Brontekst bekijken van Eridanos (geologie)

[[Bestand:Eridanos - former fluvial system.svg|thumb|right|220px|Het stroomgebied van de Eridanos, geprojecteerd op het huidige [[Europa (continent)|Europese]] continent]]
De '''Eridanos''' of '''Baltische Rivier''' is een voormalige [[rivier]] die voornamelijk moet hebben gestroomd door wat nu de [[Oostzee]] is.

Deze rivier had tijdens het [[Bavel Interglaciaal]] (ongeveer 1 miljoen jaar geleden) haar grootste lengte. Zij was toen 2700 kilometer lang. Ze ontsprong in [[Lapland]] en haar [[rivierdelta|delta]] werd gevormd door bijna de hele Noordwest Europese laagvlakte tot aan de huidige [[Noordzee]]. Het [[stroomgebied]] tijdens haar grootste uitbreiding wordt geschat op ongeveer 1 miljoen km². Qua omvang moet zij toen half zo groot zijn geweest als de [[Amazone (rivier)|Amazone]] nu.

De Eridanos ontstond 40 miljoen jaar geleden. Twaalf miljoen jaar geleden bereikte de rivier het Noordzeebekken en bouwde daar met haar [[sediment]]en een reusachtige [[rivierdelta|delta]]. 

De sedimenten van dit riviersysteem in de Nederlandse ondergrond zijn ondergebracht in de [[lithostratigrafie|lithostratigrafische]] formaties van [[Formatie van Peize|Peize]] en [[Formatie van Appelscha|Appelscha]]. Deze eenheden hebben een ouderdom van [[Reuverien]] tot en met het Vroeg [[Cromerien]]. De [[vergletsjering]]en van [[Scandinavië]] tijdens de verschillende [[glaciaal (tijdvak)|glacialen]] hebben de gebieden waar het stroomgebied van de rivier lag zodanig gewijzigd dat de rivier ophield te bestaan. De eerste grote glaciatie die in dit verband belangrijk is, was het [[Menapien]]. De [[Hattem Lagen]] zijn tijdens deze periode afgezet. Deze lagen komen voor in de top van de Formatie van Peize en bevatten voor het eerst Scandinavische zwerfstenen. Deze zijn waarschijnlijk met de rivier op ijsschotsen naar de Lage Landen meegevoerd. Na de Hattemlagen neemt de sedimentatie geleidelijk af. Ongeveer 700 [[ka (tijd)|ka]] geleden, tijdens het eerste glaciaal in het Cromerien stopt de sedimentatie van Oostelijke zanden in Nederland. De rivier heeft dan opgehouden te bestaan.

De naam "Eridanos" is afkomstig van de Oude Grieken, die de naam gebruikten voor een Noord-Europese barnsteenrijke rivier, de [[Eridanos (mythologie)|Eridanos]].

== Externe links ==
*[http://www.npowetenschap.nl/site/artikel/Rivier-onder-de-zee/127 Eridanos - Rivier onder de zee]
*[http://www.npowetenschap.nl/site/artikel/Rivier-onder-de-zee/127 Noorderlicht over de Eridanos]

{{Appendix|2=
* {{en}} {{Aut|Bijlsma, S.}}, 1981. ''Fluvial sedimentation from the Fennoscandian area into the North-West European Basin during the Late Cenozoic.'' Geologie en Mijnbouw, 60: 337-345.
* {{en}} {{Aut|Gibbard, P.L.}}, 1988. ''The history of the great northwest European rivers during the past three million years.'' Philosophical Transactions of the Royal Society, B.318: 559-602. 
* {{en}} {{Aut|Overeem, I., Weltje, G.J., Bishop-Kay, C. & [[Salomon Kroonenberg|Kroonenberg, S.B.]]}}, 2002. ''The Late Cenozoic Eridanos delta system in the southern North Sea Basin: a climate signal in sediment supply?'' Basin Research, 13: 293-312. doi: [https://dx.doi.org/10.1046/j.1365-2117.2001.00151.x 10.1046/j.1365-2117.2001.00151.x]
* {{nl}} {{Aut|Schoo, J.,}} 1933. ''Het barnsteeneiland Austeravia en de barnsteenrivier Eridanus''. Tijdschrift van het Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig Genootschap, 50: 13 p.
* {{en}} {{Aut|Zandstra, J.G.}}, 1971. ''Geologisch onderzoek in de stuwwal van de Oostelijke Veluwe bij Hattem en Wapenveld''. Mededelingen Rijks Geologische Dienst, NS 22: 215-260.
}}

[[Categorie:Voormalige rivier]]
[[Categorie:Paleogeografie]]
[[Categorie:Geologie van Europa]]