Brontekst bekijken van Olympische Zomerspelen 1980

{{Infobox Olympische Spelen
| spelen          = 22
| soort           = Zomer
| afbeelding      = Logo Moscow 1980.png
| jaar            = 1980
| plaats          = {{SUHH-VLAG}} [[Moskou (hoofdbetekenis)|Moskou]], [[Sovjet-Unie]]
| landen          = 80
| atleten         = 5.217 (4.093 mannen, 1.124 vrouwen)
| evenementen     = 203 in 21 sporten
| opening         = [[19 juli]] [[1980]]
| sluiting        = [[3 augustus]] [[1980]]
| opener          = [[Leonid Brezjnev]]
| eed             = [[Nikolaj Andrianov]] ([[gymnastiek (sport)|gymnastiek]])
| jury            = [[Aleksandr Medved]] ([[worstelen]])
| vlam            = [[Sergej Belov]] ([[basketbal]])
| vorige          = 1976
| vorige_plaats   = Montréal (Canada)
| volgende        = 1984
| volgende_plaats = Los Angeles (Verenigde Staten)
}}
[[Bestand:Olympic boycotts 1976 1980 1984.PNG|thumb|De blauw gekleurde en gearceerde landen namen deel aan de boycot]]

[[Bestand:RIAN archive 104485 22nd Olympics closing gala.jpg|thumb|De sluitingsceremonie op 3 augustus]]
[[Bestand:RIAN archive 8772 Hungary vs Holland water polo match.jpg|thumb|De wedstrijd tussen Nederland en Hongarije op de Olympische Zomerspelen 1980.]]
De '''Olympische Zomerspelen van de XXIIe Olympiade''' werden in [[1980]] gehouden in [[Moskou (hoofdbetekenis)|Moskou]], [[Sovjet-Unie]]. De enige andere stad die zich kandidaat had gesteld voor het organiseren van deze spelen was [[Los Angeles (hoofdbetekenis)|Los Angeles]]. Door een door de [[Verenigde Staten (hoofdbetekenis)|Verenigde Staten]] geleide boycot deden slechts 80 landen mee, het laagste aantal sinds de [[Olympische Zomerspelen 1956|spelen van 1956]].

De beslissing om de Spelen aan Moskou toe te wijzen was door het [[Internationaal Olympisch Comité]] genomen in oktober 1974. Het was toen evident om de universaliteit van de Spelen te onderstrepen door ze aan een communistisch land toe te wijzen. Moskou, dat al over veel sportinfrastructuur beschikte, paste perfect in dat plaatje.

== Hoogtepunten ==
* Dit waren de eerste Spelen die gehouden werden in een [[communisme|communistisch]] land.
* Ondanks de boycot van enkele grote landen, waren de Spelen toch van een hoog niveau. In de atletiek werden bijvoorbeeld drie Europese en zes wereldrecords verbeterd.
* De mascotte van deze Spelen was [[Misha (mascotte)|Misha]], een berenjong.
* Er waren twee boeiende duels tussen twee [[Verenigd Koninkrijk (hoofdbetekenis)|Britse]] halve-fondlopers, [[Sebastian Coe]] en [[Steve Ovett]]. Op de 800 meter wist Ovett te profiteren van Coes afwachtende houding en won. Coe nam wraak door de 1500 meter te winnen.
* De drieëndertigjarige [[Ethiopië]]r [[Miruts Yifter]], die vier jaar eerder niet in [[Olympische Zomerspelen 1976|Montreal]] aanwezig was door de boycot van vele Afrikaanse landen, kon nu wel zijn meesterschap tonen door de 5000 en de 10.000 meter te winnen.
* Het [[polsstokhoogspringen]] werd gewonnen door de [[Polen (hoofdbetekenis)|Pool]] [[Władysław Kozakiewicz]] in een nieuw wereldrecord: 5,78 m. Voor het eerst werd het wereldrecord polsstokhoogspringen verbeterd op de Olympische Spelen.
* De [[Sovjet-Unie|Sovjet]] [[gymnastiek (sport)|gymnast]] [[Aleksandr Dityatin]] won een medaille in elk van de acht onderdelen die op het programma stonden, waaronder drie gouden medailles.
* [[Waldemar Cierpinski]] uit de [[Duitse Democratische Republiek|DDR]] wist met succes zijn titel bij de [[marathon (sport)|marathon]] te verdedigen.
* De [[Duitse Democratische Republiek|Oost-Duitsers]] domineerden het [[Roeien (sport)|roeien]]; zij wonnen elf van de veertien te verdelen titels.
* [[Teófilo Stevenson]] uit [[Cuba (land)|Cuba]] werd de eerste [[boksen|bokser]] die drie opeenvolgende olympische titels wist te verzamelen.
* Het [[zwemsport|zwemmen]] leed enorm onder de afwezigheid van de [[Verenigde Staten (hoofdbetekenis)|Verenigde Staten]]. Toch wist de Sovjetatleet [[Vladimir Salnikov]] voor een onvergetelijke prestatie te zorgen. Hij zwom als eerste de 1500 meter in minder dan een kwartier: 14.58.27 en won het goud. Salnikov won ook nog goud op de 400 m vrije slag en de 4 x 200 m vrije slag.
* [[Nadia Comăneci]], de grote vedette van de [[Olympische Zomerspelen 1976|Spelen in Montreal]], was ondertussen volwassen geworden en ze was niet opgewassen tegen de nieuwe lichting [[turnen|turnsters]]. De Sovjet-Russische [[Jelena Davydova]] won de individuele meerkamp. Toch verliet Comăneci de Spelen niet medailleloos; ze won nog twee gouden medailles: op de [[balk (turntoestel)|evenwichtsbalk]] en op de [[vloer (turntoestel)|vloer]].
* In het [[kanoën]] behaalde de Sovjet-atleet [[Vladimir Parfenovitsj]] driemaal goud: op de K1 (500 m), de K2 (500 m) en de K2 (1000 m).

== Sporten ==
Tijdens deze Spelen werd er gesport binnen 21 sporten.
===[[Olympische sport]]en ===
{| class="toccolours" width=70%
| valign=left align=top width=25% |
[[Atletiek op de Olympische Zomerspelen 1980|Atletiek]]<br>
[[Basketbal op de Olympische Zomerspelen 1980|Basketbal]]<br>
[[Boksen op de Olympische Zomerspelen 1980|Boksen]]<br>
[[Boogschieten op de Olympische Zomerspelen 1980|Boogschieten]]<br>
[[Gewichtheffen op de Olympische Zomerspelen 1980|Gewichtheffen]]<br>
[[Handbal op de Olympische Zomerspelen 1980|Handbal]]<br>
| valign=left align=top width=25% |
[[Hockey op de Olympische Zomerspelen 1980|Hockey]]<br>
[[Judo op de Olympische Zomerspelen 1980|Judo]]<br>
[[Kanovaren op de Olympische Zomerspelen 1980|Kanovaren]]<br>
[[Moderne vijfkamp op de Olympische Zomerspelen 1980|Moderne vijfkamp]]<br>
[[Paardensport op de Olympische Zomerspelen 1980|Paardensport]]<br>
[[Roeien op de Olympische Zomerspelen 1980|Roeien]]<br>
| valign=left align=top width=25% |
[[Schermen op de Olympische Zomerspelen 1980|Schermen]]<br>
[[Schietsport op de Olympische Zomerspelen 1980|Schietsport]]<br>
[[Turnen op de Olympische Zomerspelen 1980|Turnen]]<br>
[[Voetbal op de Olympische Zomerspelen 1980|Voetbal]]<br>
[[Volleybal op de Olympische Zomerspelen 1980|Volleybal]]<br>
[[Wielersport op de Olympische Zomerspelen 1980|Wielersport]]<br>
| valign=left align=top width=25% |
[[Worstelen op de Olympische Zomerspelen 1980|Worstelen]]<br>
[[Zeilen op de Olympische Zomerspelen 1980|Zeilen]]<br>
'''Zwemsport'''<br>
{{0}} [[Zwemmen op de Olympische Zomerspelen 1980|Baanzwemmen]]<br>
{{0}} [[Schoonspringen op de Olympische Zomerspelen 1980|Schoonspringen]]<br>
{{0}} [[Waterpolo op de Olympische Zomerspelen 1980|Waterpolo]] <br>
|}

=== Mutaties ===
{| class="wikitable"
! Sport || Nieuw || Verdwenen (t.o.v. 1976) || Opmerkingen 
|-
|Atletiek||50km snelwandelen (m) || ||50km keer weer terug na 8 jaar
|-
|Gewichtheffen||Zwaar I|| ||
|-
|hockey||vrouwen|| ||
|-
|judo||extra licht (m)<br/>half licht (m)|| ||
|-
|zeilen||star||tempest||
|-
| ||6 ||-1 ||+5
|}

== Deelnemende landen ==
[[Bestand:1980 Summer Olympic games countries.png|thumb|{{Standaard bijschrift afbeelding olympische deelnemers}}]]
Aan deze Spelen namen 81 landen deel. Liberia trok zich na de openingsceremonie terug waardoor er olympiërs uit 80 landen in actie kwamen.

Ondanks de brede boycot debuteerden zes landen op de Spelen: Angola, Botswana, Jordanië, Laos, Mozambique en de Seychellen. Cyprus nam voor het eerst aan de Zomerspelen deel nadat het eerder dat jaar op de Winterspelen actief was.

In de onderstaande lijst staat het nummer achter de deelnemende landen voor het aantal deelnemers dat namens dat land meedeed. De cursief gedrukte landen zijn de landen die tijdens de officiële onderdelen de [[olympische vlag]] voerden.
{| class="toccolours" width=70%
| valign=left align=top width=30% |
{{AFos|1980}} <small> 11</small><br>
{{DZos|1980}} <small> 59</small><br>
''{{ADos|1980}}'' <small> 2</small><br>
{{AOos|1980}} <small> 13</small><br>
''{{AUos|1980}}'' <small> 126</small><br>
''{{BEos|1980}}'' <small> 61</small><br>
{{BJos|1980}} <small> 17</small><br>
{{BWos|1980}} <small> 7</small><br>
{{BRos|1980}} <small> 109</small><br>
{{BGos|1980}} <small> 295</small><br>
{{COos|1980}} <small> 23</small><br>
{{CRos|1980}} <small> 30</small><br>
{{CUos|1980}} <small> 216</small><br>
{{CYos|1980}} <small> 14</small><br>
''{{DKos|1980}}'' <small> 63</small><br>
{{DOos|1980}} <small> 6</small><br>
{{ECos|1980}} <small> 11</small><br>
{{ETos|1980}} <small> 41</small><br>
{{FIos|1980}} <small> 124</small><br>
''{{FRos|1980}}'' <small> 125</small><br>
{{GRos|1980}} <small> 42</small><br>
| valign=left align=top width=20% |
{{GTos|1980}} <small> 10</small><br>
{{GNos|1980}} <small> 9</small><br>
{{GYos|1980}} <small> 8</small><br>
{{HUos|1980}} <small> 279</small><br>
''{{IEos|1980}}'' <small> 48</small><br>
{{ISos|1980}} <small> 9</small><br>
{{INos|1980}} <small> 74</small><br>
{{IQos|1980}} <small> 44</small><br>
''{{ITos|1980}}'' <small> 163</small><br>
{{JMos|1980}} <small> 18</small><br>
{{YUos|1980}} <small> 162</small><br>
{{JOos|1980}} <small> 4</small><br>
{{CMos|1980}} <small> 26</small><br>
{{KWos|1980}} <small> 58</small><br>
{{LAos|1980}} <small> 19</small><br>
{{LSos|1980}} <small> 5</small><br>
{{LBos|1980}} <small> 17</small><br>
{{LRos|1980}} <small> 0</small><br>
{{LYos|1980}} <small> 32</small><br>
''{{LUos|1980}}'' <small> 3</small><br>
{{MGos|1980}} <small> 11</small><br>
| valign=left align=top width=25% |
{{MLos|1980}} <small> 7</small><br>
{{MTos|1980}} <small> 8</small><br>
{{MXos|1980}} <small> 45</small><br>
{{MNos|1980}} <small> 43</small><br>
{{MZos|1980}} <small> 14</small><br>
{{MMos|1980}} <small> 2</small><br>
''{{NLos|1980}}'' <small> 86</small><br>
{{NPos|1980}} <small> 11</small><br>
{{NIos|1980}} <small> 5</small><br>
{{NZos|1980}} <small> 5</small><br>
{{NGos|1980}} <small> 44</small><br>
{{KPos|1980}} <small> 50</small><br>
{{UGos|1980}} <small> 13</small><br>
{{DDDEos|1980}} <small> 362</small><br>
{{ATos|1980}} <small> 89</small><br>
{{PEos|1980}} <small> 30</small><br>
{{PLos|1980}} <small> 320</small><br>
''{{PTos|1980}}'' <small> 11</small><br>
''{{PRos|1980}}'' <small> 3</small><br>
{{CGos|1980}} <small> 23</small><br>
| valign=left align=top width=25% |
{{ROos|1980}} <small> 243</small><br>
''{{SMos|1980}}'' <small> 17</small><br>
{{SNos|1980}} <small> 32</small><br>
{{SCos|1980}} <small> 11</small><br>
{{SLos|1980}} <small> 14</small><br>
{{SUHHos|1980}} <small> 506</small><br>
''{{ESos|1980}}'' <small> 159</small><br>
{{LKos|1980}} <small> 4</small><br>
{{SYos|1980}} <small> 69</small><br>
{{TZos|1980}} <small> 41</small><br>
{{TTos|1980}} <small> 9</small><br>
{{CSHHos|1980}} <small> 216</small><br>
{{VEos|1980}} <small> 38</small><br>
''{{GBos|1980}}'' <small> 231</small><br>
{{VNos|1980}} <small> 30</small><br>
{{ZMos|1980}} <small> 40</small><br>
{{ZWos|1980}} <small> 46</small><br>
{{SEos|1980}} <small> 148</small><br>
''{{CHos|1980}}'' <small> 84</small> <br>
|}

=== Belgische prestaties ===
{{Zie hoofdartikel|België op de Olympische Zomerspelen 1980}}
* De Oostendenaar [[Robert Van de Walle]], die eerder al Europees kampioen in de open klasse en vicewereldkampioen in de categorie -95 kilo was geworden, veroverde de olympische titel in de categorie -95 kg. De finale tegen de thuisspelende Sovjetrus [[Tengis Koeboeloeri]] was een moeilijke opgave. Van de Walle scoorde pas een [[koka (judo)|koka]] op het einde van de kamp, maar die ene uithaal bleek voldoende te zijn voor goud. Het was de enige medaille die namens België werd behaald.

; Medailles
{| class="wikitable"
! Medaille !! Winnaar !! Onderdeel
|-
|{{goud}} Goud (1) || Robert Van de Walle||[[Judo op de Olympische Zomerspelen 1980|judo]], -95 kg
|}

=== Nederlandse prestaties ===
{{Zie hoofdartikel|Nederland op de Olympische Zomerspelen 1980}}
{{Zie ook|Zie ook [[Lijst van Nederlandse deelnemers aan de Zomerspelen van 1980]]}}
* Gelet op het gedevalueerde deelnemersveld vielen de prestaties van het Nederlandse team over het algemeen tegen.<ref>[http://www.noc100.nl/cms/showpage.aspx?id=9715 "Moskou 1980"]{{Dode link}}, NOC*NSF</ref>
* Uitzondering was de zilveren medaille op de [[marathon (sport)|marathon]] van [[Gerard Nijboer]].
* Verder was er brons bij het judo ([[Henk Numan]]) en het zwemmen (vrouwenestafette 4x100 meter [[vrije slag]]).

; Medailles
{| class="wikitable"
! Medaille !! Winnaar !! Onderdeel
|-
|{{zilver}} Zilver (1) || Gerard Nijboer||[[Atletiek op de Olympische Zomerspelen 1980|atletiek]], marathon
|-
|rowspan=2| {{brons}} Brons (2) || Henk Numan|| [[Judo op de Olympische Zomerspelen 1980|judo]], tot 95 kilo
|-
|Dames estafetteploeg||[[Zwemmen op de Olympische Zomerspelen 1980|zwemmen]], 4x100m vrije slag
|}

== Medaillespiegel ==
Er werden 631 [[medaille]]s uitgereikt. Het [[Internationaal Olympisch Comité|IOC]] stelt officieel geen medailleklassement op, maar geeft desondanks een medailletabel ter informatie. In het klassement wordt eerst gekeken naar het aantal gouden medailles, vervolgens de zilveren medailles en tot slot de bronzen medailles.

In de volgende tabel staat de top-10 en het Belgische en Nederlandse resultaat. Het gastland heeft een blauwe achtergrond en het grootste aantal medailles in elke categorie is vetgedrukt.

''Zie de [[medaillespiegel van de Olympische Zomerspelen 1980]] voor de volledige weergave.''
{| {{Tabelkop Olympisch medailleklassement}}
|- bgcolor=ccccff
|1||align=left| {{SUHHos|1980}} || URS ||'''80'''||'''69'''||'''46'''||'''195'''
|-
|2||align=left| {{DDDEos|1980}} || GDR ||47||37||42||126
|-
|3||align=left| {{BGos|1980}} || BUL ||8||16||17||41
|-
|4||align=left| {{CUos|1980}} || CUB ||8||7||5||20
|-
|5||align=left| {{ITos|1980}} || ITA ||8||3||4||15
|-
|6||align=left| {{HUos|1980}} || HUN ||7||10||15||32
|-
|7||align=left| {{ROos|1980}} || ROM ||6||6||13||25
|-
|8||align=left| {{FRos|1980}} || FRA ||6||5||3||14
|-
|9||align=left| {{GBos|1980}} || GBR ||5||7||9||21
|-
|10||align=left| {{PLos|1980}} || POL ||3||14||15||32
|-
|| || || || || || ||
|-
|23||align=left| {{BEos|1980}} || BEL ||1||0||0||1
|-
|30||align=left| {{NLos|1980}} || NED ||0||1||2||3
|}

== Amerikaanse boycot ==
Vanwege de inval van de Sovjet-Unie in [[Afghanistan]] in de laatste week van december 1979, stelde de Amerikaanse president [[Jimmy Carter]] een ultimatum aan de Russen: de Verenigde Staten zouden niet deelnemen aan de Spelen in Moskou als de Sovjet-troepen zich niet hadden teruggetrokken vóór 20 februari 1980. Dit ultimatum was geheel tegen de olympische gedachte, die voorschrijft dat sport en politiek strikt gescheiden moeten blijven. Op 21 maart werd de officiële boycot bekendgemaakt.

President Carter oefende druk uit op verschillende landen om het Amerikaanse voorbeeld te volgen. De regeringen van een aantal bevriende landen, zoals Groot-Brittannië en Australië, steunden de boycot maar lieten de keus om wel of niet af te reizen aan de individuele atleten. De Amerikaanse atleten kregen deze keuze niet, aangezien Carter dreigde het paspoort in te trekken van elke atleet die naar de Sovjet-Unie zou afreizen. Uiteindelijk zouden 65 landen de uitnodiging om deel te nemen aan de Spelen niet aanvaarden; 45 tot 50 deden dit waarschijnlijk in verband met de boycot. Onder de landen die ingingen op de boycot waren de [[Bondsrepubliek Duitsland (1949-1990)|Bondsrepubliek Duitsland]], [[Japan (hoofdbetekenis)|Japan]], [[Canada (hoofdbetekenis)|Canada]], [[Noorwegen]] en [[Volksrepubliek China|China]].

De meeste [[Europa (werelddeel)|Europese]] landen gingen in op de uitnodiging onder één voorwaarde: ze wilden niet deelnemen aan het ritueel van de Spelen. Tijdens de openingsplechtigheid zou de ploeg achter de witte olympische vlag opstappen en bij een overwinning zou men niet het nationale [[Volkslied (nationaal symbool)|volkslied]] spelen, maar wel de [[olympische hymne]].

De Nederlandse regering onder leiding van [[Dries van Agt]] wilde dat Nederland zich aansloot bij de boycot. De Nederlandse sportbonden voelden daar echter niets voor. Zij vroegen zich af waarom de sport op moest draaien voor het falen van de internationale politiek. Om haar afkeuring duidelijk te maken over hetgeen gaande was in Afghanistan nam de Nederlandse delegatie geen deel aan de openingsplechtigheid.

Het [[hockey]]toernooi en de [[paardensport]]evenementen waren als gevolg van de boycot zo verzwakt dat besloten werd geen Nederlandse afvaardiging te sturen<ref>[https://web.archive.org/web/20120416054405/http://nocnsf.nl/CMS/showpage.aspx?id=2118 Artikel op de site van het NOC*NSF]</ref>.

== Niet-deelnemende landen ==
[[Bestand:Olympic boycotts 1976 1980 1984.PNG|thumb|De boycottende landen zijn in groen en blauw gekleurd]]
Deze Spelen werden door 62 landen geboycot. Een groot aantal landen volgde de Amerikaanse boycot. Andere landen deden dit om eigen redenen. [[Iran]], [[Mozambique]], [[Qatar]] en [[Taiwan (hoofdbetekenis)|Taiwan]] waren niet door het IOC uitgenodigd om aan de Spelen deel te nemen.
{| class="toccolours" width=70%
| valign=left align=top width=29% |
[[Albanië]]<br>
[[Amerikaanse Maagdeneilanden]]<br>
[[Antigua en Barbuda]]<br>
[[Argentinië]]<br>
[[Bahama's]]<br>
[[Bahrein]]<br>
[[Bangladesh]]<br>
[[Barbados (hoofdbetekenis)|Barbados]]<br>
[[Belize (land)|Belize]]<br>
[[Bermuda]]<br>
[[Bolivia]]<br>
[[Bondsrepubliek Duitsland (1949-1990)|Bondsrepubliek Duitsland]]<br>
[[Canada (hoofdbetekenis)|Canada]]<br>
[[Centraal-Afrikaanse Republiek]]<br>
[[Chili]]<br>
[[Volksrepubliek China|China]]<br>
| valign=left align=top width=20% |
[[Egypte (land)|Egypte]]<br>
[[El Salvador (hoofdbetekenis)|El Salvador]]<br>
[[Fiji]]<br>
[[Filipijnen]]<br>
[[Gabon]]<br>
[[Gambia (land)|Gambia]]<br>
[[Ghana]]<br>
[[Haïti]]<br>
[[Honduras]]<br>
[[Hongkong (hoofdbetekenis)|Hongkong]]<br>
[[Indonesië]]<br>
[[Israël (hoofdbetekenis)|Israël]]<br>
[[Ivoorkust]]<br>
[[Japan (hoofdbetekenis)|Japan]]<br>
[[Kaaimaneilanden]]<br>
[[Kenia]]<br>
| valign=left align=top width=23% |
[[Liberia (hoofdbetekenis)|Liberia]]<br>
[[Liechtenstein]]<br>
[[Malawi]]<br>
[[Maleisië]]<br>
[[Marokko (hoofdbetekenis)|Marokko]]<br>
[[Mauritanië]]<br>
[[Monaco (hoofdbetekenis)|Monaco]]<br>
[[Nederlandse Antillen]]<br>
[[Niger (land)|Niger]]<br>
[[Noorwegen]]<br>
[[Pakistan]]<br>
[[Panama (land)|Panama]]<br>
[[Papoea-Nieuw-Guinea]]<br>
[[Paraguay]]<br>
[[Saoedi-Arabië]]<br>
[[Singapore]]<br>
| valign=left align=top width=28% |
[[Soedan (hoofdbetekenis)|Soedan]]<br>
[[Somalië]]<br>
[[Swaziland]]<br>
[[Thailand]]<br>
[[Togo (hoofdbetekenis)|Togo]]<br>
[[Tsjaad]]<br>
[[Tunesië]]<br>
[[Turkije]]<br>
[[Uruguay (hoofdbetekenis)|Uruguay]]<br>
[[Verenigde Arabische Emiraten]]<br>
[[Verenigde Staten (hoofdbetekenis)|Verenigde Staten]]<br>
[[Zaïre (hoofdbetekenis)|Zaïre]]<br>
[[Zuid-Korea]] <br>
|}

{{Appendix|2=
* [http://www.nocnsf.nl/CMS/showpage.aspx?id=2118 De website van NOC-NSF over de spelen van 1980]
* {{en}}[http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1980 IOC website over de Olympische Zomerspelen van 1980]
* {{en}}[http://www.olympic.org/uk/games/past/innovations_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1980 ''The American Boycot'' op de site van het IOC]
{{References}}
}}

{{Navigatie Olympische Zomerspelen 1980}}
{{Navigatie landen op de Olympische Zomerspelen 1980}}
{{Navigatie Olympische Spelen}}
{{Commonscat|1980 Summer Olympics}}
{{Bibliografische informatie}}

[[Categorie:Olympische Zomerspelen 1980| ]]