Brontekst bekijken van Grieks-Italiaanse Oorlog

{{Infobox militair conflict
| conflict=Grieks-Italiaanse Oorlog
| afbeelding =Greek artilery Morava Nov 1940.JPG
| onderschrift =Griekse artillerie in november 1940
| partof=de [[Joegoslavische campagne]], [[Tweede Wereldoorlog]]
| place=Zuidelijke [[Balkan (schiereiland)|Balkan]]
| date=[[28 oktober]] [[1940]] - [[23 april]] [[1941]]
| result=Griekse tactische overwinning, strategische impasse
| combatant1={{IT-1861}}<br/>'''Gesteund door'''<br/>[[File:Great Arms of the Kingdom of Albania (1939–1943).png|20px]] [[Albanië]]<br/>[[File:Flag of Germany (1935–1945).svg|20px]] [[Nazi-Duitsland]]
| combatant2={{GR-1832}}<br/>'''Gesteund door'''<br/>{{UK}}
| commander1=[[Sebastiano Visconti Prasca]]<br />[[Ubaldo Soddu]]<br />[[Ugo Cavallero]]<br />[[Giovanni Messe]]
| commander2=[[Aléxandros Papagos]]
| strength1=529,000 man
| strength2=Minder dan 300,000 man
| casualties1= 13.755 gedood,<br />50.874 gewond,<br />25.067 vermist,<br />12.368 uitgeschakeld door bevriezing,<br />ca. 23.000 gevangengenomen
| casualties2= 13.325 gedood, <br />42.485 gewond,<br />1.237 vermist,<br />ca. 25.000 uitgeschakeld door bevriezing,<br />2.392 gevangengenomen
}}
De '''Grieks-Italiaanse oorlog''' is een [[Koninkrijk Italië (1861-1946)|Italiaans]] offensief in de [[Tweede Wereldoorlog]] om [[Koninkrijk Griekenland|Griekenland]] vanuit het [[Italiaans protectoraat Albanië|onder protectoraat gestelde Albanië]] te veroveren en te annexeren. De oorlog betekende de eerste nederlaag voor de [[asmogendheden]], maar leidde ook tot de [[nazi_Duitsland|Duitse]] interventie in Griekenland.

==Voorgeschiedenis==
In 1940 stond [[Adolf Hitler|Hitler]] op het toppunt van zijn roem, en kwam [[Benito Mussolini|Mussolini]] steeds meer in diens schaduw te staan. Italië bezette weliswaar ook wat gebieden, maar hield duidelijk geen gelijke tred met de Duitsers. De bezetting van Griekenland stond al tijden op Mussolini's agenda. Hitler had echter meermaals laten weten uitdrukkelijk geen gedonder in de Balkan te willen. De prioriteit lag in Noord-Afrika en het Suez-kanaal. Generaal Graziani bleef echter het offensief via Egypte, tot frustratie van Mussolini, uitstellen. Hitlers plotselinge bezetting van de [[Koninkrijk Roemenië|Roemeense]] [[aardolie|olie]]velden was voor Mussolini de druppel die de emmer deed overlopen: hij wilde laten zien dat ook hij een grote veroveraar was.

Op [[28 oktober]] 1940 overhandigde de Italiaanse [[ambassadeur]] in [[Athene (stad)|Athene]] de Griekse dictator [[Ioannis Metaxas]] een [[ultimatum]] waarin stond dat Italië militaire steunpunten en bepaalde garanties opeiste. De termijn die gold was daarbij belachelijk kort, slechts een paar uur. Metaxas antwoordde met een duidelijk nee (hetgeen nog ieder jaar op [[Ochi-dag|Óchi-dag]] wordt herdacht) en de bevolking meldde zich massaal bij het leger.

Als antwoord op de dreiging werd het noorden van het land versterkt, en de Grieken maakten zich klaar voor een aanval van de Italianen. Griekenland was bijster slecht op oorlog met Italië voorbereid: het kon aanvankelijk slechts 10 divisies (ca. 100.000 man) in het veld brengen en bezat geen noemenswaardige luchtmacht. De Metaxas-linie in het noorden was slechts tegen [[Bulgarije]] gericht en was niet doorgetrokken tot de Albanese grens.

De Italianen waren echter al bijna even slecht voorbereid. Legerbevelhebbers klaagden dat ze te weinig voorbereidingstijd, en het feit dat ze een veldtocht in november moesten voeren nu de weersomstandigheden zo slecht waren. Toch zag men het optimistisch in: men verwachtte dat de veldtocht tegen de slecht bewapende Grieken een militaire "wandeling" zou worden.

==Verloop van de strijd==
Deze aanval begon al op [[28 oktober]] 1940 met een Italiaanse aanval op de linie. De aanval eiste aan beide zijden veel slachtoffers. Toch liep na verloop van tijd het Italiaanse offensief dood. De Grieken werden geholpen door het slechte weer en het moeilijk begaanbare terrein. Door het slechte weer moest de luchtmacht aan de grond blijven, waardoor de Italianen datgene waarin ze het meest superieur waren aan de Grieken niet konden inzetten. Door de ruwe zee konden landingen op o.a. [[Korfoe (eiland)|Korfoe]] niet doorgaan.

De Italianen trachtten op twee punten op te rukken: [[Epirus (provincie)|Epirus]] en [[West-Macedonië]]. [[Winston Churchill]] deed een aanbod aan Metaxas om Britse legereenheden naar Griekenland te verschepen om de Italiaanse opmars tegen te houden. Metaxas gaf bevel het [[Griekse leger]] te laten overgaan tot de aanval. In de [[Slag bij de Pindus]] wisten de Grieken de Italiaanse Julia-divisie te verslaan. Deze slag was een keerpunt in de strijd.

[[Bestand:Albania Greek occupation.png|thumb|Het door de Grieken bezet gebied november 1940 - maart 1941]]
De Griekse tegenaanval begon op 14 november 1940 en dreef de Italiaanse eenheden terug over de grens. Het Griekse leger overschreed deze, en veroverde de [[Albanië|Albanese]] steden [[Përmet (stad)|Përmet]] en [[Sarandë (stad)|Sarandë]]. De Italianen werden over de rivier [[Kalamas]] teruggedreven. Uiteindelijk wisten de Grieken ongeveer een kwart van Albanië te bezetten. De Italianen konden pas de opmars stoppen na versterkingen te hebben aangevoerd. Uiteindelijk boden minder dan 300.000 Grieken weerstand aan meer dan 500.000 Italiaanse troepen.

Intussen landden Britse troepen op [[Kreta]], terwijl de Grieken ook Britse luchtsteun ontvingen. Dit en de nederlagen van de Italiaanse bondgenoot dwongen Hitler tot ingrijpen om de Balkan te beschermen. Hij maakte zich op om met Bulgarije Griekenland binnen te vallen. Bulgarije zag zijn kans op wraak schoon vanwege gebiedsafstanden na de Eerste Wereldoorlog en Tweede Balkanoorlog. De Britten probeerden de Grieken te overtuigen zich uit Albanië terug te trekken om te voorkomen dat het leger door een Bulgaars-Duits offensief zou worden afgesneden van Griekenland. De Grieken weigerden echter ook maar een meter bezet gebied op te geven.

Van 9 tot 20 maart 1941 probeerden de Italianen nog een keer op eigen kracht de Grieken terug te drijven, maar ook deze aanval mislukte. Op 6 april 1941 kwam uiteindelijk de verwachte Duits-Bulgaarse aanval: de [[slag om Griekenland]] was begonnen.

==Gevolgen==
Dat was officieel het einde van de Italiaans-Griekse oorlog, omdat Duitse, Italiaanse en Bulgaarse troepen nu de Balkancampagne startten tegen [[Joegoslavië]] en Griekenland. Op dat moment was de Griekse strategische positie hopeloos. De Grieken hadden de Italianen tot dan toe kunnen afhouden vanwege het slechte leiderschap aan Italiaanse zijde en het patriottisch elan en terreinkennis aan Griekse zijde. Maar met de Duitsers en Bulgaren in de strijd waren de Grieken numeriek nog verder in de minderheid en deed de kwaliteit van de verouderde bewapening zich nog sterker voelen tegen de modern bewapende Duitsers. Bovendien was het leeuwendeel van het Griekse leger in Albanië en niet in het grensgebied met Bulgarije, en waren na bijna zes maanden oorlog de Griekse voorraden op een kritiek laag niveau.

De Bulgaren konden gemakkelijk de onverdedigde noordgrens passeren, het leger in Albanië werd in de rug aangevallen, en binnen enkele weken waren beide landen ingenomen.

Italië kreeg controle over delen van Noord-Griekenland en Montenegro. Kosovo werd bij Albanië gevoegd, en omdat Albanië een [[protectoraat]] was van Italië betekende iedere vergroting van Albanië ook een vergroting van Italië. De Bulgaren bezetten het noordoosten ([[West-Thracië]]), en de Duitsers een aantal strategische punten waaronder de Turkse grens. Voor Griekenland waren nu de jaren van bezetting aangebroken.

Er zijn theorieën dat door de noodzaak voor Hitler om Mussolini te helpen in het Balkanwespennest, de Duitse inzet bij de [[Operatie Barbarossa]] (Duitse inval in de Sovjet-Unie) niet zo groot kon zijn als militair gewenst, wat kan hebben bijgedragen tot een zekere traagheid in de Duitse opmars. Net genoeg traagheid om de Sovjettroepen in staat te stellen met behulp van de (ook in Nederland) extreem strenge winter 1941-1942, tijdig de verdediging van Moskou te organiseren.{{Bron?||2019|03|28}}

[[Categorie:Tweede Wereldoorlog in Italië]]
[[Categorie:Tweede Wereldoorlog in Griekenland|Itali]]
[[Categorie:Tweede Wereldoorlog in Albanië]]