje, zijn dus vernoemd naar de drie molens aangedreven door het water, die vroeger in de Middeleeuwen het dorpje voorzagen in al haar behoeften.

Zo was één van de molens voor het bakken van brood, maar het stoken van de bakkersoven kostte dermate veel hout, dat alleen eens in de zoveel tijd brood kon worden gebakken. Er werd een systeem gehanteerd, waardoor elke familie in Mühlebach eens in de zoveel tijd aan de beurt kwam om brood te kopen. Aan het eind van deze periode waren de broden zo hard, dat het "richtige Steinen" waren geworden en het "Walliser Brot" een berucht fenomeen werd.

Inmiddels zijn deze molens er allang niet meer, maar één van de molenstenen is bewaard gebleven en staat in de tuin van de familie Seiler, één van de oudste families van Mühlebach die nu nog daar woont.

Mühlebach heeft de oudste dorpskern van Zwitserland in traditionele "Holzbauweise", letterlijk vertaald "houtbouw". In 2002 heeft men, aan de hand van analyse van jaarringen in het hout (dendrochronologie) in een wetenschappelijke studie van houten gebouwen, 11 oude huizen, "Heidehischer" genoemd, tussen 1381 en 1497 kunnen dateren. [2] Het dorp heeft vernieuwingen, barre weersomstandigheden en lawines kunnen trotseren, mede doordat de bewoners het dorp koesteren. Er is binnen het dorp dan ook veel overlevering van verhalen en tradities.

Op de heuvel achter het huis van familie Seiler stond ooit slot Mühlebach, dat uitkeek over het gehele dorp. Tijdens de bouw van de St. Georg kerk in Ernen (1510-1518) is slot Mühlebach afgebroken en zijn de stenen onder andere gebruikt voor de kerktoren aldaar.

Wat wel bewaard is gebleven is de kapel in Mühlebach, maagdelijk wit, gepositioneerd op de hoogste heuvel in het dorp, even verder van de heuvel waar ooit slot Mühlebach op prijkte. De kapel werd zorgvuldig gerestaureerd in 1988-1989. In 1673-1676 werd ze opgericht in plaats van een eerder gebouw, waarvan de laatgothische, kwalitatief hoogstaande sculpturen gedeeltelijk in de St. Georg kerk van Ernen belandden. Het resterende beeldhouwwerk in de kapel dateert uit de 16de tot 18de eeuw.

Niet zo lang geleden probeerde een student uit Duitsland één van de beelden uit de kapel in Mühlebach te stelen. Zodra herr Seiler, toen nog burgemeester van Mühlebach, dit in de gaten kreeg, redeneerde hij snel en kwam tot de conclusie, dat de jongeman nooit ver uit de buurt kon zijn en welke richting hij uit was gegaan met oog op het woeste berglandschap. Even later stond hij op de weg de jongeman op te wachten, die uit alle macht probeerde te ontkennen dat hij het antieke houte beeld van de heilige gestolen had. Herr Seiler viste het beeld uit de tas aan zijn bromfiets en sindsdien staan ze achter slot en grendel in de nissen van de kapel.

Kardinaal Matthäus Schiner, geboren (1465) en getogen in Mühlebach (zijn ouderlijk huis staat er nog altijd), is de beroemste persoon, die zijn herkomst vindt in het gebied. Eenmaal in de Europese politiek, waar hij hoge functies bekleedde, werd hij uiteindelijk aartsbisschop van Novara en kardinaal van Rome. Dankzij hem werd aartsbisschop van Utrecht, Adrianus VI, paus van Rome.

Erner Galen

Vanuit Mühlebach gaat nog altijd de stoeltjeslift omhoog naar de Erner Galen[3], een wandel- en ski-gebied (20 km piste). De Erner Galen is hoofdzakelijk Nordhang, waardoor de Erner Galen bekend is om de bijzonder goede sneeuw bij veel zon tot ver in het voorjaar. Omdat het gebied niet erg touristisch is en de laatste jaren het onder de nodige lasten heeft geleden door technische tegenslagen, is de Erner Galen nu gratis aangeboden voor een ieder, die er 900.000 euro in wil steken en het contract van de vaste 12 werknemers wil verlengen. Hiermee is de Erner Galen onlangs veelvuldig in de internationale media verschenen.[4]