Brontekst bekijken van Spoorlijn Innsbruck - Garmisch-Partenkirchen

{|{{Prettytable-SP}}
{{SP-kop|Mittenwaldbahn <br /> ÖBB 410 Innsbruck Westbf - Scharnitz grens <br /> DB 5504 Mittenwald grens - Garmisch-Partenkirchen}}
{{SP-data
| KAART= 
| LENGTE= 63,7
| SPOORWIJDTE= 1435
| MIJ= [[Staatsbahn Österreich]], <br /> [[Königlich Bayerische Staats-Eisenbahnen]]
| OPEN= 1912
| SLUIT= 
| STATUS= in gebruik
| ELEKTRA= ja
| SPOREN= 1
| SNELHEID= 80
| VEILIG= [[Punktförmige Zugbeeinflussung|Indusi]]
| DIENST= [[Deutsche Bahn|DB]], [[Österreichische Bundesbahnen|ÖBB]]
}}
{{SP-kop|Traject}}
{{SP-tabel}}
{{SP|STR||[[Unterinntalbahn|van Wörgl Hauptbahnhof]], [[Bahnhof Kufstein|Kufstein]]}}
{{SP|BHF|-0,4|[[Innsbruck Hauptbahnhof|Innsbruck Hbf]]}}
{{SP|ABZgl||[[Brennerbahn|naar Bolzano / Bozen]]}}
{{SP|BHF|{{SPkm|1,3|0,0}}|[[Innsbruck Westbahnhof|Innsbruck Westbf]]}}
{{SP|ABZgl||[[Arlbergbahn|naar Bludenz]]}}
{{SP|hKRZWae|0,8||[[Inn (rivier)|Inn]]-Viadukt; 230,5 m Stahl/Stein}}
{{SP|hKRZWae|1,2||Innbrücke; 108,4 m Stahl}}
{{SP|HST|1,8|[[Hötting|Innsbruck Hötting]]}}
{{SP|STRo|2,1||[[Tiroler Straße|B171]]; 38 m Stahl}}
{{SP|HST|3,7|[[Hötting|Innsbruck Allerheiligenhöfe]]}}
{{SP|TUNNEL2|5,0||Kerschbach-Tunnel; 214 m}}
{{SP|TUNNEL2|5,6||Kranebitten-Tunnel; 35 m}}
{{SP|HST|5,7|[[Hötting|Kranebitten]]}}
{{SP|hKRZWae|5,8||Klammbach-Brücke; 34 m Beton}}
{{SP|TUNNEL2|7,2||Lawinenschutzdach; 66 m}}
{{SP|HST|7,2|[[Martinswand]]}}
{{SP|TUNNEL2|7,4||Hechenberg-Tunnel; 26 m}}
{{SP|STRo|7,9||Meilbrunnen-Brücke; 15 m Beton}}
{{SP|STRo|8,5||Finstertal-Viadukt; 54 m Beton}}
{{SP|TUNNEL2|8,9||An der Wand I; 109 m}}
{{SP|TUNNEL2|9,1||An der Wand II; 202 m}}
{{SP|TUNNEL2|9,3||Steinschlag-Schutzdach; 228 m}}
{{SP|TUNNEL2|9,5||Martinswand-Tunnel; 1810 m}}
{{SP|TUNNEL2|11,5||Ehnbach-Tunnel; 347 m}}
{{SP|TUNNEL2|11,9||Brunntal-Tunnel; 99 m}}
{{SP|HST|12,7|[[Hochzirl]]}}
{{SP|TUNNEL2|13,1||Vorberg-Tunnel I; 148 m}}
{{SP|TUNNEL2|13,3||Vorberg-Tunnel II; 98 m}}
{{SP|TUNNEL2|13,5||Vorberg-Tunnel III; 47 m}}
{{SP|STRo|13,7||Vorberg-Viadukt; 117 m Beton}}
{{SP|TUNNEL2|14,0||Vorberg-Tunnel IV; 44 m}}
{{SP|TUNNEL2|14,2||Schlossbach-Tunnel; 722 m}}
{{SP|hKRZWae|14,9||Schlossbach-Brücke; 66 m Stahl}}
{{SP|TUNNEL2|15,0||Pflegertal-Tunnel; 32 m}}
{{SP|STRo|15,1||Pflegertal-Brücke; 18,5 m Beton}}
{{SP|TUNNEL2|15,1||Fragenstein-Tunnel; 395 m}}
{{SP|STRo|15,6||Lehnen-Viadukt; 28 m Beton}}
{{SP|STRo|15,8||Kaiserstand-Viadukt; 46,8 m Beton}}
{{SP|HST|16,8|[[Leithen]]}}
{{SP|TUNNEL1|17,8||Leithen-Tunnel; 84,3 m}}
{{SP|hKRZWae|18,2||Gurgelbach-Viadukt; 75,4 m Beton}}
{{SP|BHF|18,8|[[Reith bei Seefeld|Reith]]}}
{{SP|hKRZWae|20,5||Hermelebach-Viadukt; 20 m Beton}}
{{SP|BHF|22,4|[[Seefeld in Tirol]]}}
{{SP|eHST|24,9|[[Seefeld in Tirol|Seefeld]] Play Castle|aufgelassen}}
{{SP|HST|29,2|[[Gießenbach (Scharnitz)|Gießenbach]]}}
{{SP|STRo|29,4||21,3 m Stahl}}
{{SP|STRo|32,1||26,6 m Stahl}}
{{SP|BHF|32,5|[[Scharnitz]]}}
{{SP|GRENZE|{{SPkm|33,2|123,5}}||landsgrens [[Oostenrijk|(A)]] / [[Duitsland|(D)]]}}
{{SP|BHF|118,5|[[Mittenwald]]}}
{{SP|BHF|112,3|[[Klais]]}}
{{SP|DST|107,3|[[Kaltenbrunn (Oberbayern)|Kaltenbrunn (Oberbay)]]|( [[personenvervoer|PV]] tot 2-06-1984)}}
{{SP|eHST|102,5|[[Bestand:Olympic rings.svg|25px|Olympische Winterspelen]] |[[Kainzenbad]] <br /> tijdelijke halte bij evenementen}}
{{SP|ABZg+l||[[Außerfernbahn|van Reutte in Tirol]], [[Kempten (Allgäu)|Kempten (Allg) Hbf]]}}
{{SP3||STR|STR+l|||[[Bayerische Zugspitzbahn|van Zugspitz]]}}
{{SP3||STR|KBHFe|||[[Bayerische Zugspitzbahn|Zugspitzbahn bahnhof]]}}
{{SP3||BHF||100,6|[[Bahnhof Garmisch-Partenkirchen|Garmisch-Partenkirchen]]}}
{{SP|STR||[[Spoorlijn München - Garmisch-Partenkirchen|naar München Hauptbahnhof]]}}
|}
|}
De '''spoorlijn Innsbruck - Garmisch-Partenkirchen''' ook wel ''Mittenwaldbahn'' en ook wel ''Karwendelbahn'' genoemd is een [[Duitsland|Duits]]/[[Oostenrijk]]se [[spoorweg|spoorlijn]] tussen [[Garmisch-Partenkirchen (stad)|Garmisch-Partenkirchen]] en [[Innsbruck]]. Het Duitse deel staat als spoorlijn [[DB 5504|5504]] Mittenwald grens - Garmisch-Partenkirchen onder beheer van [[DB Netze]].

Het Oostenrijkse deel valt als [[ÖBB 410|410]] Innsbruck Westbf - Scharnitz grens onder beheer van [[ÖBB Infrastruktur AG]].

== Geschiedenis ==
De ingenieur Josef Riehl had oorspronkelijk een traject over [[Hall in Tirol|Hall]] met keertunnels naar Seefeld voor ogen. Omdat het traject door de bouw van tunnels te duur zou worden, werd gezocht naar een traject zonder de bouw van tunnels. Het traject van de Mittenwaldbahn werd tussen 1907 en 1912 onder leiding van Josef Riehl aangelegd door de Staatsbahnen van Oostenrijk en Beieren. Het traject werd op 28 oktober 1912 geopend.

== Treindiensten ==
=== ÖBB ===
De Österreichische Bundesbahnen of ÖBB (Oostenrijkse Staatsspoorwegen) is de grootste spoorwegmaatschappij van Oostenrijk. De Oostenrijkse staat bezit alle aandelen in de [[Österreichische Bundesbahnen|ÖBB-Holding AG]].

=== DRG ===
==== Rijtuigen ====
De DRG liet in 1928 speciale lichte rijtuigen voor de Karwendelbahn bouwen. In 1932 werden voor de [[Olympische Winterspelen 1936|Olympische Winterspelen]] van 1936 nog een aantal nabesteld.

=== DB ===
De [[Deutsche Bahn AG|Deutsche Bahn]] verzorgt het personenvervoer op het gehele traject tussen Garmisch-Partenkirchen en Innsbruck met [[Regionalbahn|RB]] treinen. Daarnaast rijdt er in het weekend een [[Intercity-Express|ICE]] tussen [[Berlijn]] en Innsbruck over de spoorlijn met een stop in Mittenwald.

== Aansluitingen ==
In de volgende plaatsen was of is er een aansluiting van de volgende spoorwegmaatschappijen:

=== Innsbruck ===
* [[Unterinntalbahn]] spoorlijn tussen Kufstein en Innsbruck
* [[Brennerbahn]] spoorlijn tussen Innsbruck en Bozen in Italië
* [[Arlbergbahn]] spoorlijn tussen Innsbruck en Bludenz
* [[Stubaitalbahn]] smalspoorlijn tussen Innsbruck en Fulpmes in Tirol
* [[Straßenbahn Innsbruck]] stadstram Innsbruck

=== Garmisch-Partenkirchen ===
* [[Spoorlijn München - Garmisch-Partenkirchen|München - Garmisch-Partenkirchen]] spoorlijn tussen München en Garmisch-Partenkirchen
* [[Außerfernbahn]] spoorlijn tussen Garmisch-Partenkirchen en Kempten (Allgäu)
* [[Bayerische Zugspitzbahn]] smalspoor bergspoorlijn naar de Bayerische [[Zugspitze]].

== Elektrische tractie ==
Het traject werd op 28 oktober 1912 [[elektrificatiesysteem|geëlektrificeerd]] met een spanning van 15.000 [[Volt (eenheid)|volt]] 16 2/3 [[Hertz (eenheid)|Hz]] [[wisselstroom]].

Voor de stroomvoorziening werd in de omgeving van [[Stephansbrücke]] im [[Stubaital]] in de [[Ruetz]] een [[waterkracht]] [[Elektriciteitscentrale|centrale]] aangelegd.

Voor de stroomvoorziening op het Beierse traject werd in 1924 de [[waterkracht]] [[Elektriciteitscentrale|Kraftwerk Walchensee]] geopend.

== Literatuur ==
* Siegfried Bufe: ''Karwendelbahn, München–Garmisch-Partenkirchen–Innsbruck''. Bufe-Fachbuch-Verlag, 1992, ISBN 3922138454
* Günter Denoth und andere: ''...Über den Fern - Die Mittenwaldbahn Innsbruck - Garmisch - Reutte''. Verlag Eisenbahnarchiv, Tirol 2003, Offizielles Buch zum 90-jährigen Bestand der Linie.
* ''Eisenbahnatlas Deutschland''. Schweers + Wall, Aachen 2005, ISBN 3-89494-134-0.
* ''Eisenbahnatlas Österreich''. Schweers + Wall, Aachen 2005, ISBN 3-89494-128-6.

==Zie ook==
* [[Lijst van Duitse spoorwegondernemingen]]

== Externe link ==
* [http://www.technikmuseum.it/ Josef Riehl und die Mittenwaldbahn]
* [http://www.tmb.at/ Tiroler Museumsbahnen]
* [https://web.archive.org/web/20070928142354/http://www.mittenwaldbahn.de/960.htm Mittenwaldbahn bei mittenwaldbahn.de]
* [https://web.archive.org/web/20080924084733/http://www.bahnarchiv.net/karwendel.htm Mittenwaldbahn bei bahnarchiv.net]
* [http://www.eisenbahnen.at/bilderalben/karwendelbahn.shtml Fotoalbum über die Karwendelbahn auf eisenbahnen.at]

{{Appendix|2=
{{References}}
* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=de|titel=Mittenwaldbahn}}
}}

[[Categorie:Spoorlijn in Beieren|Garmisch-Partenkirchen - Innsbruck]]
[[Categorie:Spoorlijn in Oostenrijk|Innsbruck - Garmisch-Partenkirchen]]
[[Categorie:Bouwwerk in Tirol]]