Brontekst bekijken van Endosperm

{{Zijbalk reservestoffen in zaden}}
'''Endosperm''' of '''kiemwit''' is de verzamelterm voor het weefsel in de [[zaad (plant)|zaden]] van [[zaadplanten]], dat vaak een rol speelt bij de opslag van [[reservestof]]fen ten behoeve van de [[kieming]], de groei van het embryo en van de jonge plant. Het endosperm is vaak rijk aan zetmeel (bijvoorbeeld bij [[Graan|granen]]), olie (bijvoorbeeld bij [[koolzaad]]) en eiwitten (bijvoorbeeld bij [[erwt]], [[boon]], [[sojaboon]]).

Onder de term ''endosperm'' kunnen naar de wijze van ontstaan verschillende dingen worden begrepen: ''primair'' en ''secundair endosperm''.<ref>{{aut|Kalkman, C,}} (1972) p. 242 - 245.</ref><ref>[https://www.wisiwis.ugent.be/glossary.php#E WiSiWis glossarium]</ref>

== Primair endosperm ==
''Primair endosperm'' of ''haplosperm'' komt voor bij veel [[naaktzadigen]] (gymnospermen). Na de bevruchting kan zich binnen het nucellusweefsel uit de embryozak (het [[Voorkiem|macroprothallium]], de vrouwelijke [[gametofyt]]) het primaire endosperm vormen. Dit wordt ook wel "haplosperm" genoemd, omdat het bestaat uit haploïde cellen.

== Secundair endosperm ==
''Secundair endosperm'' wordt vooral aangetroffen bij [[bedektzadigen]]. Bij deze planten vindt een [[dubbele bevruchting]] plaats: in de eerste plaats wordt de eicel bevrucht door een van de twee mannelijke [[Gameet|gameten]] in de [[pollenbuis]] en vormt zo een diploïde [[zygote]], waaruit dan weer een [[embryo]] groeit. De tweede gameet kan echter versmelten met de secundaire embryozakkern (een uit de twee poolkernen gevormde [[Diploïdie|diploïde]] kern), die dan [[Triploïdie|triploïde]] wordt. Dit versmeltingsproduct kan door deling het secundaire endosperm vormen, wat ook wel ''triplosperm'' genoemd wordt.

Bij de [[eenzaadlobbigen]] (monocotylen) zit het reservevoedsel in het (secundair) endosperm. Bij de [[tweezaadlobbigen]] (dicotylen) is meestal het reservevoedsel uit het endosperm overgegaan in de [[zaadlob]]ben (cotylen), maar bij sommige plantensoorten kan het ook nog in het (secundair) endosperm zitten.

== Zie ook ==
* [[Perisperm]]
 
{{Appendix|2=
{{References}}
'''Angiospermen''', bedektzadigen
{{References|2=2|group="Ang"}}
'''Literatuur'''
* {{aut|Kalkman, C,}} (1972) ''Mossen en vaatplanten. Bouw, levenscyclus en verwantschappen van de Cormophyta.'' A. Oosthoek's Uitgeversmaatschappij N.V., Utrecht
}}

{{Navigatie fytografie bloemplanten}}

[[Categorie:Plantenmorfologie]]
[[Categorie:Vrucht]]