Brontekst bekijken van Deelgemeente (Nederland)

{{Zijbalk politiek Nederland}}
Een '''deelgemeente''' was tot 19 maart 2014 in [[Nederland]] de laagste bestuurslaag in een [[Nederlandse gemeente|gemeente]]. In de [[Gemeentewet]] was geregeld dat een [[Nederlandse gemeente#Wie besturen de gemeente?|gemeentebestuur]] een aantal deelgemeenten kon instellen.<ref>Gemeentewet, art. 87</ref> Deelgemeenten konden een eigen [[volksvertegenwoordiging]] hebben, de ''deelraad'' geheten (vergelijkbaar met de [[gemeenteraad]]), en een ''[[dagelijks bestuur]]'' (vergelijkbaar met het [[college van burgemeester en wethouders]]). Tot de opheffing beschikten alleen de gemeenten [[Amsterdam (gemeente)|Amsterdam]] en [[Rotterdam (gemeente)|Rotterdam]] over deelgemeenten. Op een enkele uitzondering na hadden al deze deelgemeenten een eigen deelgemeentebestuur.

De ''Wet van 7 februari 2013 tot wijziging van de Gemeentewet en enige andere wetten in verband met het afschaffen van de bevoegdheid van gemeentebesturen om deelgemeenten in te stellen'' is op 19 maart 2014 in werking getreden. Dit gebeurde in het kader van het beperken van het aantal [[Bestuursniveau|niveaus van algemeen bestuur]] onder het Rijk tot twee (per 1 januari 2015 zijn ook de [[Plusregio#Afschaffing|plusregio's]] afgeschaft). De Gemeentewet blijft nog wel ruimte bieden voor verzwakte vormen van binnengemeentelijke [[decentralisatie]], zoals territoriale [[bestuurscommissie]]s, en dorps- of wijkraden. In Amsterdam en Rotterdam zijn de deelgemeenten na de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 vervangen door territoriale bestuurscommissies.

==Amsterdam==
In Amsterdam zijn de eerste twee deelgemeenten (die daar ''[[stadsdeel|stadsdelen]]'' worden genoemd) in 1981 ingesteld (Noord en Osdorp).<ref>[https://www.amsterdam.nl/gemeente/stadsdelen/hoe_werkt_het Hoe werkt het stadsdeelbestuur?], gemeente Amsterdam</ref> In 1990 telde Amsterdam 16 stadsdelen, met een eigen deelraad en dagelijks bestuur. Door fusies nam dit aantal later weer af. Amsterdam had bij de afschaffing in 2014 zeven stadsdelen, met daarnaast het centraal bestuurde bedrijvengebied [[Westpoort (Amsterdam)|Westpoort]] dat geen stadsdeel was.

De stadsdelen worden sinds de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 op grond van de '[[gemeentelijke verordening|verordening]] op de bestuurscommissies 2013' bestuurd door bestuurscommissies ex art. 83 Gemeentewet. 

De Amsterdamse deelgemeenten (stadsdelen) in 2014 waren:
*[[Amsterdam-Centrum|Centrum]]
*[[Amsterdam-Noord|Noord]]
*[[Amsterdam-West|West]]
*[[Amsterdam Nieuw-West|Nieuw-West]]
*[[Amsterdam-Zuid|Zuid]]
*[[Amsterdam-Oost|Oost]]
*[[Amsterdam-Zuidoost|Zuidoost]]

Geen stadsdeel in de zin van een deelgemeente:
* [[Westpoort (Amsterdam)|Westpoort]] (geen eigen deelraad en dagelijks bestuur)

==Rotterdam==
Rotterdam was onderverdeeld in 14 deelgemeenten. 

De deelgemeenten worden vanaf de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 op grond van de [[gemeentelijke verordening|'verordening]] op de gebiedscommissies 2014' vervangen door [[gebieden]] die worden bestuurd door [[gebiedscommissie]]s. De gebiedscommissies zijn bestuurscommissies ex art. 83 Gemeentewet. 

De Rotterdamse deelgemeenten waren:

* [[Rotterdam Centrum|Centrum]]
* [[Charlois]]
* [[Delfshaven (stadsdeel)|Delfshaven]]
* [[Feijenoord (stadsdeel)|Feijenoord]]
* [[Hillegersberg-Schiebroek]]
* [[Hoek van Holland]]
* [[Hoogvliet (stadsdeel)|Hoogvliet]]
* [[IJsselmonde (stadsdeel)|IJsselmonde]]
* [[Kralingen-Crooswijk]]
* [[Rotterdam-Noord|Noord]]
* [[Overschie (stadsdeel)|Overschie]]
* [[Prins Alexander (Rotterdam)|Prins Alexander]]
* [[Rozenburg (Zuid-Holland)|Rozenburg]]
* [[Pernis]] (had wel een eigen bestuur, maar op grond van art. 83 Gemeentewet.<ref>[https://web.archive.org/web/20140924062319/http://www.bds.rotterdam.nl/Gemeentebladen_Rotterdamse_regelgeving%3A115806/Geldende_regelgeving/Organisatie_van_de_gemeente/Deelgemeenten/Deelgemeenteverordening_2010/Deelgemeenteverordening_2010_2e_Herziening_Geconsolideerde_tekst Deelgemeenteverordening 2010], Gemeente Rotterdam, 2010</ref>)

==Democratie==
* De leden van de deelraad werden eenmaal per vier jaar tijdens de gemeenteraadsverkiezingen door de inwoners van de desbetreffende deelgemeente gekozen. 
* Het was mogelijk om een burgerinitiatief in te dienen bij de deelgemeente. Minimaal 40 personen uit de desbetreffende deelgemeente moesten hun handtekening zetten alvorens het initiatief ingediend kon worden en het punt op de agenda van de deelraad geplaatst moest worden.
* Elke algemene vergadering van de deelraad kon ook door publiek bijgewoond worden. Aan het begin van de vergadering was de gelegenheid om als bezoeker iets in te spreken.
* Het was ook mogelijk om een brief naar de griffier van de deelraad te sturen. Deze zou naar alle leden van de deelraad gestuurd worden en eventueel in de vergadering meegenomen worden.

==Zie ook==
*[[Amsterdam (gemeente)#Indeling in stadsdelen|Gemeente Amsterdam - indeling in stadsdelen]]
*[[Rotterdam (gemeente)#Indeling van de gemeente|Gemeente Rotterdam - huidige indeling]]
*[[Deelgemeente (België)]]

{{Appendix}}

[[Categorie:Historisch subnationaal gebied in Nederland]]
[[Categorie:Gebiedsnaam]]
[[Categorie:Stadsdeel in Nederland]]
[[Categorie:Gemeente in Nederland]]