Brontekst bekijken van Groep Lever

[[Bestand:Herinneringsplaquette Groep Lever.jpg|miniatuur|De herinneringsplaquette voor de familie Lever in het Fries Scheepvaartmuseum in Sneek.]]
[[Bestand:De Famylje Leverstrjitte in Sneek.jpg|miniatuur|De Famylje Leverstrjitte in Sneek.]]
[[Bestand:Herdenkingsmonument voor de familie Lever in Sneek.jpg|miniatuur|Het herdenkingsmonument voor de familie Lever op de Algemene Begraafplaats in Sneek.]]
De '''Groep Lever''' was een Nederlandse [[Nederlands verzet in de Tweede Wereldoorlog|verzet]]sgroep ten tijde van de [[Tweede Wereldoorlog]]. De leden waren vooral actief in Noord-Nederland, met een hoofdkwartier in [[Friesland (provincie)|Friesland]]. 

==Geschiedenis==
Het hoofdkwartier van de groep bevond zich in de woning van de familie Lever aan het [[Kleinzand (Sneek)|Kleinzand]] in [[Sneek (stad)|Sneek]]. De Groep Lever verspreidde tijdens de oorlog [[Illegale pers|illegale bladen]] als [[Vrij Nederland]] en [[Trouw (krant)|Trouw]]. De groep hielp ook [[Joden]] aan [[Onderduiken (Tweede Wereldoorlog)|onderduikadressen]]. Deze Joden kwamen vaak uit de grote steden in het westen van het land en vluchtten met [[Beurtschipper|beurtschepen]] naar [[Friesland (provincie)|Friesland]]. Tijdelijk bleven ze dan bij de familie Lever, totdat ze een vast [[schuiladres]] gevonden hadden. De Groep Lever zorgde bovendien voor de financiën van de onderduikers.

===Leden===
De verzetsgroep bestond uit onder anderen:
* [[Hendrik Jakob Lever sr.]] (1891-1945)
* [[Jan Lever (verzetsstrijder)|Jan Lever]] (1922-1944)
* [[Hendrik Jakob Lever jr.]] (1923-1944)
* [[Willem Santema]] (1902-1944)
* [[Willem Stegenga]] (schuilnaam: Wim Boersma; 1912-1972)
* [[Jan de Rapper]] (1907-1988)
* [[Henk Rijpkema]] (schuilnaam: Henkie; 1922-2017)
* Tjitze van 't Zet (Schuilnaam: Witte Jaap; 1920-1962)
* [[Hans Deinum]] (schuilnaam: Hans; 1920-2003)
* [[Dick Brouwer (verzetsstrijder)|Dick J. Brouwer]] (schuilnaam: Bontje; 1917-1996)

===Verzetsacties===
In [[1942]] werd Hendrik Jakob Lever sr., samen met zijn zoons, gearresteerd door de [[Duitse bezetting van Nederland|bezetter]]. Na een maand gevangenisstraf in de Amsterdamse [[Euterpestraat]] kwamen ze vrij.

Als directeur van de Radiocentrale reisde Jan Lever het hele land door en hield op deze manier contact met het verzet in andere delen van Nederland. Na de [[april-meistaking]] werden radio's verboden. De Groep stichtte de [[verzetskrant]] ''BBC-Nieuws'' om op deze manier de mensen toch van nieuws te blijven voorzien.

In de nacht van [[16 november|16]] op [[17 november]] [[1943]] deed de [[Sicherheitsdienst]] een inval in het hoofdkwartier van de Groep Lever. Enkele leden konden vluchten over de daken van naastgelegen woningen. Hendrik Jakob Lever sr., zijn dochter Meta Lever en het Joodse meisje [[Rosa IJzerman]], die ondergedoken zat bij de familie, werden gearresteerd. Henk en Rosa stierven beiden in een [[concentratiekamp]]. Meta -op dat moment nog maar 15 jaar oud- kwam, na enkele dagen vast te hebben gezeten, vrij.

Jan Lever vluchtte naar [[Groningen (provincie)|Groningen]], maar kwam om bij een vuurgevecht na een overval op een [[distributiekantoor]] met [[Nederlands verzet in de Tweede Wereldoorlog#Knokploegen|knokploeg]] Slochteren. Zijn broer Hendrik Jakob Lever jr. dook, na de overval op het hoofdkwartier aan het [[Kleinzand (Sneek)|Kleinzand]], onder bij veehouder [[Pieter Reitsma]] in [[Lions (Littenseradeel)|Lions]]. Bij een inval op de boerderij raakte hij zwaargewond en werd hij samen met Reitsma gearresteerd. Ze stierven voor het [[vuurpeloton]] in [[Kamp Vught]].

==Monument==
[[Bestand:Groep Lever Sneek 30 augustus 1945.jpg|alt=Groep Lever Sneek 30 augustus 1945|miniatuur|Vlak na de bevrijding werd op 30 augustus 1945 in Sneek een herdenkingsdienst georganiseerd voor de drie omgekomen familieleden Lever. De overgebleven leden van de verzetsgroep gaan gezamenlijk op de foto, in de samenstelling van de groep van rond de bevrijding. Er hoorde een herdenkingsboekje bij: ‘Den Vaderlant getrouwe blijf ick tot in den doet, Ter nagedachtenis aan Hendrik Jacob Lever, Jan en Henny Lever’. ]]
Op de [[Algemene Begraafplaats Sneek|Algemene Begraafplaats]] in Sneek is een [[Monument familie Lever|monument]] opgericht voor de familie Lever. In de [[Zuiderkerk (Sneek)|Zuiderkerk]] en in hun voormalige woonhuis aan het Kleinzand, nu onderdeel van het [[Fries Scheepvaart Museum|Fries Scheepvaartmuseum]], hangt een herinneringsplaquette. De [[Famylje Leverstrjitte]] is naar hen vernoemd. In 2022 werd de uitverkochte theatervoorstelling ''<nowiki/>'Door het donker''', over de overval in de nacht van 16 op 17 november 1943, in totaal 11 keer opgevoerd.<ref>{{Citeer web |url=https://www.obwsneek.nl/projecten/door-het-donker-theatervoorstelling-over-de-verzetsfamilie-lever-uit-sneek/ |titel=Door het donker: theatervoorstelling over de verzetsfamilie Lever uit Sneek |datum=2023-03-06 |bezochtdatum=2024-05-15 |werk=Het Old Burger Weeshuis Sneek |taal=nl-NL}}</ref>

{{Appendix|1=Bronnen|2=
* {{Citeer boek | achternaam = Walle, de | voornaam = Hessel | auteurlink = | datum = 2019 | titel = De Mannen van de Overval | uitgever = Wijdemeer | plaats = Dokkum | ISBN = 9789492052599 | NUR = | pagina's = 416 | URL = https://www.wijdemeer.nl/product/hessel-de-walle-de-mannen-van-de-overval-heroiek-en-tragiek-in-26-levensverhalen/ |archiefurl=https://web.archive.org/web/20230605033806/https://www.wijdemeer.nl/product/hessel-de-walle-de-mannen-van-de-overval-heroiek-en-tragiek-in-26-levensverhalen/|archiefdatum=2023-06-05}}
* {{Citeer boek | achternaam = Rapper, de | voornaam = Yvonne| auteurlink = | datum = 2019 | titel = Jan de Rapper Verzetsman in Sneek | uitgever = Eigen Beheer| plaats = Groningen| ISBN = 9789079962099 | NUR = | pagina's = 48 | URL = https://www.derapper.nl/boek.html |archiefurl=https://web.archive.org/web/20230510155858/https://www.derapper.nl/boek.html|archiefdatum=2023-05-10}}
* {{Citeer boek| achternaam = Wijbenga| voornaam = Pieter| datum = 1978| titel = Bezettingstijd in Friesland, deel I-III | uitgever = De Tille| plaats = Leeuwarden| ISBN = 907001064X | NUR =| pagina's = 1263 }}
* {{Citeer boek| achternaam = Ypma| voornaam = IJsbrand Nicolaas | datum = 1953 | titel = Friesland Annis Domini | uitgever = Vereniging Friesland 1940-1945 | plaats = Dokkum | pagina's = 369 | URL = https://www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=36&miaet=1&micode=350&minr=773539&miview=inv2 }}

{{References}}
}}

{{Navigatie Friesland Tweede Wereldoorlog}}

[[Categorie:Nederlandse verzetsgroep in de Tweede Wereldoorlog]]
[[Categorie:Geschiedenis van Sneek]]
[[Categorie:Tweede Wereldoorlog in Friesland]]