Brontekst bekijken van Colombia

{{Zie dp}}
{{Infobox land plus
| naaminlandstaal = República de Colombia
| vlag            = [[Bestand:Flag of Colombia.svg|120px|rand|Vlag van Colombia]]
| vlagartikel     = Vlag van Colombia
| wapen           = [[Bestand:Coat of arms of Colombia.svg|90px|Wapen van Colombia]]
| wapenartikel    = Wapen van Colombia
| locatiekaart    = LocationColombia.svg
| talen           = [[Spaans]]
| hoofdstad       = [[Bogota (stad)|Bogota]]
| religie         = [[Christendom|christelijk]] ca. 90%
| regeringsvorm   = [[Presidentiële republiek]] met een [[presidentieel systeem]] en een [[meerpartijenstelsel]] (democratie)
| staatshoofd     = [[Gustavo Petro]]
| pctwater        = 8,8
| munteenheid     = [[Colombiaanse peso]]
| valutacode      = COP
| tijdzone        = [[UTC−5|−5]]
| volkslied       = [[Oh Gloria Inmarcesible]]
| feestdag        = [[20 juli]]
| Ontstaan        = '''1863'''
| Voor1           = Verenigde Staten van Colombia
| Vlag_Voor1      = Flag of Colombia.svg
| tld             = co
| landcode        = COL
| tel             = 57
| CIAkaart        = Colombia.png
| portaal         = Colombia
| regeringsleider = 
}}
De '''Republiek Colombia''' ([[Spaans]]: ''República de Colombia'') is een [[Staat (politiek)|land]] in het noordwesten van [[Zuid-Amerika]]. De hoofdstad is [[Bogota (stad)|Bogota]]. Het land grenst in het noorden aan de [[Caraïbische Zee]], in het oosten aan [[Venezuela]], in het zuidoosten aan [[Brazilië]], in het zuiden aan [[Peru]] en [[Ecuador]] en in het westen aan [[Panama (land)|Panama]] en de [[Grote Oceaan]]. Met circa 50 miljoen inwoners is Colombia het derde land naar inwonertal van Latijns-Amerika (na Brazilië en [[Mexico (land)|Mexico]]).

Waar zich nu Colombia bevindt woonden van oorsprong [[Precolumbiaanse geschiedenis van Colombia|verscheidene precolumbiaanse volkeren]]. Vanaf 1500 [[Kolonisatie|koloniseerden]] [[Spaanse Rijk|Spaanse]] conquistadores het gebied en stichtten er het [[Nieuw Koninkrijk Granada]]. Colombia verkreeg zijn huidige vorm na de onafhankelijkheid in 1819 en het uiteenvallen van de jonge republiek [[Groot-Colombia]] in 1831. Geweld en instabiliteit keerden daarna regelmatig terug, tijdens de [[1000-daagse Oorlog]] (1899-1902), [[La Violencia]] (1948-1958), en de [[Colombiaanse Burgeroorlog]] (1964-heden). Ondanks de successen van het [[Colombiaans vredesproces]], in het bijzonder de totstandkoming van een vredesakkoord tussen de regering en rebellenbeweging [[Revolutionaire Strijdkrachten van Colombia|FARC]] (2016), wordt op enkele plekken nog gevochten.

Het Colombiaanse grondgebied strekt zich uit van het [[Amazoneregenwoud]] in het zuidoosten tot de rivierendelta's en kustgebieden in het noorden en westen. Grote steden zoals Bogota, [[Medellín (Colombia)|Medellín]] en [[Cali]] bevinden zich op hoog niveau in het [[Andes]]gebergte. Colombia is een [[democratie]], een [[republiek]] en een [[eenheidsstaat]]. De economie is de op drie na grootste van het continent en wordt tot de voornaamste groeimarkten van de wereld gerekend. Sinds 28 april 2020 is Colombia lid van de [[Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling|OESO]].<ref>{{cite web |url=https://www.oecd.org/colombia/colombia-accession-to-the-oecd.htm |publisher=OESO |title=Colombia’s path towards OECD accession |date=28 april 2020 |accessdate=4 mei 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200922055015/https://www.oecd.org/colombia/colombia-accession-to-the-oecd.htm|archiefdatum=2020-09-22|dodeurl=nee}}</ref>

== Geschiedenis ==
=== Precolumbiaans tijdperk ===
{{Zie hoofdartikel|Precolumbiaanse geschiedenis van Colombia}}
In het [[Precolumbiaanse periode|precolumbiaanse]] tijdperk werd het land bewoond door inheemse volken met verschillende niveaus van [[beschaving]] en [[organisatie]]. De oudst gevonden resten van menselijke bewoning dateren van 16.400 jaar geleden. Het betreffen resten van gereedschap die gevonden zijn nabij Girardot. De oudste resten van menselijke lichamen zijn 12.500 jaar oud en gevonden bij Zipaquirá. Beide plaatsen liggen in het relatief droge Andesgebied. Men gaat er echter van uit dat de warme en vochtige gebieden van de Amazone en de Caraïbische en Pacifische kusten nog eerder werden bewoond hoewel de oudste vondsten daar slechts 9000 jaar oud zijn. De inheemse volken waren rond 3500 v.Chr. [[Jacht (activiteit)|jagers]] en [[Nomade|nomadische]] [[landbouw]]ers, die de zee- en rivierkusten bevolkten. Met de komst van [[maïs]] als voedselbron in de [[2e eeuw]] v.Chr. begonnen groepen zich te vestigen.

[[Bestand:Vorkolumbische Kulturen.png|thumb|links|Precolumbiaanse culturen]]
Vroege precolumbiaanse volken waren in het noorden [[Urabá]] (ca. 1000 v.Chr - 0) en [[Zenú|Sinú]] (0 - 1000) (vooral bekend om hun uitgebreide systeem voor irrigatie en drainage van landbouwgrond). In het zuidwesten leefden [[Tumaco]], [[Calima (cultuur)|Calima]] (1000 v.Chr - 800), [[Malagana]] (300 v.Chr - 300 n.Chr), [[Cauca (cultuur)|Cauca]], [[San Agustín (cultuur)|San Agustín]] (1000 v.Chr - 1500 n.Chr), [[Tierradentro]], [[Nariño (cultuur)|Nariño]], [[Quimbaya (cultuur)|Quimbaya]] (0 - 900) en [[Tolima (cultuur)|Tolima]] (200 v.Chr - 500 n.Chr). Ten tijde van de Spaanse veroveringen waren er drie [[taalfamilie]]s in Colombia: [[Chibchatalen|Chibcha]], [[Maipuriaanse talen|Maipuriaanse]] en [[Arawaktalen]].

Drie- tot vierhonderd jaar voor onze jaartelling trokken Chibcha-sprekende [[indianen]] vanuit [[Midden-Amerika]] naar Colombia, [[Venezuela]] en [[Ecuador]]. De Chibcha vestigden zich oorspronkelijk aan de Atlantische kust. Arawak-indianen migreerden vanuit het oosten naar Colombia en vestigden zich voornamelijk in de oostelijke rivierengebieden van de [[Orinoco]] en [[Amazone (rivier)|Amazone]]. Rond 1000 n.Chr. trokken oorlogszuchtige [[Cariben (volk)|Cariben]] van de [[Brazilië|Braziliaanse]] kuststreek en de eilanden naar de Colombiaanse kusten en rivierdalen van de [[Magdalena (rivier)|Magdalena]] en de [[Cauca (rivier)|Cauca]] en verdreven daar de Chibcha naar hoger gelegen [[Andes]]-gebieden.

[[Bestand:Gold Museum, Bogota (36145671394).jpg|thumb|Precolumbiaanse goud: het [[Muisca-vlot]]]]
De Chibcha bereikten een hoge graad van economische en politieke ontwikkeling. Toen de Europeanen rond 1500 Zuid-Amerika begonnen te ontdekken was de Chibcha de meest prominente etnische groep. Zij waren onderverdeeld in de [[Muisca]] en de [[Tairona]], en nog enkele kleinere groepen. De grootste groep, de Muisca, hadden hun woongebied op de hoogvlakten van het huidige [[Cundinamarca]] en [[Boyacá (departement)|Boyacá]] en waren landbouwers. Hun maatschappelijke organisatie draaide om het [[Cacique (opperhoofd)|cacicazgo]], het stamhoofd, en een overerfbaar leiderschap via de vrouwelijke lijn. (In het bijzonder: de opvolger/erfgenaam van het [[stamhoofd]] was de zoon van zijn zus.) Er bestonden twee grote Muisca bondgenootschappen ten tijde van de Spaanse veroveringen: Bacatá ([[Bogota (stad)|Bogota]]) en Hunza ([[Tunja]]). Aan het hoofd van de Bacatá stond een Zipa, het [[Stamhoofd|opperhoofd]]. Bij de Hunza heette het opperhoofd Zaque. De kleinere Chibcha-sprekende groep [[Tairona]] bevolkten de noordelijke uitlopers van het berggebied [[Sierra Nevada de Santa Marta]]. Tairona bestond uit twee groepen, een in het Caraïbische laagland en de ander in de hooglanden van de Andes. De eerste groep leefde van vissen en zoutwinning, producten die ze ruilden voor textiel van de Tairona in het hoogland. Tairona leefden in talrijke goed georganiseerde steden die via stenen wegen met elkaar waren verbonden.

=== Spaanse verovering en overheersing ===
[[Bestand:Terra Firma et Novum Regnum Granatense et Popayan - CBT 6621102.jpg|thumb|[[Nieuw Koninkrijk Granada|Nuevo Reino de Granada]]]]
[[Rodrigo de Bastidas]] landde in 1500 als eerste op de Colombiaanse kust. In 1509 stichtte [[Alonso de Ojeda]] de noordwestelijke kustplaats San Sebastian de Urabá. [[Vasco Núñez de Balboa]] stichtte Santa Maria la Antigua del Darién van waaruit hij een expeditie ondernam naar de Pacifische kust (1513). Met [[Santa Marta (Colombia)|Santa Marta]] (1525) en [[Cartagena (Colombia)|Cartagena]] (1533) kreeg men de kust in handen en van daaruit begon de koloniale overheersing van het binnenland, aangemoedigd door de mythe van '[[El Dorado (goudland)|El Dorado]]', de overvloedige bron van goud. Onder leiding van [[Gonzalo Jiménez de Quesada]] en [[Sebastián de Belalcázar]] werd het huidige Colombia "ontdekt" (1536). In 1557 werd in [[Bogota (stad)|Bogota]] de 'Real Audiencia del Nuevo Reino de Granada' opgericht. De verovering van Nuevo Reino de Granada werd gekenmerkt door plundering van het Indiaanse cultuurgoed, afdwinging van Spaanse gebruiken en religie, en slavernij. Het harde Spaanse regime en de besmettelijke ziektes die de Spanjaarden onbewust hadden geïntroduceerd leidden tot een sterke afname van de inheemse bevolking. Daarom werden Afrikaanse tot slaaf gemaakten naar Colombia gevoerd om het werk in de mijnen en op de plantages uit te voeren.

In 1717 kreeg het gebied, onafhankelijk van het [[Onderkoninkrijk Peru]], een eigen koloniale jurisdictie onder de naam Virreinato de la Nueva Granada ([[Onderkoninkrijk Nieuw-Granada]]). Het land kwam voornamelijk overeen met het huidige Colombia, Ecuador, Venezuela en Panama.

In 1777 scheidde Venezuela zich af.

=== Onafhankelijkheid van Spanje ===
Tot 1810 was het land een kolonie van Spanje en een belangrijke bron van [[goud]]. In dit jaar verklaarde Colombia zich onafhankelijk. Spaanse troepen onder leiding van generaal [[Pablo Morillo]] heroverden het land echter na de [[napoleontische oorlogen]]. Pas in 1819 was er sprake van een echte onafhankelijkheid onder leiding van [[Simón Bolívar]] en [[Francisco de Paula Santander]]. Simón Bolívar werd de eerste president van Colombia.

[[Bestand:Location GranColombia.png|thumb|links|[[Groot-Colombia]] (1819-1830)]]
Het toenmalige Colombia, later aangeduid als [[Groot-Colombia]], omvatte behalve het huidige Colombia ook [[Ecuador]], [[Venezuela]] en [[Panama (land)|Panama]].

In 1830 werd Bolivar afgezet, wat leidde tot het uiteenvallen van de Republiek. Ecuador en Venezuela ontstonden als onafhankelijke staten, Panama bleef onderdeel van Colombia tot 1903. Van het begin af aan was de politieke situatie onrustig onder andere omdat het politieke stelsel uit slechts twee partijen bestond, de liberalen en de conservatieven. Deze tweedeling kwam ook ruwweg overeen met de sociale tweedeling van het land: aan de kust wonen de 'costeños', veelal afstammelingen van de [[slavernij|slaven]] - in het centrale [[hoogvlakte|hoogland]] wonen de 'cachacos', de Spaanse afstammelingen.

Als gevolg van de desolate economische situatie, verschillende staatsgrepen en voortdurende gewelddadige conflicten begon in 1899 de [[1000-daagse Oorlog]] tussen de regerende conservatieven en troepen van de liberalen. De oorlog, die tot 1902 duurde, zou uiteindelijk tussen de 60.000 en 130.000 levens eisen en het land vernield achterlaten. In [[1903]] leidde een militaire opstand, gesteund door de VS die het [[Panamakanaal]] wilde bouwen, tot de afscheiding van de toenmalige provincie Panama.

In 1928 vond het bloedbad van de Bananenstaking plaats. De Amerikaanse [[United Fruit Company]] had een monopolie in de [[bananenplant]]ages en buitte de werknemers uit. De staking werd met geweld gebroken met honderden slachtoffers als gevolg.

=== Burgeroorlog ===
Vanaf 1948 vond een bloedige volksopstand plaats nadat de liberale presidentskandidaat [[Jorge Eliécer Gaitán]] werd vermoord. De volksopstand in Bogota, met 2500 doden tot gevolg, verspreidde zich over het gehele land. Deze strijd, bekend als '[[La Violencia]]', heeft het leven gekost aan waarschijnlijk meer dan honderdduizend mensen. Steden en dorpen werden platgebrand en meer dan een miljoen mensen vluchtten naar [[Venezuela]].

[[Bestand:FARC commanders during the Caguan peace talks (1998-2002).jpg|thumb|Commandanten van de [[FARC]], de grootste rebellengroep tijdens de [[Colombiaanse Burgeroorlog]]]]
Van 1953 tot 1957 leidde generaal [[Gustavo Rojas Pinilla]] een militaire dictatuur. In een poging om politiek geweld en autoritair optreden te stoppen spraken de twee grote politieke partijen, de Conservatieven en de Liberalen, in 1958 af om afwisselend het bestuur van het land over te nemen. Dat leidde echter niet tot een wezenlijke vermindering van het geweld omdat velen zich door deze afspraak voelden uitgesloten van het democratisch proces. Deze periode duurde tot 1974 maar van 1965 tot 1968 werd de staat van beleg nog uitgeroepen als gevolg van geweld van linkse guerrilla's en opstand vanuit de [[Universiteit van Bogota]].

De jaren 60 luidden het begin in van de [[Colombiaanse Burgeroorlog]]. Tegenover de overheid ontstonden al kort na La Violencia linkse guerrillagroepen zoals de [[FARC]] en de [[ELN]]. Grootgrondbezitters richtten privélegers op ter verdediging van hun land. Daaruit ontstonden paramilitaire rechtse strijdgroepen waarvan de [[Autodefensas Unidas de Colombia|AUC]] de grootste is. Met de opkomst van de [[cocaïne]]productie, bekend geworden door prominente [[drugsbaron]]nen als [[Pablo Escobar]], bewapende de [[Colombiaanse maffia]] zich ook op grote schaal. De maffia maakte daarbij gebruik van bescherming door strijdgroepen aan beide zijden en financierde in ruil daarvoor oorlogsactiviteit met drugsgeld.

De strijd tegen paramilitair geweld, guerrilla, cocaïnemaffia, corruptie en machtsmisbruik is van voortdurende invloed op de politieke situatie. Zo werd presidentskandidaat [[Íngrid Betancourt]], voorstander van dialoog, door de FARC van 2002 tot 2008 jaar ontvoerd. Deze factoren maakten het voor buitenlandse investeerders een onaantrekkelijk land en dat weerspiegelt zich in de economische situatie. President [[Álvaro Uribe]] volgde aan het begin van de 21e eeuw enerzijds een harde lijn tegen het rebellengeweld en probeerde anderzijds grip te krijgen op de paramilitaire groepen door overeenkomsten te sluiten en ze te demobiliseren of te integreren in leger en politie. Zijn opvolger [[Juan Manuel Santos]] zette deze lijn voort en zocht tegelijkertijd ook met de FARC de onderhandelingstafel op. Zo kwam het in 2016 tot een vredesakkoord tussen de regering en de FARC. Het akkoord werd in eerste instantie [[referendum over het Colombiaanse vredesakkoord|per referendum afgewezen]] door de bevolking. Een herschreven versie (zonder referendum) leidde alsnog tot een getekend akkoord, en leverde president Santos de [[Nobelprijs voor de Vrede]] op "voor zijn resolute inspanningen om een einde te maken aan de burgeroorlog die meer dan vijftig jaar woedde". De internationale gemeenschap ondersteunt de Colombiaanse regering in het herstel van de rechtsstaat, het herstel van het gezag over het gehele grondgebied van Colombia en een oplossing voor het gewapende conflict in Colombia. Een groep landen, de [[G-24]], functioneert hierbij als controlerend orgaan.

Vanaf 2017 kreeg het land te kampen met een massale vluchtelingenstroom uit het buurland [[Venezuela]], waar de economie was ingestort en [[hyperinflatie]] heerste. Miljoenen Venezolanen kwamen er over de grens, van wie er twee miljoen in Colombia bleven en moesten worden opgevangen.

In 2019/2020 vierde het land de 200-jarige onafhankelijkheid van Spanje met een reeks van festiviteiten op diverse data, onder meer op de nationale feestdag 20 juli. Deze viering vond wereldwijd plaats, onder meer ook in de [[Verenigde Staten]] waar de Niagara-waterval werd verlicht in de "bolivariaanse" kleuren. Strikt genomen werd de onafhankelijkheid reeds uitgeroepen, maar nog niet verwezenlijkt, in 1810.

De slag bij Boyacá op 7 augustus 1819 was de beslissende slag, die het succes verzekerde van Bolívar's campagne ter bevrijding van Nieuw-Granada. Deze slag wordt beschouwd als het begin van de onafhankelijkheid van het noorden van Zuid-Amerika en wordt als belangrijk beschouwd omdat het leidde tot de volgende overwinningen op de Spaanse [[koloniale troepen]] bij Carabobo in Venezuela, Pichincha in Ecuador en Junín en Ayacucho in Peru.

== Geografie ==
=== Fysieke kenmerken ===
[[Bestand:Mapa de Colombia (regiones naturales).svg|thumb|Geografische indeling]]
Er zijn in Colombia in grote lijnen 5 gebieden die onderscheiden kunnen worden naar klimaat en landschap:
* de [[Andes]] in het westen. Hier woont het grootste deel van de bevolking, voornamelijk in de miljoenensteden [[Bogota (stad)|Bogota]], [[Medellín (Colombia)|Medellín]] en [[Cali]];
* de Caraïbische kust. Ook hier bevinden zich enkele belangrijke bevolkingscentra, zoals [[Cartagena (Colombia)|Cartagena]] en [[Barranquilla]];
* de Pacifische kust;
* de vlaktes van de Orinoco;
* het oerwoud van de Amazone (het Orinoco- en Amazonegebied). Dit beslaat 54% van de oppervlakte van Colombia, maar er woont maar 3% van de Colombianen.

Door de vele gebergtes is Colombia rijk aan [[lijst van rivieren in Colombia|rivieren]]. Het merendeel hiervan stroomt in en naar het oosten. De belangrijkste rivieren in het noorden zijn de [[Meta (rivier)|Meta]], de [[Vichada (rivier)|Vichada]] en de [[Guaviare (rivier)|Guaviare]] (allen in het stroombekken van de [[Orinoco]]). In het westen van het land stromen de [[Magdalena (rivier)|Magdalena]] (in de dalen van de [[Andes]]) en de [[Cauca (rivier)|Cauca]].

=== Geologie ===
{{Zie hoofdartikel|Geologie van Colombia}}

=== Klimaat ===
[[Bestand:Honda (Colombia).jpg|thumb|[[Honda (Tolima)|Honda]] aan de [[Magdalena (rivier)|Magdalenarivier]]]]
Colombia ligt vrijwel op de evenaar maar door de grote hoogteverschillen komen er vier verschillende klimaatzones voor. 83% van het land ligt lager dan 1000 meter en de gemiddelde temperatuur is er 24&nbsp;°C. 9% van het land ligt tussen 1000 meter en 2000 meter hoogte met een gemiddelde temperatuur van 18&nbsp;°C. 6% van het landoppervlak ligt tussen 2000 en 3000 meter met een gemiddelde temperatuur van 12&nbsp;°C. Eeuwige sneeuw vindt men boven 4500 meter hoogte.

De seizoenen worden in Colombia eerder gekarakteriseerd door regenval dan door temperatuurwisselingen. In de lage gebieden aan de Caraïbische kust (het noorden) is er een droog seizoen van december tot maart, de rest van het jaar is het regenachtig. In het zuiden wordt het [[regenseizoen]] onderbroken door een periode van minder regen in juni en juli, aan de Pacifische kust komt een [[droog seizoen]] bijna niet voor. Het schiereiland van [[La Guajira]] aan de Caraïbische Zee, dat in de regenschaduw van de [[Sierra Nevada de Santa Marta]] ligt, heeft juist een steppeklimaat en hetzelfde geldt voor de kleine [[Tatacoa-woestijn]] in het Andesgebergte.

=== Natuur ===
{{Zie hoofdartikel|Natuur in Colombia}}
Colombia is zeer rijk in plantengroei, er leven 45000 soorten planten waarvan velen [[Endemie (biogeografie)|endemisch]]; grote delen van het land zijn met [[tropisch regenwoud]] bedekt. Aan de kust komen [[mangrove]]bossen voor. De [[bovenloop]] van de Magdalena bestaat grotendeels uit [[Savanne (landschap)|savanne]], de ''llanos''.
De [[kerstorchidee]] (''Cattleya trianae'') is de nationale bloem van Colombia.
De [[Andescondor]] is de nationale vogel van Colombia, de grootste van de 1851 soorten [[vogels]] van Colombia.
18% van het totale aantal soorten vogels wereldwijd leeft in Colombia.
De [[waspalm]], [[Ceroxylon quindiuense]] is de hoogste [[palmenfamilie|palm]] ter wereld en de nationale boom van Colombia.

== Bevolking ==
De meeste mensen wonen in het Andesgebied en het Caraïbisch kustgebied. Zo'n 49% van de Colombianen woont in de [[Lijst van grote Colombiaanse steden|steden]]. Slechts een klein percentage van de bevolking is van inheemse afkomst. Ongeveer de helft van de bevolking bestaat uit [[Mesties|mestiezen]] 58%, 20% is blank, 3,4% is van de inheemse bevolking en 10,6% is van [[Afrika]]anse afkomst. Het overgrote merendeel van de bevolking spreekt [[Spaans]], in het kustgebied [[Caraïbisch-Spaans]]. De meerderheid van de Colombianen is [[Rooms-Katholieke Kerk|rooms-katholiek]], ook zijn er voornamelijk onder de inheemse bevolking aanhangers van [[natuurgodsdienst]]en.

Volgens het [[VN-Ontwikkelingsprogramma|Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties]] leefde in Colombia 64,0% van de bevolking onder de [[armoedegrens]] in de periode 2000-2007.<ref>[https://hdr.undp.org/en/media/HDI_2008_EN_Tables.pdf UNDP: Human development indices - Table 3: Human and income poverty (Population living below national poverty line (2000-2007))]. [https://web.archive.org/web/20220603040008/https://hdr.undp.org/en/media/HDI_2008_EN_Tables.pdf Gearchiveerd] op 3 juni 2022.</ref> In 2009 was dit nog 49,2% en in 2011 is het percentage van de Colombiaanse bevolking dat onder de armoedegrens leeft verder afgenomen tot 45,5%.<ref>{{nl}} [https://www.indexmundi.com/nl/colombia/bevolking-onder-armoedegrens.html Bevolking onder armoedegrens]. [https://web.archive.org/web/20220401111452/https://www.indexmundi.com/nl/colombia/bevolking-onder-armoedegrens.html Gearchiveerd] op 1 april 2022.</ref>

== Bestuur en politiek ==
=== Staatsinrichting ===
Colombia is een [[presidentiële republiek]] en een van de oudste [[democratie]]ën in Zuid-Amerika. De huidige grondwet dateert van 1991.

Het volk is vertegenwoordigd in het [[Congres (Colombia)|Congres]], dat uit twee kamers bestaat: de [[Kamer van Afgevaardigden (Colombia)|Kamer van Afgevaardigden]] (188 leden) en de [[Senado de la República (Colombia)|Senaat]] (108 leden). De ministers zijn geen verantwoording verschuldigd aan het parlement maar aan de president, die ook [[regeringsleider]] is. De president is tevens de bevelhebber over het leger, maar in conflictgebieden heeft het leger een vergaande staatsrechtelijke bevoegdheid.

Een presidentiële ambtstermijn bedraagt volgens de grondwet vier jaar en een president kan niet worden herkozen. Een uitzondering hierop bestond in de periode 2005–2015, toen een herverkiezing voor een tweede ambtstermijn was toegestaan. De presidenten [[Álvaro Uribe]] (2002–2010) en [[Juan Manuel Santos]] (2010–2018) dienden elk twee ambtstermijnen.

{{Zie ook|Zie ook: [[Lijst van presidenten van Colombia]]}}

=== Bestuurlijke indeling ===
[[Bestand:Departments of colombia.svg|thumb|Departementen van Colombia]]
{{Zie hoofdartikel|Departementen van Colombia}}
Colombia is een eenheidsstaat die bestaat uit 32 [[Departementen van Colombia|departementen]] plus het [[Bogota (stad)|Hoofdstedelijk District]] van Bogota. Departementen met veel inwoners zijn verder ingedeeld in regio's of provincies, die vooral dienen ter ondersteuning van het bestuur van het betreffende departement en de gemeenten. Ze hebben zelf weinig macht. Het laagste bestuursniveau is doorgaans dat van de [[Gemeenten van Colombia|gemeente (''municipio'')]]. De dichtstbevolkte departementen bestaan uit meer dan honderd gemeenten, de dunstbevolkte maar uit enkele (die dan vaak groter zijn dan [[Vlaanderen]]). In sommige departementen worden zeer dunbevolkte gebieden bestuurd als departementale districten (''corregimiento departamental'') of gemeentelijke districten (''corregimientos municipal'').

=== Mensenrechten ===
[[Amnesty International]] meldde in het Jaarboek 2007: "Ofschoon sommige vormen van geweld in verband met het slepende conflict in Colombia terugliepen, met name moordpartijen en ontvoeringen, waren ernstige mensenrechtenschendingen nog altijd aan de orde van de dag. Alle partijen bij het conflict (...) schonden de mensenrechten en het internationaal humanitair recht. Ze waren verantwoordelijk voor [[oorlogsmisdrijf|oorlogsmisdrijven]] en [[misdrijven tegen de menselijkheid]]. Het aantal mensen dat ontheemd raakte door het conflict liep terug, maar het grote aantal ontheemde mensen bleef een punt van zorg. Vakbondsmensen en [[Mensenrechtenverdediger|mensenrechtenactivisten]] waren het doelwit van geweld, met name door [[paramilitairen|paramilitaire]] groeperingen. Er waren aanhoudende berichten over buitengerechtelijke executies door leden van de veiligheidstroepen, gerichte moordpartijen op burgers en ontvoeringen door [[guerrilla]]troepen."<ref>{{nl}} [https://web.archive.org/web/20070928120347/http://www.amnesty.nl/landen_jaarboek/18041 Amnesty.nl: Jaarboek Colombia 2007 (betreft informatie over 2006)] (met toestemming)</ref>

== Energievoorziening ==
In 2014 produceerde het land 127 miljoen [[ton olie-equivalent]] (Mtoe, 1&nbsp;Mtoe = 11,63 [[kilowattuur|TWh]]), waarvan 94% fossiele energie was. Dat was veel meer dan nodig voor de energievoorziening, het TPES (''[[total primary energy supply]]'') was 34&nbsp;Mtoe. Het land exporteerde 88&nbsp;Mtoe fossiele brandstof meer dan het importeerde.

Van de energie ging ongeveer 8&nbsp;Mtoe verloren bij conversie in de energie-industrie. Voor eindgebruikers resteerde 25&nbsp;Mtoe, waarvan 4,4&nbsp;Mtoe aan elektriciteit<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20181119011012/https://www.iea.org/classicstats/statisticssearch/report/?country=COLOMBIA&product=balances&year=2014 IEA - Report Colombia: balances for 2014]</ref> die voor 71% met waterkracht opgewekt werd.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20181119011057/https://www.iea.org/classicstats/statisticssearch/report/?country=COLOMBIA&product=ElectricityandHeat&year=2014 IEA - Report Colombia: electricity and heat for 2014]</ref>

De uitstoot van kooldioxide was 73 megaton, dat is 1,5 ton per persoon.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20181119051536/https://www.iea.org/classicstats/statisticssearch/report/?year=2014&country=COLOMBIA&product=Indicators IEA - Report Colombia: indicators for 2014]</ref> Het wereldgemiddelde is 4,5 ton per persoon.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20181119010805/https://www.iea.org/classicstats/statisticssearch/report/?year=2014&country=WORLD&product=Indicators IEA - Report World: indicators for 2014]</ref>

== Toerisme ==
[[Bestand:Barranquiilla.jpg|thumb|[[Barranquilla]] - Atlántico]]
[[Bestand:Nemocón.jpg|thumb|Centrale plein van [[Nemocón]]|alt=]]
De meeste toeristen komen naar Colombia tijdens de beroemde festivals (zoals de [[Feria de Cali]], het [[Carnaval van Barranquilla]], het Festival de Teatro Iberoamericano en de [[Feria de las Flores]] in [[Medellín (Colombia)|Medellín]]). Veel mensen komen ook tijdens de kerstperiode en de festiviteiten rond de Onafhankelijkheidsviering van Colombia.

Voormalig president Uribe heeft vanaf 2002 hard gewerkt aan het vergroten van de stabiliteit en veiligheid van Colombia. Dit heeft hij vooral gerealiseerd door de militaire inspanningen en de aanwezigheid van politie door het hele land te vergroten. Dit heeft een positief effect gehad op de economie van het land, vooral het toerisme. In 2006 verwachtte het land circa 1,5 miljoen internationale toeristen – 50% meer dan het voorgaande jaar. Zelfs [[Lonely Planet]], de uitgever van de bekende reisgidsen voor rugzaktoeristen, heeft Colombia gekozen als een van de 10 belangrijkste bestemmingen voor 2006.

Liefhebbers van [[ornithologie]] of [[vogelkunde]] kunnen 1851 soorten vogels ontdekken waarvan 81 soorten die alleen in Colombia voorkomen, deze soorten zijn endemisch. Natuurliefhebbers, voorstanders van [[duurzaam toerisme]] en [[ecotoerisme]] kunnen 45.000 soorten planten bekijken waaronder de nationale boom van Colombia de [[waspalm]], [[Ceroxylon quindiuense]].

De Nederlandse regering geeft niet één reisadvies voor heel Colombia. Voor enkele toeristische gebieden gelden geen bijzondere risico's, voor andere gebieden wordt reizen sterk afgeraden.<ref>{{nl}}[https://www.nederlandwereldwijd.nl/landen/colombia/reizen/reisadvies Rijksoverheid: Nederland wereldwijd, geraadpleegd op 18 februari 2020]. [https://web.archive.org/web/20220127045514/https://www.nederlandwereldwijd.nl/landen/colombia/reizen/reisadvies Gearchiveerd] op 27 januari 2022.</ref>

;Werelderfgoed
* Haven, forten en groep monumenten in [[Cartagena (Colombia)|Cartagena]] - 1984
* [[Nationaal Park Los Katíos]] - 1994
* Historisch centrum van [[Santa Cruz de Mompox]] - 1995
* Nationaal archeologisch park van [[Tierradentro]] - 1995
* Archeologisch park van [[San Agustín (Huila)|San Agustín]] - 1995
* Reservaat [[Malpelo]] - 2006
* [[Eje Cafetero]] - 2011

;Musea
* ''[[Museo de Antioquia]]'' met onder meer een collectie van [[Fernando Botero]]
* Bank of Republic Collection ([[Bogota (stad)|Bogota]])
* ''[[Salón de Artistas Colombianos]]''
* [[Museo del Oro|Goudmuseum]] (centrum [[Bogota (stad)|Bogota]])
* [[Museo Arqueológico de Pasca|Archeologisch museum]] ([[Pasca]])
* [[Castillo San Felipe de Barajas|Kasteel San Felipe]] ([[Cartagena (Colombia)|Cartagena]])
* [[Museo Nacional de Colombia|Nationaal museum]] ([[Bogota (stad)|Bogota]])

;Ecotoerisme
* ''[[Parque Nacional del Café]]'' - [[Montenegro (Colombia)|Montenegro]], [[Quindío (departement)|Quindío]]
* ''[[Parque Nacional Natural Los Nevados]]'' - nabij [[Manizales]]
* [[Botanische tuin van Bogota]]
* ''[[Parque Nacional Natural Tayrona]]'' - nabij [[Santa Marta (Colombia)|Santa Marta]] en [[Taganga]]
* [[Tatacoawoestijn]]
* ''[[Parque Nacional Chicamocha]]'' - [[Santander (departement)|Santander]]
* De [[Lijst van eilanden van Colombia|eilanden]] [[Gorgona (Colombia)|Gorgona]] en [[Malpelo]]
{{Clearright}}

== Bekende Colombianen ==
{{Zie hoofdartikel|Lijst van bekende Colombianen}}

== Zie ook ==
* [[Colombia van A tot Z]]
* [[Colombiaanse muziek]]
* [[Werelderfgoedlijst#Colombia|Monumenten op de Werelderfgoedlijst]]
* [[Organisatie van Amerikaanse Staten]] (OSA)

{{Commonscat}}
{{Appendix|1=alles|2=
* Eugenio Gutierez Cely, Miguel Angel Urrego Ardila (1995). ''1001 cosas sobre la historia de Colombia que todos debemos saber.'' Bogota: Circulo de Lectores S.A. {{ISBN|958-28-0751-2}}
* [https://countrystudies.us/colombia/ Library of Congress: Country Studies - Colombia]
* [https://www.nederlandwereldwijd.nl/landen/colombia/reizen/reisadvies Ministerie van Buitenlandse Zaken: Landenoverzicht: Colombia]
----
{{References}}
}}
{{Bibliografische informatie}}
{{Navigatie landen Zuid-Amerika}}
{{Woordenboek|Colombia}}
{{Coor title dms|3|49|0|N|73|55|0|W|type:country_region:CO}}

[[Categorie:Colombia| ]]