Brontekst bekijken van Protesten in Catalonië in 2019

{{Infobox betoging
| naam              = Protesten in Catalonië in 2019
| afbeelding        = Marxesllibertatcincdoros.jpg
| onderschrift      = Protestdemonstratie in Barcelona
| datum             = Oktober 2019
| plaats            = [[Catalonië]], [[Spanje]]
| doel              = 
| organisatie       = [[Comitès de Defensa de la República|CDR]], [[Tsunami Democràtic]]
| aantaldeelnemers  = 
| resultaat         = 
| oorzaak           = Uitspraak in de [[rechtszaak tegen de leiders van het Catalaanse onafhankelijkheidsproces]]
| methode           = [[Betoging]]en, marsen, [[rel]]len
}}
[[Bestand:Manifestantsalprat1.jpg|thumb|Demonstranten op het vliegveld, 14 oktober]]
[[Bestand:Protestes a Girona 20191014 09.jpg|thumb|Demonstranten blokkeren het spoor nabij Girona]]
[[Bestand:Marxes per la llibertat ripollet.jpg|thumb|De protestmarsen uit [[Vic (Catalonië)|Vic]] en [[Berga (Barcelona)|Berga]] komen door [[Ripollet]] op weg naar Barcelona]]
[[Bestand:Buruzagi katalanen kontrako epaiak - protesta Donostia (08).jpg|thumb|Protestmars in [[San Sebastian (Spanje)|San Sebastian]] in het [[Baskenland]] tegen de uitspraak in de rechtszaak tegen de leiders van het Catalaanse onafhankelijkheidsproces]]
[[Bestand:26 October 2019 Demonstration in Barcelona 02.jpg|thumb|Demonstratie op 26 oktober]]
De '''protesten in Catalonië in 2019''' breken uit op 14 oktober 2019 in de gehele [[Spanje|Spaanse]] [[autonome gemeenschappen van Spanje|regio]] [[Catalonië]] na de uitspraak in de [[rechtszaak tegen de leiders van het Catalaanse onafhankelijkheidsproces]] op die dag. Gedurende ten minste een week vinden er overdag vele vreedzame protestdemonstraties waar honderden duizenden personen aan deelnemen, maar in de avond en de nacht zijn er gewelddadige confrontaties tussen demonstranten en de politiekorpsen [[Policía Nacional]] en [[Mossos d'Esquadra]].

== Voorgeschiedenis ==
{{Zie ook|Zie ook het artikel over de [[rechtszaak tegen de leiders van het Catalaanse onafhankelijkheidsproces]]}}
Het [[Catalaans onafhankelijkheidsproces|Catalaanse onafhankelijkheidsproces]], een maatschappelijke en politieke beweging die de onafhankelijkheid van de regio nastreeft, bereikte een voorlopig hoogtepunt in 2017, toen de [[separatisme|separatistische]] partijen een [[Catalaans onafhankelijkheidsreferendum 2017|onafhankelijkheidsreferendum]] uitschreven voor 1 oktober van dat jaar. Dat referendum werd onmiddellijk door het Grondwettelijk Hof onwettig werd verklaard. De regioregering ging desalniettemin door met de organisatie ervan, waarbij de centrale regering in Madrid onder leiding van [[Mariano Rajoy Brey|Mariano Rajoy]] besloot hardhandig in te grijpen. Nadat 90% van de stemmen in dat referendum voor onafhankelijk waren uitgebracht, riep die regioregering op 27 oktober 2017 daadwerkelijk de [[Catalaanse Republiek]] uit.

Hierop volgde de arrestatie van het grootste deel van de regioregering (de rest vluchtte naar het buitenland om aan strafvervolging te ontkomen, waaronder toenmalig regiopresident [[Carles Puigdemont]] die in [[België]] heenkomen zocht) en een aantal belangrijke personen in de maatschappelijke onafhankelijkheidsbewegingen. Deze personen werden [[rechtszaak tegen de leiders van het Catalaanse onafhankelijkheidsproces|berecht]] door het [[Hooggerechtshof van Spanje|hooggerechtshof]], dat op 14 oktober 2019 uitspraak deed. De meesten van de aangeklaagde personen werden veroordeeld tot gevangenisstraffen van tussen 9 en 13 jaar. Als reactie hierop ontstonden er in geheel Catalonië protestdemonstraties.

== Verloop protesten ==
Hoewel de uitspraak in de [[rechtszaak tegen de leiders van het Catalaanse onafhankelijkheidsproces]] ergens halverwege oktober gedaan zou worden, werd pas op zondag 13 oktober, als de uitspraak naar de pers lekt, duidelijk dat dit de volgende dag zou gebeuren.

=== Eerste week ===
Direct na de daadwerkelijke uitspraak op maandag 14 oktober gaan in heel Catalonië mensen uit protest de straat op. Die dag begeven duizenden mensen op aanwijzing van de organisatie [[Tsunami Democràtic]] zich naar het [[Aeroport Josep Tarradellas Barcelona-el Prat|vliegveld van Barcelona]], dat daardoor stil wordt gelegd, een actie geïnspireerd op de [[protesten in Hongkong in 2019|protesten in Hongkong]]. Er worden 108 vluchten geannuleerd. De [[Policía Nacional]] voert charges uit op de demonstranten en het komt tot gewelddadige confrontaties<ref>{{en}} [https://www.theguardian.com/world/2019/oct/14/catalan-separatist-leaders-given-lengthy-prison-sentences Violent clashes over Catalan separatist leaders' prison terms], [[The Guardian (krant)|The Guardian]], 14 oktober 2019</ref>, waarbij een demonstrant een oog verliest en een andere en testikel. In totaal raken 131 mensen gewond en worden er 3 mensen in hechtenis genomen.<ref>{{es}} [https://www.20minutos.es/noticia/3800172/0/colapsados-accesos-por-carretera-t1-aeropuerto-barcelona/ Las protestas por la sentencia del 'procés' dejan el lunes 131 heridos y tres detenidos en Catalunya], [[20 minutos]], 15 oktober 2019</ref>

Op dinsdag 15 oktober vinden er onlusten plaats in de vier Catalaanse provinciehoofdsteden, [[Girona (stad)|Girona]], [[Lleida (stad)|Lleida]], [[Tarragona (stad)|Tarragona]] en [[Barcelona (Spanje)|Barcelona]]. In die laatste stad is er in de middag een demonstratie bijeengeroepen door de [[Comitès de Defensa de la República]] (CDR) voor het gebouw van de afvaardiging van de regering. Deze demonstratie wordt in de loop van de avond grimmiger, als radicalen barricades opwerpen en vuren aansteken in die buurt. De chique laan [[Passeig de Gràcia]] verandert in een slagveld.<ref>{{es}} [https://www.lavanguardia.com/politica/20191016/471018649052/protestas-disturbios-barcelona-sentencia-proces-1o-cargas-mossos.html Batalla campal en Barcelona], [[Lavanguardia]], 16 oktober 2019</ref> In heel Catalonië raken er op dinsdag 74 personen gewond en worden er 25 personen aangehouden.

Regiopresident [[Quim Torra]] weigert op woensdag 16 oktober het geweld van de voorgaande nachten te veroordelen, en doet dit 's avonds slechts zijdelings in een [[twitter|tweet]] waarin hij zijn lof uitspreekt voor de vreedzame protesten. Dit komt hem op flinke kritiek te staan van [[lijst van premiers van Spanje|minister-president]] [[Pedro Sánchez]], die weigert de dialoog met Torra aan te gaan tot deze in duidelijke bewoordingen het geweld veroordeelt.<ref name="Torra condena violencia">{{es}} [https://www.lavanguardia.com/politica/20191022/471138993370/quim-torra-condena-violencia-disturbios-sentencia-cataluna.html ¿Ha condenado Quim Torra la violencia durante la semana de disturbios?], Lavanguardia, 22 oktober 2019</ref> Die avond zijn er opnieuw rellen in Barcelona en Tarragona, waarbij in totaal 91 personen gewond raken en er 33 opgepakt worden.

Op donderdag 17 oktober verschijnt Torra in de ochtend in een televisietoespraak op de Catalaanse televisiezender [[TV3 (Catalonië)|TV3]], waarin hij het geweld veroordeeld, maar de schuld voor het geweld aan "infiltranten" geeft. Ook in een toespraak in het Catalaanse regioparlement veroordeelt hij het geweld, maar deze veroordeling wordt overschaduwd door de aankondiging door te willen gaan met het unilaterale streven naar onafhankelijkheid voor de regio, en zelfs weer een referendum te willen organiseren, zoals het [[Catalaans onafhankelijkheidsreferendum 2017|referendum in 2017]].<ref name="Torra condena violencia" /> Pedro Sánchez beschouwt dit niet als voldoende, en weigert nog steeds met Torra te spreken. Die avond komt het tot confrontaties tussen [[extreemrechts]]e [[unionisme (Spanje)|unionisten]] en radicale [[catalanisme|catalanisten]] op verschillende plekken in Barcelona.<ref>{{es}} [https://cadenaser.com/ser/2019/10/17/politica/1571295702_211557.html https://cadenaser.com/ser/2019/10/17/politica/1571295702_211557.html], [[Cadena SER]], 18 oktober 2019</ref> In heel Catalonië zijn er die dag 42 gewonden en 19 aanhoudingen.

=== Staking, demonstratie en rellen, 18 oktober ===
Voor vrijdag 18 oktober riepen verscheidene catalanistische vakbonden en andere verenigingen op tot een algemene staking en stond er een grote manifestatie gepland in Barcelona door [[Tsunami Democràtic]]. Op die dag zouden ook 5 vreedzame protestmarsen samenkomen in die stad, die uit verschillende plekken in Catalonië vertrokken waren op woensdag de 16e. Naarmate deze marsen aankomen in de stad, loopt het aantal demonstranten op tot 525.000.<ref>{{es}} [https://www.theguardian.com/world/2019/oct/18/catalonia-general-strike-protests-independence Violence erupts after pro-Catalan general strike in Barcelona], The Guardian, 18 oktober 2019</ref>

In de avond komt het tot gewelddadige confrontaties tussen radicale demonstranten en de politie in de omgeving van de [[Plaça d'Urquinaona]] en het nabije hoofdbureau van de [[Policía Nacional]] aan de [[Via Laietana]], waarbij 102 personen gewond raken (waarvan 13 politiemensen) en er 27 personen aangehouden worden. 9 personen raakten zwaargewond en 3 personen verloren een oog. De [[Mossos d'Esquadra]], het Catalaanse politiekorps, moet voor het eerst de pantserwagen met waterspuit inzetten. Volgens de politiediensten bevonden zich onder de relschoppers buitenlandse [[anti-establishment]] groeperingen en [[extreemlinks]]e groeperingen uit Catalonië en noord-Spanje.<ref>{{es}} [https://www.elconfidencial.com/espana/cataluna/2019-10-17/grupos-antisistema-extranjeros-cdr-barcelona_2288512/ Detectan a grupos antisistema extranjeros entre las protestas de los CDR en Barcelona], [[El Confidencial]], 17 oktober 2019</ref>

Ook in de andere provinciehoofdsteden in Catalonië vinden ongeregeldheden plaats.

=== Einde van de rellen ===
Op zaterdag 19 oktober wordt er opnieuw een demonstratie georganiseerd op [[Plaça Urquinaona]] door de [[Comitès de Defensa de la República|CDR]] en andere organisaties. Hoewel alle aanwezigen door de politie worden gecontroleerd, dreigt deze demonstratie weer uit de hand te lopen, maar vertegenwoordigers van andere catalanistische organisaties, die vreedzaam verzet voorstaan, vormen een menselijke keten tussen de demonstranten en de politie, waardoor het op die plek niet tot een confrontatie komt, en om half een 's nachts trekt de politie zich terug, terwijl de demonstranten zingen ''"hem guanyat"'' ("we hebben gewonnen"). Elders in Barcelona vinden er slechts wat kleinere incidenten plaats.

Elders in Catalonië is een groot gedeelte van de dag de snelweg [[AP-7]] geblokkeerd in [[La Jonquera]], op de grens met [[Frankrijk]]. In [[Girona (stad)|Girona]] vinden deze avond de ergste rellen van de hele week plaats.

Dezelfde dag vinden er ook elder in Spanje demonstraties plaats tegen de uitspraak in de rechtszaak van de leiders van het afscheidingsproces, onder meer in [[San Sebastián (Spanje)|San Sebastián]]<ref>{{es}} [https://www.eldiario.es/norte/euskadi/Miles-manifiestan-San-Sebastian-Cataluna_0_954354959.html "Oleada" en Donostia contra la sentencia del procés y a favor del derecho a decidir], [[eldiario.es]], 19 oktober 2019</ref> en [[Madrid (stad)|Madrid]], waar zo'n 4000 mensen de straat op gaan en proberen [[Gran Vía (Madrid)|Gran Vía]] af te sluiten, wat leidt tot charges van de Policía Nacional aldaar.<ref>{{es}} [https://www.elespanol.com/espana/20191020/tension-protestas-proces-traslada-madrid-policia-gravedad/437957032_0.html La tensión de las protestas por el 'procés' se traslada a Madrid y deja un policía herido de gravedad], [[El Español]], 20 oktober 2019</ref>

Na deze dag vinden er nog wel veel demonstraties plaats, maar zijn er geen rellen meer.

Op maandag 21 oktober bezoekt minister-president [[Pedro Sánchez]] Barcelona. Eerst gaat hij naar het hoofdbureau van de Policía Nacional dat gedurende meerdere dagen het middelpunt was van soms gewelddadige protesten, om zijn steun te betuigen aan het politiekorps. Daarna gaat hij naar de ziekenhuizen Sagrat Cor en [[Hospital de Sant Pau|Sant Pau]] om daar gewonde politiemensen te bezoeken. De Catalaanse regionale minister van volksgezondheid vergezelt hem niet tijdens deze bezoeken, en ook weigeren de directies van beide ziekenhuizen de minister-president te ontvangen. Hij wordt door een deel van het personeel uitgejoeld, hoewel er ook steunbetuigingen zijn. Het ziekenhuis Sant Pau verlaat hij via de spoedingang. Omdat Sánchez nog steeds weigert met regiopresident [[Quim Torra]] te praten, verlaat hij de stad zonder deze te ontmoeten.<ref name="visita Sanchez Barcelona">{{es}} [https://www.lavanguardia.com/politica/20191021/471099186170/pedro-sanchez-viaja-barcelona-quim-torra-protestas-sentencia.html Sánchez concluye su visita a Barcelona sin reunirse con Torra], Lavanguardia, 21 oktober 2019</ref>

Omdat het minder dan een maand voor de [[Spaanse parlementsverkiezingen november 2019|parlementsverkiezingen op 10 november]] is, trekken dezelfde dag ook andere politici van Madrid naar Barcelona om steun te komen betuigen aan de Policía Nacional, waaronder [[Pablo Casado Blanco|Pablo Casado]] van de [[Partido Popular (Spanje)|Partido Popular]] (PP) en [[Albert Rivera]] van [[Ciudadanos]] (C's).

De rest van de week vinden er nog een groot aantal demonstraties plaats in Barcelona en de rest van Catalonië.

=== Manifestaties 26 en 27 oktober ===
Op de ochtend van zaterdag 26 oktober bieden de Catalaanse vereniging van gemeentes en de [[Associació de Municipis per la Independència]] (vereniging van gemeentes voor de onafhankelijkheid) in het [[Palau de la Generalitat (Barcelona)|Palau de la Generalitat]], de zetel van de uitvoerende macht in Catalonië, meer dan moties aan, aangenomen in net zoveel gemeentes, ter verwerping van de uitspraak van het hooggerechtshof en om steun uit te spreken aan de veroordeelden en de personen die in het buitenland verblijven om aan berechting te ontkomen.<ref>{{es}} [http://www.rtve.es/alacarta/videos/noticias-24-horas/torra-alcaldes-independentistas-autodeterminacion-ya-no-tiene-camino-retorno/5423535/ Torra, ante alcaldes independentistas: "El derecho a la autodeterminación ya no tiene camino de retorno"], [[Radiotelevisión Española|RTVE]], 26 oktober 2019</ref>

Die middag is er een demonstratie georganiseerd door de organisaties [[Òmnium Cultural|Òmnium]] en [[Assemblea Nacional Catalana]] (ANC), waarin er volgens de gemeentepolitie 350.000 personen meelopen. Beide organisaties hadden de hoop het succes van de demonstraties direct na het onafhankelijkheidsreferendum in 2017 te evenaren, maar slagen er niet in een miljoen mensen op de been te krijgen. 's Avonds vinden er weer gewelddadige confronties plaats tussen demonstranten en politie.<ref>{{es}} [https://www.elconfidencial.com/espana/cataluna/2019-10-27/protestas-barcelona-disturbios-26-octubre-cataluna_2301788/ Así contamos las protestas contra el fallo del 'procés' del sábado 26 de octubre], [[El Confidencial]], 27 oktober 2019</ref>

Zondag 27 oktober is er een tegendemonstratie georganiseerd door [[Societat Civil Catalana]] (SCC), tegen het separatisme en voor de eenheid van Spanje. Hierin lopen volgens de gemeentelijke politie 80.000 mensen mee. Dit cijfer had hoger kunnen zijn, ware het niet dat de [[Comitès de Defensa de la República|CDR's]] belangrijke snel- en toegangswegen naar de stad hadden geblokkeerd. Gezien de verkiezing op 10 november, in minder dan een maand, is er een grote aanwezigheid van politieke kopstukken, waaronder een aantal lijsttrekkers en een aantal ministers.<ref>{{es}} [https://www.lavanguardia.com/politica/20191027/471225770488/manifestacion-constitucionalista-centro-barcelona.html Gran movilización constitucionalista en el centro de Barcelona], Lavanguardia, 28 oktober 2019</ref>

{{Appendix|2=
{{References}}
}}

[[Categorie:Betoging]]
[[Categorie:Geschiedenis van Catalonië]]
[[Categorie:Catalaans separatisme]]