Brontekst bekijken van Groot-Albanië

[[Bestand:Greater Albania.png|thumb|314x314px|Topografische kaart van het geclaimde Groot-Albanië.]]
[[Bestand:Greateralbaniapopulation.png|miniatuur|314x314px|Verspreiding van etnische Albanezen, in het rood aangegeven, binnen de landsgrenzen van het geclaimde Groot-Albanië. In de blauw en wit gekleurde gebieden zijn de Albanezen een minderheid.]]
'''Groot-Albanië''' is een [[Irredentisme|irredentistisch]]<ref>{{Citeer boek|titel=The Yugoslav Experiment 1948–1974|auteur=Dennison I. Rusinow|url=https://books.google.com/books?id=kChoC2FaS7EC|uitgever=University of California Press|plaats=Los Angeles, California|pagina's=245|ISBN=978-0-52003-730-4|year=1978|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230214233804/https://books.google.com/books?id=kChoC2FaS7EC|archiefdatum=2023-02-14}}</ref> concept dat ernaar streeft de gebieden te verenigen die door veel etnische [[Albanezen]] als hun nationale thuisland worden beschouwd,<ref>{{Citeer nieuws|achternaam=Likmeta|voornaam=Besar|datum=17 November 2010|titel=Poll Reveals Support for 'Greater Albania'|bezochtdatum=27 June 2013|url=http://www.balkaninsight.com/en/article/survey-greater-albania-remains-popular|citaat=The poll, conducted by Gallup in cooperation with the European Fund for the Balkans, showed that 62 per cent of respondents in Albania, 81 per cent in Kosovo and 51.9 per cent of respondents in Macedonia supported the formation of a Greater Albania.|archiefurl=https://web.archive.org/web/20130729055843/http://www.balkaninsight.com/en/article/survey-greater-albania-remains-popular|archiefdatum=2013-07-29}}</ref> gebaseerd op beweringen over de huidige of historische aanwezigheid van Albanese bevolkingsgroepen in die gebieden. Naast het bestaande [[Albanië]] omvat de term claims op regio's in de aangrenzende staten, de gebieden omvatten [[Kosovo]], de [[Preševo-vallei]] in [[Servië]], gebieden in het zuiden van [[Montenegro]], het noordwesten van [[Griekenland]] (de Griekse regionale eenheden [[Thesprotia]] en [[Preveza (stad)|Preveza]], door Albanezen aangeduid als [[Çamëria]], en andere gebieden die deel uitmaakten van de [[Janina Vilayet|Vilajet van Yanina]] ten tijde van het [[Ottomaanse rijk]]), en een deel van westelijk [[Noord-Macedonië]].

De totale populatie van een verenigd etnisch Albanië op de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]] zou ongeveer 5,5 miljoen [[Albanezen]] tellen.<ref>{{Citeer boek|titel=What if Albania and Serbia was one country?|taal=nl-NL|url=https://www.youtube.com/watch?v=oYRV8HfOF_0|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230501061447/https://www.youtube.com/watch?v=oYRV8HfOF_0|archiefdatum=2023-05-01}}</ref>

De vereniging van een nog groter gebied tot een uniek gebied onder Albanees gezag was bedacht door de [[League of Prizren|Liga van Prizren]], een organisatie uit de negentiende eeuw, met als doel de Albanese bewoonde landen (en andere regio's, voornamelijk uit de regio Macedonië, Epirus en Montenegro) tot één autonome [[Albanese Vilayet|Albanese Vilajet]] binnen het [[Ottomaanse Rijk|Ottomaanse rijk]]. Het concept van een groter Albanië, groter dan het Albanië met de grenzen van 1913, werd echter tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] alleen geïmplementeerd onder de [[Italiaans protectoraat Albanië|Italiaanse]] en [[Koninkrijk Albanië (1943-1944)|nazi-Duitse]] bezetting van de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]]. Het idee van eenwording heeft zijn wortels in de gebeurtenissen van de [[Vrede van Londen (1913)|Vrede van Londen]] in 1913, toen ongeveer de helft van de overwegend Albanese gebieden en 40% van de bevolking buiten de grenzen van het nieuwe land werd gelaten, iets wat Albanezen vaak zien als een onrechtvaardigheid, opgelegd door de grootmachten.

Volgens het ''Gallup Balkan Monitor'' 2010-rapport werd het Groot-Albanese idee ondersteund door de meerderheid van de Albanezen in Albanië (63%), Kosovo (81%) en Noord-Macedonië (53%), hoewel in hetzelfde rapport werd opgemerkt dat de meeste Albanezen dit onwaarschijnlijk achtten.<ref>Balkan Insight ''Poll Reveals Support for 'Greater Albania' '', 17 November 2010</ref>

== Geschiedenis ==

=== Onder het Ottomaanse rijk ===
[[Bestand:Albanian_vilayet.jpg|rechts|miniatuur|371x371px| De vier Ottomaanse vilajets ([[Kosovo (Ottomaanse provincie)|Kosovo]], [[Scutari Vilayet|Scutari]], [[Monastir Vilayet|Monastir]] en [[Janina Vilayet|Janina]]), voorgesteld als [[Albanese vilayet|Albanese vilajet]] door de [[League of Prizren|Liga van Prizren]] in 1878. ]]
Voorafgaand aan de [[Balkanoorlogen]] aan het begin van de twintigste eeuw waren de Albanezen onderworpen van het [[Ottomaanse Rijk|Ottomaanse rijk]]. De Albanese onafhankelijkheidsbeweging ontstond in 1878 met de [[League of Prizren|Liga van Prizren]] (een raad gevestigd in Kosovo) met als doel culturele en politieke autonomie voor etnische Albanezen binnen het Ottomaanse rijk. De Ottomanen waren echter niet bereid om aan de eisen van de Liga te voldoen. Het Ottomaanse verzet tegen de doelen van de Liga heeft er uiteindelijk toe bijgedragen dat het een Albanese nationale beweging is geworden.

Het Albanese nationalisme was een reactie op de geleidelijke opsplitsing van het Ottomaanse rijk en een reactie op de Balkan- en christelijke nationale bewegingen die een bedreiging vormden voor de Albanese bevolking die voornamelijk moslim was. Er werden inspanningen geleverd om vilajets met een Albanese bevolking op te nemen in een grotere unitaire Albanese autonome provincie binnen de Ottomaanse staat, terwijl Groot-Albanië niet als een prioriteit werd beschouwd. Albanees nationalisme tijdens het late Ottomaanse tijdperk was niet doordrenkt van separatisme dat tot doel had een Albanese natiestaat te creëren, hoewel Albanese nationalisten wel een onafhankelijk Groot-Albanië voor ogen hadden. Albanese nationalisten waren vooral gericht op het verdedigen van rechten die sociaal-cultureel, historisch en taalkundig waren binnen de bestaande landen, zonder verbonden te zijn met een bepaald staatsbestel.

=== Balkanoorlogen en onafhankelijkheid van Albanië (1912–1913) ===
De dreigende ineenstorting van de Ottomaanse heerschappij door een militaire nederlaag tijdens de Balkanoorlogen zette de Albanezen, vertegenwoordigd door [[Ismail Qemali]], ertoe aan om in [[Vlorë (stad)|Vlorë]] de [[Onafhankelijkheid van Albanië|onafhankelijkheid]] (28 november 1912) van het Ottomaanse Rijk te verklaren. De belangrijkste motivatie voor onafhankelijkheid was om te voorkomen dat de door Albanezen bewoonde gebieden door Griekenland en Servië zouden worden geannexeerd. Italië en [[Oostenrijk-Hongarije]] steunden de Albanese onafhankelijkheid vanwege hun bezorgdheid dat Servië met een Albanese kust een rivaal zou zijn in de [[Adriatische Zee]] en open zou staan voor invloed van haar bondgenoot [[Keizerrijk Rusland|Rusland]]. Afgezien van geopolitieke belangen, waren sommige grootmachten terughoudend om meer door Albanezen bewoonde landen op te nemen in Albanië vanwege de bezorgdheid dat het de enige door moslims gedomineerde staat in Europa zou zijn. Russisch-Franse voorstellen waren voor een ingekort Albanië op basis van centraal Albanië met een voornamelijk moslimbevolking, dat ook werd gesteund door Servië en Griekenland, die van mening waren dat alleen moslims Albanezen konden zijn. Naarmate meer Albanezen deel gingen uitmaken van de Servische en Griekse staten, interpreteren Albanese geleerden met nationalistische perspectieven de onafhankelijkheidsverklaring als een gedeeltelijke overwinning voor de Albanese nationalistische beweging.

=== De Tweede Wereldoorlog ===
Op 7 april 1939 viel Italië onder leiding van [[Benito Mussolini]] na langdurige belangstelling en overkoepelende invloedssfeer tijdens het interbellum [[Italiaanse invasie van Albanië|Albanië binnen]]. Leden van het Italiaanse fascistische regime, zoals graaf [[Galeazzo Ciano]], zetten het Albanese irredentisme voort met het idee dat het de Italianen steun onder de Albanezen zou opleveren, terwijl het ook samenviel met de Italiaanse oorlogsdoelen van de verovering van de Balkan. De Italiaanse annexatie van Kosovo in Albanië werd door Albanezen van beide gebieden als een populaire actie beschouwd. West-Macedonië werd ook door Italië geannexeerd in hun protectoraat Albanië. Leden van de landbezittende elite, liberale nationalisten die tegen het communisme waren vormden samen met andere delen van de samenleving in Albanië de [[Balli Kombëtar|Balli Kombëtar-organisatie]], en de nationalistische collaborerende regering onder de Italianen, probeerde Groot-Albanië te behouden. 
[[Bestand:Map_of_Albania_during_WWII.png|links|miniatuur|195x195px| Het Italiaanse protectoraat Albanië, opgericht door Italië in augustus 1941.]]
Veel Kosovo-Albanezen waren bezig met het verdrijven van de Servische minderheid, met name de Servische en Montenegrijnse kolonisten,{{Sfn|Fischer|1999}} die zich vaak vestigden op in beslag genomen Albanees land.{{Sfn|Denitch|1996}} Albanezen beschouwden de Servische en Joegoslavische heerschappij als buitenlands{{Sfn|Denitch|1996}} en volgens Ramet waren ze van mening dat alles beter zou zijn dan het chauvinisme, de corruptie, het administratieve hegemonisme en de uitbuiting die ze onder de Servische autoriteiten hadden meegemaakt.{{Sfn|Ramet|2006}} De Albanezen werkten in grote lijnen samen met de bezetters, die hen een Groot-Albanië hadden beloofd.{{Sfn|Denitch|1996}} Ineenstorting van de Joegoslavische heerschappij resulteerde in wraakacties van Albanezen, sommigen sloten zich aan bij de lokale ''[[Vulnetari|Vulnetari-militie]],'' die Servische nederzettingen in brand stak en Serviërs vermoordde terwijl Servische en Montenegrijnse kolonisten uit het interbellum naar Servië werden verdreven. Het doel van deze acties was het creëren van een homogene Groot-Albanese staat. Dezelfde nationalistische gevoelens onder de Albanezen die de toevoeging van Kosovo verwelkomden, werkten de Italianen tegelijkertijd ook tegen, omdat de buitenlandse bezetting in Albanië steeds meer werd afgewezen. In een poging om Kosovaarse Albanezen in het verzet te krijgen, werd een bijeenkomst in Bujan (1943–1944), Noord-Albanië, tussen Balli Kombëtar-leden en Albanese communisten bijeengeroepen, die instemden met een gemeenschappelijke strijd en handhaving van de nieuw uitgebreide grenzen. De deal werd tegengewerkt door Joegoslavische partizanen en werd later ingetrokken, wat resulteerde in beperkte Kosovaars-Albanese rekruten. Sommige Balli Kombëtar-leden zoals [[Shaban Polluzha]] werden partizanen met als doel dat Kosovo onderdeel zou worden van Albanië. Aan het einde van de oorlog voelden sommige van die Kosovaarse Albanezen zich verraden door de terugkeer van het Joegoslavische bewind, en gedurende een aantal jaren verzetten de Albanese nationalisten in Kosovo zich tegen zowel de partizanen als later het nieuwe Joegoslavische leger. Albanese nationalisten zagen hun opname in Joegoslavië als een bezetting.

De [[Albanese Fascistische Partij|Albanese fascistische partij]] werd in 1939 de regerende partij van het Italiaanse protectoraat van Albanië, en de premier [[Shefqet Vërlaci]] keurde de administratieve unie van Albanië en Italië goed, omdat hij de Italiaanse steun wilde om [[Kosovo]], [[Çamëria]] en ander "Albanees irredentisme" in een ''Groot-Albanië'' te verenigen. Deze eenwording werd inderdaad gerealiseerd na de bezetting van [[Joegoslavië]] en [[Griekenland]] vanaf het voorjaar van 1941. De Albanese fascisten beweerden in mei 1941 dat bijna alle door Albanezen bevolkte gebieden verenigd waren met Albanië.<ref>{{Citeer web|url=http://terkepek.adatbank.transindex.ro/kepek/netre/226.gif|titel=see map|werk=transindex.ro|archiefurl=https://web.archive.org/web/20090226114618/http://terkepek.adatbank.transindex.ro/kepek/netre/226.gif|archiefdatum=26 February 2009}}</ref>

Tussen mei 1941 en september 1943 plaatste [[Benito Mussolini]] bijna al het door etnische Albanezen bewoonde land onder de jurisdictie van een Albanese regering. Dit gebied omvatte de regio Kosovo, delen van [[Vardar|Vardar Macedonië]] en enkele kleine grensgebieden van [[Montenegro]]. In West-Grieks [[Epirus (periferie)|Epirus]] werd een Albanese hoge commissaris, [[Xhemil Dino]], door de Italianen benoemd; maar het gebied bleef onder de controle van het Italiaanse militaire commando in [[Athene (stad)|Athene]] en bleef dus technisch gezien een regio van [[Griekenland]].

Toen de Duitsers het gebied bezetten en de Italianen vervingen, behielden ze de door Mussolini gecreëerde grenzen, maar na de [[Tweede Wereldoorlog]] werden de Albanese grenzen door de [[Geallieerden (Tweede Wereldoorlog)|geallieerden]] teruggezet naar de vooroorlogse status.

=== Joegoslavische oorlogen ===
Het [[Bevrijdingsleger van Kosovo]] was een etnisch-Albanese [[paramilitair]]e organisatie die in de jaren negentig probeerde Kosovo van [[Servië en Montenegro|Joegoslavië]] te scheiden en uiteindelijk een ''Groot-Albanië'' op te richten, dat Kosovo, Albanië en de etnische Albanese minderheid van het aangrenzende [[Noord-Macedonië|Macedonië]] had moeten omvatten. Het Bevrijdingsleger vond grote morele en financiële steun onder de Albanese diaspora.<ref>{{Citeer boek|titel=State-building in Kosovo. A plural policing perspective|url=https://books.google.com/books?id=YS15BgAAQBAJ&pg=PA53|uitgever=Maklu|datum=5 February 2015|pagina's=53|ISBN=9789046607497}}</ref><ref>{{Citeer boek|titel=Liberating Kosovo: Coercive Diplomacy and U. S. Intervention|url=https://books.google.com/books?id=X5sa90AEvi0C&pg=PA69|uitgever=[[Belfer Center for Science and International Affairs]]|datum=2012|pagina's=69|ISBN=9780262305129}}</ref><ref>{{Citeer boek|titel=Dictionary of Genocide|url=https://books.google.com/books?id=rgGA91skoP4C&pg=PA249|uitgever=[[Greenwood Publishing Group]]|datum=2008|pagina's=249|ISBN=9780313346415}}</ref><ref>{{Citeer web|url=http://www.britannica.com/topic/Kosovo-Liberation-Army|titel=Kosovo Liberation Army (KLA)|datum=14 September 2014|uitgever=[[Encyclopædia Britannica]]|archiefurl=https://web.archive.org/web/20150906171517/http://www.britannica.com/topic/Kosovo-Liberation-Army|archiefdatum=6 September 2015}}</ref><ref>{{Citeer journal|achternaam=Karon|voornaam=Tony|datum=6 March 2001|titel=Albanian Insurgents Keep NATO Forces Busy|journal=[[Time (magazine)|Time]]|url=https://content.time.com/time/world/article/0,8599,101938,00.html|archiefurl=https://web.archive.org/web/20161226173544/https://content.time.com/time/world/article/0,8599,101938,00.html|archiefdatum=26 December 2016}}</ref>

Tegen 1998 waren de operaties van het Bevrijdingsleger uitgegroeid tot een belangrijke gewapende opstand. Volgens het rapport van de [[Amerikaanse commissie voor vluchtelingen en immigranten|USCRI]] zouden de aanvallen als doel hebben om te proberen Kosovo te "zuiveren" van zijn etnische Servische bevolking. De [[Hoge commissaris voor de Vluchtelingen|UNHCR]] schatte het aantal op 55.000 vluchtelingen die naar [[Montenegro]] en [[Centraal-Servië]] waren gevlucht, van wie de meesten [[Serbs of Kosovo|Kosovo-Serviërs]] waren.

De campagne tegen [[Servië en Montenegro|Joegoslavische]] veiligheidstroepen, politie, regeringsfunctionarissen en etnische Servische dorpen veroorzaakte een hardhandig [[Joegoslavisch leger|Joegoslavisch militair]] optreden, wat leidde tot de [[Kosovo-oorlog]] van 1998–1999. Militaire interventie door Joegoslavische veiligheidstroepen onder leiding van [[Slobodan Milošević]] en Servische paramilitairen in Kosovo leidde tot een uittocht van Kosovaarse Albanezen en een vluchtelingencrisis die er uiteindelijk toe leidde dat de [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]] militair tussenbeide kwam om een einde te maken aan wat algemeen werd aangemerkt als een voortdurende campagne van [[etnische zuivering]].<ref>{{Citeer nieuws|achternaam=Perlez|voornaam=Jane|werk=The New York Times|datum=24 March 1999|titel=Conflict in the Balkans: The Overview; Nato Authorizes Bomb Strikes; Primakov, In Air, Skips U.S. Visit|bezochtdatum=4 April 2010|url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=990DE3D81F31F937A15750C0A96F958260&sec=&spon=&pagewanted=all}}</ref>

De oorlog eindigde met het [[Kumanovo Agreement|Kumanovo-verdrag]], waarbij de Joegoslavische strijdkrachten ermee instemden om zich uit Kosovo terug te trekken om plaats te maken voor internationale aanwezigheid.<ref name="chrono">{{Citeer web|url=https://www.hrw.org/campaigns/kosovo98/timeline.shtml|titel=Kosovo war chronology|uitgever=[[Human Rights Watch]]|archiefurl=https://web.archive.org/web/20100828081512/http://www.hrw.org/campaigns/kosovo98/timeline.shtml|archiefdatum=28 August 2010}}</ref><ref>{{Citeer nieuws|werk=[[The Economist]]|datum=2012-11-09|titel=The Balkan wars: Reshaping the map of south-eastern Europe|bezochtdatum=26 February 2013|url=https://www.economist.com/blogs/easternapproaches/2012/11/balkan-wars|archiefdatum=4 January 2013|archiefurl=https://web.archive.org/web/20130104110319/http://www.economist.com/blogs/easternapproaches/2012/11/balkan-wars}}</ref> Het Kosovo-bevrijdingsleger werd kort daarna ontbonden, waarbij sommige leden voor de [[Bevrijdingsleger van Preševo, Medveđa en Bujanovac|UÇPMB]] in de [[Preševo-vallei]]<ref name="Kosovo one year on">{{Citeer nieuws|werk=BBC|datum=16 March 2000|titel=Kosovo one year on|bezochtdatum=4 April 2010|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/676196.stm|archiefdatum=20 April 2010|archiefurl=https://web.archive.org/web/20100420195312/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/676196.stm}}</ref> vochten en anderen toetraden tot het [[Macedonisch Nationaal Bevrijdingsleger|Nationale Bevrijdingsleger]] en het [[Albanees nationaal leger|Albanese Nationale Leger]] tijdens het [[Insurgency in Macedonia|gewapende etnische conflict in Macedonië]].

=== Jaren 2000-heden ===
[[Bestand:AlbaniansOutsideAlbania.png|miniatuur|234x234px| Verspreiding van Albanezen op de Balkan.]]
{{zie ook|[[Vereniging van Kosovo met Albanië]]}}
In de jaren 2000 ontstonden in Albanië politieke partijen die pleitten voor en bereid zijn te vechten voor een Groter Albanië. Zij waren het Nationale Bevrijdingsfront van Albanezen (KKCMTSH) en de Partij voor Nationale Eenheid (PUK) die in 2002 fuseerden tot het Verenigde Nationale Albanese Front (FBKSh), dat optrad als de politieke organisatie van de militante groep van het [[Albanees nationaal leger|Albanese Nationale Leger]] (AKSh). In de vroege jaren 2000 was het [[Bevrijdingsleger van Çamëria]]  een paramilitaire formatie die van plan was actief te zijn in de Noord-Griekse regio [[Epirus (periferie)|Epirus]]. Politieke partijen die alleen op het politieke toneel actief zijn en een nationalistische kijk hebben, zijn de monarchistische Partij voor de Wettigheidsbeweging (PLL), de Partij voor de Nationale Eenheid (PBKSh) naast de Balli Kombëtar, een partij die de kiesdrempel is gepasseerd en in het parlement kwam. Deze politieke partijen, van wie sommigen pleiten voor een Groter Albanië, waren voornamelijk onbeduidend en bleven aan de rand van het Albanese politieke toneel. De kwestie-Kosovo heeft een beperkte aantrekkingskracht bij Albanese kiezers, die over het algemeen niet geïnteresseerd zijn in het kiezen van partijen die pleiten voor hertekende grenzen die een Groter Albanië creëren. De vieringen voor Honderd jaar Albanese onafhankelijkheid in 2012 riepen nationalistisch commentaar op onder de politieke elite van wie premier [[Sali Berisha]] naar Albanese landen verwees als zich uitstrekkend tot [[Preveza (stad)|Preveza]], Noord-Griekenland en [[Preševo]], in het zuiden van Servië, waardoor de buurlanden van Albanië kwaad werden. In Kosovo is een prominente linkse nationalistische beweging de politieke partij Vetëvendosje (zelfbeschikking) geworden, die pleit voor nauwere betrekkingen tussen Kosovo en Albanië en pan-Albanese zelfbeschikking op de Balkan. Een andere kleinere nationalistische partij, de Balli Kombetar Kosovë (BKK), ziet zichzelf als opvolger van de oorspronkelijke organisatie uit de Tweede Wereldoorlog die de Kosovaarse onafhankelijkheid en de pan-Albanese eenwording ondersteunt. Groot-Albanië blijft vooral op het gebied van politieke retoriek, en de Albanezen in het algemeen beschouwen EU-integratie als de oplossing voor het bestrijden van misdaad, zwak bestuur, het maatschappelijk middenveld en het bij elkaar brengen van de verschillende Albanese bevolkingsgroepen.

== Gebieden ==
{| class="wikitable"
!Staat/regio/gemeenschap
!Gebied
!Gebied (km<sup>2</sup>)
!Populatie
!Aantal Albanezen
|-
|[[Albanië]]
|{{AL}}
| align="center" |28.748
| align="center" |2.821.977<ref name="Population and Housing Census 2011">{{Citeer web|url=https://www.instat.gov.al/en/themes/population/publications/books/2012/main-results-of-population-and-housing-census-2011.aspx|titel=Population and Housing Census 2011|uitgever=INSTAT (Albanian Institute of Statistics)|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170803171148/https://www.instat.gov.al/en/themes/population/publications/books/2012/main-results-of-population-and-housing-census-2011.aspx|archiefdatum=3 augustus 2017|bezochtdatum=7 juli 2020|dodelink=ja}}</ref>
| align="center" |2.312.356 <br /> <sub>(82% van de totale bevolking)</sub>
|-
|[[Kosovo]]  
<sub>(Kosovaarse Albanezen)</sub>
|{{XK}}
| align="center" |10.908
| align="center" |1.739.825 
<sub>(Telling van 2011)</sub>
| align="center" |1.616.869 <br /> <sub>(93% van de totale bevolking)</sub>
|-
|[[Malësia]], [[Skadarska Krajina|Kraja]], [[Rožaje]], [[Plav (gemeente in Montenegro)|Plav en Gusinje]] <br /><sub>(Albanese gemeenschap in Montenegro)</sub>
|{{ME}}: Tuzi-gebied (Malësia), regio Kraja, gemeenten [[Ulcinj]], [[Plav (gemeente in Montenegro)|Plav en Gusinje]] en [[Rožaje]] gemeenten
| align="center" |1.173–1.400
| align="center" |N.v.t.
| align="center" |25.000
|-
|Westelijk [[Noord-Macedonië]] <br /><sub>(Albanese gemeenschap in Noord-Macedonië)</sub>
|{{MK}}: westelijke en noordwestelijke gebieden
| align="center" |2.500–4.500
| align="center" |N.v.t.
| align="center" |509.083 
<sub>(telling van 2002)</sub>
|-
|[[Preševo-vallei]] <br /><sub>(Albanese gemeenschap in [[Centraal-Servië]])</sub>
|{{RS}}: gemeenten [[Preševo]], [[Bujanovac]] en gedeeltelijk [[Medveđa]]
| align="center" |725–1.249
| align="center" |88.966 <br /> <sub>(Telling van 2002)</sub>
| align="center" |57.595 <br /> <sub>(65% van de Preševo Vallei)</sub>
|-
|[[Epirus (historische regio)|Epirus]]/[[Çamëria]] <br /><sub>([[Çamëria|Ç]]<nowiki/>[[Çamëria|am]] Albanezen)</sub>
|{{GR}}: [[Thesprotia]] en [[Preveza (departement)|Preveza]] (zuidelijk historisch [[Epirus (historische regio)|Epirus]])
| align="center" |N.v.t.
| align="center" |N.v.t.
| align="center" |N.v.t.
|}

=== Kosovo ===
Kosovo heeft een overwegend Albanese meerderheid, naar schatting ongeveer 88%.<ref>{{Citeer web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kv.html|titel=The World Factbook|bezochtdatum=27 July 2010|auteur=CIA|archiefurl=https://web.archive.org/web/20080306223735/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kv.html|archiefdatum=6 March 2008}}</ref> De telling van 2011 vermeldde een hoger percentage Albanezen, maar door de uitsluiting van Noord-Kosovo, een door Serviërs gedomineerd gebied, en een gedeeltelijke boycot door de [[Roma (volk)|Roma]]- en Servische bevolking in Zuid-Kosovo, zijn die aantallen onbetrouwbaar.<ref>{{Citeer web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kv.html|titel=The World Factbook|bezochtdatum=27 July 2010|auteur=CIA|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190607020502/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kv.html|archiefdatum=7 June 2019}}</ref>

=== Montenegro ===
De irredentistische claims in Montenegro bevinden zich in de grensgebieden, waaronder in [[Skadarska Krajina|Kraja]], [[Ulcinj]], [[Tuzi]] ([[Malësia]]), [[Plav (gemeente in Montenegro)|Plav en Gusinje]] en [[Rožaje]] ([[Sandžak]]).<ref name="Petranović2002">{{Citeer boek|titel=The Yugoslav Experience of Serbian National Integration|auteur=Branko Petranović|url=https://books.google.com/books?id=SoVpAAAAMAAJ|uitgever=East European Monographs|ISBN=978-0-88033-484-6|citaat=... unite with Albania, and to form the second Albanian state outside Yugoslavia, which would gather the Albanians of Kosovo and Metohija, western Macedonia and the border regions of Montenegro from Plav, Gusinje and Rozaje, through Tuzi, near the Montenegrin capital, the hinterland of Lake Skadar (Krajina) up to Ulcinj.|year=2002|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230524142527/https://books.google.com/books?id=SoVpAAAAMAAJ|archiefdatum=2023-05-24}}</ref><ref>{{Citeer boek|titel=Nationalism, Identity and Statehood in Post-Yugoslav Montenegro|auteur=Kenneth Morrison|url=https://books.google.com/books?id=GZw8DwAAQBAJ&pg=PT36|uitgever=Bloomsbury Publishing|datum=11 January 2018|pagina's=36|ISBN=978-1-4742-3520-4}}</ref> Volgens de telling van 2011 volgt het Albanese aandeel in die gemeenten: Ulcinj – 14.076 (70%), Tuzi – 2.383 (50%), Plav – (19%), Rožaje – 188 (2%). De claim op het Sandžak-gebied, waar de Albanese gemeenschap klein is en de Bosnische gemeenschap de meerderheid, is gebaseerd op de Albanese staatsgrenzen in de Tweede Wereldoorlog en aanwezigheid in de late Ottomaanse periode.

=== Noord-Macedonië ===
Het westelijke deel van Noord-Macedonië is een gebied met een grote etnische Albanese minderheid. De Albanese bevolking in Noord-Macedonië vormt 25% van de bevolking, in de telling van 2002 waren dat er 509.083.<ref>{{Citeer web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mk.html|titel=The World Factbook – Central Intelligence Agency|werk=www.cia.gov|archiefurl=https://web.archive.org/web/20091114103245/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mk.html|archiefdatum=14 November 2009}}</ref> Steden met Albanese meerderheden of grote minderheden zijn [[Tetovo]], [[Gostivar]], [[Struga]] en [[Debar]].<ref>Unrepresented Nations & Peoples Organization, Yearbook 1995
Page 41 By Mary Kate Simmons {{ISBN|90-411-0223-X}}</ref>

In de jaren tachtig verschenen Albanese irredentistische organisaties in de [[Socialistische Republiek Macedonië|SR Macedonië]], met name in Vinica, Kicevo, Tetovo en Gostivar.<ref name="Ramet1995">{{Citeer boek|titel=Social Currents in Eastern Europe: The Sources and Consequences of the Great Transformation|auteur=Sabrina P. Ramet|url=https://archive.org/details/socialcurrentsin01rame|uitgever=Duke University Press|pagina's=[https://archive.org/details/socialcurrentsin01rame/page/203 203]|ISBN=0-8223-1548-3|year=1995}}</ref> In 1992 riepen Albanese activisten in Struga ook de oprichting van de [[Republiek Ilirida]] uit (Albanees: Republika e Iliridës) met de bedoeling tot autonomie of federalisering binnen Macedonië. De verklaring had slechts een symbolische betekenis en het idee van een autonome staat Ilirida wordt niet officieel aanvaard door de etnisch-Albanese politici in Noord-Macedonië.<ref>{{Citeer web|url=https://www.rferl.org/a/1100499.html|titel=Macedonia: Authorities Allege Existence of New Albanian Rebel Group|werk=RadioFreeEurope/RadioLiberty|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170712072345/https://www.rferl.org/a/1100499.html|archiefdatum=12 July 2017}}</ref>

=== Preševo-vallei (Servië) ===
De irredentistische beweringen in [[Centraal-Servië]] (met uitzondering van Kosovo) bevinden zich in de zuidelijke [[Preševo-vallei]], binnen de gemeenten [[Preševo]] (Albanees: ''Preshevë''), [[Bujanovac]] (Albanees: ''Bujanoc'') en een gedeelte van [[Medveđa]] (Albanees: ''Medvegjë''), waar een Albanese gemeenschap woont. In 2001 woonden er naar schatting 70.000 Albanezen in het gebied.<ref name="Presevo valley tension">{{Citeer nieuws|achternaam=Partos|voornaam=Gabriel|datum=2 February 2001|titel=Presevo valley tension|uitgever=[[British Broadcasting Corporation|BBC]]|bezochtdatum=14 January 2015|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/1043583.stm|archiefdatum=23 October 2007|archiefurl=https://web.archive.org/web/20071023192256/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/1043583.stm|citaat=Initially, the guerrillas' publicly acknowledged objective was to protect the local ethnic Albanian population of some 70,000 people from the repressive actions of the Serb security forces.}}</ref> Volgens de telling van 2002 was het Albanese aandeel in die gemeenten het volgende: Preševo – 31.098 (89%), Bujanovac – 23.681 (55%), Medveđa – 2.816 (26%).

Na de [[Kosovo-oorlog]] (1998–1999), kwam het Albanese separatistische [[Bevrijdingsleger van Preševo, Medveđa en Bujanovac]] in opstand tegen de Servische regering, met als doel de Preševo-vallei te laten annexeren in Kosovo.<ref name="ReuvenyThompson2010">{{Citeer boek|titel=Coping with Terrorism: Origins, Escalation, Counterstrategies, and Responses|auteur=Rafael Reuveny|url=https://books.google.com/books?id=LkeKIYW0sXkC&pg=PA185|uitgever=SUNY Press|datum=5 November 2010|pagina's=185|ISBN=978-1-4384-3313-4}}</ref>

=== Griekenland ===
De irredentistische claims in Griekenland zijn [[Çamëria]], delen van [[Epirus (periferie)|Epirus]] en de historische Vilajet van Janina.

Het kustgebied van [[Thesprotia]] in het noordwesten van [[Griekenland]], door Albanezen aangeduid als ''[[Çamëria]]'', wordt soms opgenomen in Groot-Albanië. Volgens de volkstelling van 1928 door de Griekse staat woonden er ongeveer 20.000 moslim Çams in de [[Thesprotia|prefectuur Thesprotia]]. Ze werden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog gedwongen hun toevlucht te zoeken in Albanië nadat een groot deel van hen met de nazi's had gecollaboreerd en een aantal misdaden had gepleegd in de periode van 1941–1944. Bij de eerste naoorlogse volkstelling (1951) waren er nog maar 123 moslim Çams over in het gebied. Afstammelingen van de verbannen moslim Çammen (ze beweren dat ze nu met 170.000 mensen in Albanië wonen) beweren dat tot 35.000 moslim Çams vóór de Tweede Wereldoorlog in het zuiden van Epirus woonden. Velen van hen proberen momenteel legale manieren te zoeken om schadevergoeding te eisen voor de eigendommen die door Griekenland in beslag zijn genomen. Voor Griekenland "bestaat de kwestie niet".<ref>{{Citeer web|url=http://www.da.mod.uk/colleges/csrc/document-listings/balkan/07%2801%29MV.pdf|titel=The Cham Issue – Where to Now?|bezochtdatum=2008-02-22|archiefurl=https://web.archive.org/web/20080626234836/http://www.da.mod.uk/colleges/csrc/document-listings/balkan/07%2801%29MV.pdf|archiefdatum=26 June 2008|citaat=Despite the Cham-induced controversy, during a visit to Albania in mid-October 2004, Greek President Konstantinos Stephanopoulos stated at a news conference that the Cham issue did not exist for Greece and that claims for the restoration of property presented by both the Cham people and the Greek minority in Albania belonged to a past historical period which he considered closed. "I don't know if it is necessary to find a solution to the Cham issue, as in my opinion it does not need to be solved," he said. "There have been claims from both sides, but we should not return to these matters. The question of the Cham properties does not exist," he said. When speaking of claims from both sides, Stephanopoulos was referring (also) to the Greek claims over Northern Epirus, which include a considerable part of southern Albania.}}</ref>

== Zie ook ==
* [[Geschiedenis van Albanië]]
* [[Geschiedenis van de Balkan]]

== Referenties ==
{{Appendix|2=*{{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=en|titel=Greater Albania|oldid=963260883|datum=20200618}}
{{References}}}}

{{Navigatie irredentisme}}

[[Categorie:Geschiedenis van Albanië]]
[[Categorie:Geschiedenis van Servië]]
[[Categorie:Geschiedenis van Bulgarije]]
[[Categorie:Geschiedenis van Kosovo]]