Brontekst bekijken van Guti (volk)

{{Zijbalk geschiedenis Mesopotamië}} 
De '''Guti''', in Nederlandse transcriptie ook wel '''Goeti'''<ref>Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993-2002) s.v. ''Mesopotamië § 8.4 Akkad-tijd''. Microsoft Corporation/Het Spectrum.</ref> of '''Goeteeërs'''<ref>{{aut|J.M. Roberts}}, ''Aula Wereldgeschiedenis'' (1981) I 88.</ref> genoemd, waren een volk uit het [[Zagrosgebergte]] dat rond [[23e eeuw v.Chr.|2212 v.Chr.]] het rijk van [[Sumer]] en [[Akkad (gebied)|Akkad]] binnenviel. Zij waren barbaren die ''het koningschap niet kenden.'' De latere kroniekschrijvers zouden de ontstane wanorde beschrijven met een wanhopig ''wie is er koning, wie is er geen koning.'' Kunstvoorwerpen en handelscontracten werden schaars. De Guti pasten zich echter snel aan en in de tweede helft van de eeuw dat zij het land beheersten werden er autochtone [[patesi|patesi's]] (gouverneurs) aangesteld zoals [[Gudea]] die het land weer tot bloei brachten.

Hoe het Akkadische Rijk precies aan zijn eind gekomen is, is verre van duidelijk. Over de laatste twee Akkadische koningen, [[Dudu (koning)|Dudu]] en [[Shudurul|Šudurul]] is weinig bekend. In later tijden werd de val van Akkad geheel aan de verderfelijke Guti geweten, of zelfs aan heiligschennis die [[Naram-Sin]] bedreven zou hebben. Hij overwon nog de Lullubi, die mogelijk een Guti-stam waren. Het was onder zijn opvolger [[Shar-Kali-Sharri]] dat de Guti een grote politieke rol begonnen te spelen. 

De Sumerische koningslijst geeft een hele [[Lijst_van_koningen_van_Sumer#De_Guti-overheersing_2212-2120_v.Chr.|rij Guti-koningen]], maar het is twijfelachtig dat zij ooit over geheel Sumer en Akkad regeerden. Het is waarschijnlijker dat (mede) door hun toedoen het land weer in vele stadstaten en stadstaatjes uiteenviel. Sommige daarvan kunnen best de Guti als bondgenoten gezien hebben om zich te ontdoen van het juk van Akkad of vazallen van de Guti-koningen geworden zijn. Tegen het einde van de Guti-tijd waren er ten minste drie machtcentra: Uruk en Lagaš in het zuiden en de Guti-vorsten die waarschijnlijk rond Adab hun machtscentrum tussen de rivieren hadden, maar vooral de streken ten oosten van de Tigris beheersten. <ref>{{citeer boek|auteur=Nissen, Hans J.. |titel="6. The Period of the First Territorial States (ca. 2350-2000 B.C.)". The Early History of the Ancient Near East, 9000-2000 B.C.|plaats=Chicago|uitgever=University of Chicago Press|datum=2011|pp= 165-198|doi=10.7208/9780226182698-009}}</ref> Uiteindelijk wist [[Utu-Khegal van Uruk]] de Guti te verslaan en was hun politieke rol in Mesopotamië voorgoed uitgespeeld.

Guti is nu ook nog een [[Koerden|Koerdische]] bergnaam.
[[Bestand:Gods of Gutium.jpg|miniatuur|links|De goden van de Guti]]

{{Appendix}}

[[Categorie:Historisch volk in Azië]]
[[Categorie:Mesopotamische oudheid]]