Brontekst bekijken van Wat Phra Kaew

{{Zie dp|Wat Phra Kaew}}
{{Infobox tempel
| naam              = Wat Phra Kaew
| afbeelding        = Wat Phra Kaew - 1.jpg
| onderschrift      = 
| land              = [[Thailand]]
| locatie           = [[Bangkok]]
| religie           = [[Boeddhisme]]
| soort             = [[Wat (tempel)|Wat]]
| opgedragen        = 
| bouwjaar          = 1782
| uitbreiding       = 
| renovatie         = 
| sloopjaar         = 
| architectuurstijl = 
| afbeelding2       = Wat Phra Sri Rattana Satsadaram 01.jpg
| onderschrift2     = 
| afbeelding3       = Wat Phra Kaew, Bangkok, Thailand (4570973112).jpg
| onderschrift3     = 
| lijst             = [[:Categorie:Tempel in Bangkok|Lijst met tempels in Bangkok]]
}}

De '''Wat Phra Kaew''' ([[Nederlands]]: '''Tempel van de Smaragdgroene Boeddha''', [[Thais alfabet|Thai]]: {{Lang|th|วัดพระแก้ว|italics=nee}}; volledige officiële naam {{Lang|th-latn|Wat Phra Sri Rattana Satsadaram|italics=ja}}, Thai {{Lang|th|วัดพระศรีรัตนศาสดาราม|italics=nee}}) is de belangrijkste [[boeddhisme|boeddhistische]] tempel van [[Thailand]]. De tempel bevindt zich in het historische centrum van [[Bangkok]] (district [[Phra Nakhon]], op het eiland [[Rattanakosin (eiland)|Rattanakosin]]), op het terrein van het [[Koninklijk Paleis, Bangkok|Koninklijk Paleis]].

De bouw van de tempel begon toen koning [[Rama I]] in [[1782]] de hoofdstad van Thailand (toen nog Siam) verplaatste van [[Thonburi]] naar Bangkok. Anders dan andere tempels wonen hier geen [[monnik]]en; de tempel heeft alleen zeer gedecoreerde gebouwen, standbeelden en [[pagode]]s.

== Ubosot met Smaragdgroene Boeddha ==
Het hoofdgebouw is de centrale [[ubosot]]. Het is het heiligste deel van het tempelcomplex en huisvest de Smaragdgroene Boeddha. De ubosot van Wat Phra Kaew staat op een [[marmer]]en fundament, dat wordt omringd door een aantal met brons vergulde [[Garoeda|Garoeda's]]. De ramen en deuren van de ubosot zijn ingelegd met [[parelmoer]]patronen en bij de trap van de hoofdingang staan stenen leeuwen. Rond de tempel staan twaalf Sala's (paviljoens). Op de muur van de ubosot staan muurschilderingen uit de regeerperiode van [[Rama III]] (1824-1851). Op de muurschilderingen staan onderwerpen uit de [[Traiphum]], de overwinning van [[Gautama Boeddha]] op Mara en andere taferelen uit de levens van Boeddha.

In de ubosot staat boven een goud altaar de 66&nbsp;cm lange Smaragdgroene Boeddha. Het beeld wordt ook wel —vooral dankzij de Engelse naam ''Emerald Buddha''— de Boeddha van Smaragd genoemd, maar dat klopt niet aangezien het beeld van [[jade (mineraal)|jade]] is gemaakt en niet van [[smaragd]].

[[Bestand:Emerald Buddha.jpg|thumb|links|De Smaragdgroene Boeddha]]
Ondanks zijn kleine afmetingen is deze het belangrijkste godsdienstige symbool voor de [[Thai (volk)|Thai]]. Volgens legendes komt het beeld oorspronkelijk uit India, maar het werd voor het eerst gesignaleerd in 1434 in [[Chiang Rai (stad)|Chiang Rai]] in Noord-Thailand. In 1468 werd de Smaragdgroene Boeddha naar [[Chiang Mai (stad)|Chiang Mai]] gehaald en in de naar het oosten gerichte nis van de grote [[chedi]] van [[Wat Chedi Luang]] geplaatst. Ruim 80 jaar later, in 1551, werd hij naar [[Luang Prabang (stad)|Luang Prabang]] ([[Laos]]) overgebracht. In 1564 bracht Koning Setthathirath het beeld naar zijn nieuwe hoofdstad [[Vientiane (stad)|Vientiane]]. Nadat het lange tijd in Laos was gehuisvest werd het in 1779 na de inname van Vientiane door koning [[Taksin]] en zijn generaal Chakri (de latere koning [[Rama I]]) meegenomen naar [[Thonburi]] waar het een plaats kreeg in een [[schrijn]] vlak bij [[Wat Arun]]. In 1784 werd het beeld naar zijn huidige locatie gebracht.

In de vroege [[Rattanakosin (periode)|Rattanakosin-periode]] werd de Smaragdgroene Boeddha nog weleens uit de tempel gehaald voor een soort [[processie]] door de straten van Bangkok. Dit om de stad en omgeving te behoeden voor onheil zoals de [[pest (ziekte)|pest]] en [[cholera]]. Echter, [[Rama IV]] was bang dat het heilige beeld beschadigd kon raken tijdens de processie en besloot dat het niet langer de tempel mocht verlaten. Ook zijn moderne denkwijze dat ziekten werden verspreid door [[pathogeen|ziektekiemen]] en niet door boosaardige geesten of het kwaadaardig stemmen van Boeddha hielp mee bij dit besluit.

<gallery>
Bestand:Wat Phra Kaew (494610872).jpg|De ingang van de ubosot
Bestand:Wat Phra Sri Rattana Satsadaram 02.jpg|De ingang van de ubosot
Bestand:Gran Palacio, Bangkok, Tailandia, 2013-08-22, DD 49.jpg|Beeld van leeuw bij ingang ubosot
</gallery>

== Rest van het tempelcomplex ==
=== Overzicht ===
{| class="toccolours" style="width:80%; margin: 1em auto 1em auto;"
|-
! colspan="3" |Plattegrond Wat Phra Kaew
|-style="vertical-align:top;"
|rowspan="2"| [[Bestand:Plan of Wat Phra Kaew (with labels).svg|400px]]
|rowspan="2"|
# Ubosot en Smaragdgroene Boeddha
# Ho Phra Ratcha Koramanuson
# Phra Phothi That Phiman
# Ho Phra Ratcha Phongsanuson
# Twaalf paviljoens
# Chao Mae Kuan-im
# "De Kluizenaar"
# Than Phaithi
# Prasat Phra Thep Bidon
# Phra Mondop (bibliotheek)
# Phra Si Rattana [[Chedi]]
# Twee gouden [[chedi|chedi's]]
# Monumenten voor Rama I, II en III
# Monument voor Rama IV
# Monument voor Rama V
# Monumenten voor Rama VI, VII, VIII en IX
# Vier gedecoreerde [[chedi|chedi's]]
# Model [[Angkor Wat (tempel)|Angkor Wat]]
# Mythische figuren
# Zuidelijke veranda
# Westelijke veranda
# Phra Sawet Kudakhan Wihan Yot
# Ho Phra Khanthararat
# Phra Mondop Yod Prang
|
#<li value="25"> The Bellfry</li>
# Ho Phra Nak
# Ho Phra Monthian Tham
# Phra Atsada Maha [[chedi|chedi's]]
# [[Ramakiengalerij]]
# Poort No. 1, Koei Sadet Poort
# Poort No. 2, Na Wua Poort
# Poort No. 3, Phra Si Rattana Satsada Poort
# Poort No. 4, Hermit Poort
# Poort No. 5, Koei Sadet Poort
# Poort No. 6, Sanam Chai Poort
# Poort No. 7, Yiharnyod Poort
|-
|style="border:1px solid #BBBBBB"|
Tempelwachters ([[Yaksha (god)|yaks]]):
<ol style="list-style-type: upper-latin;"><li>Suriyaphop</li>
<li>Inthorachit</li>
<li>Mangkonkan</li>
<li>Wirunhok</li>
<li>Thotsakhirithon</li>
<li>Thotsakhiriwan</li>
<li>Chakkrawat</li>
<li>Atsakanmala</li>
<li>Thotsakan</li>
<li>Sahatsadecha</li>
<li>Maiyarap</li>
<li>Wirunchambang</li></ol>
|}

''De nummers in de tekst hieronder corresponderen met de nummers op de kaart hierboven.''

===Verhoogd terras===
Ten noorden van de ubosot (nr.1) bevinden zich vier gebouwen op een verhoogd terras. De '''Phra Si Rattana [[Chedi]] (nr.11)''' werd door [[Rama IV]] gebouwd als [[schrijn]] voor een deel van het borstbeen van [[Gautama Boeddha|Boeddha]]. De gouden tegels werden later toegevoegd door [[Rama V]]. De aangrenzende '''Phra Mondop (nr.12)''', gebruikt als bibliotheek, werd door [[Rama I]] gebouwd als ruimte om [[Boeddhisme|boeddhistische]] geschriften onder te brengen. Buiten het gebouw staan monumenten voor alle koningen van de [[Chakri-dynastie]] (nrs. 18 t/m 21) en bronzen beelden van de koninklijke [[witte olifant]]en (nr.10). Ten noorden van de bibliotheek staat een model van [[Angkor Wat (tempel)|Angkor Wat]] (nr.15) in Cambodja. Het werd gemaakt om het volk de grootsheid van de 12de-eeuwse [[Khmer-rijk|Khmer]]-architectuur te tonen. Onder [[Rama IV]] stond Cambodja onder Thais gezag. De '''Prasat Phra Thep Bidon (nr.13)''' is de koninklijke pantheon, een eregebouw voor de overleden Chakrikoningen met beelden van alle koningen. [[Rama IV]] wilde de ruimte gebruiken voor de Smaragdgroene Boeddha maar uiteindelijk vond hij deze ruimte daarvoor te klein.

===Overige gebouwen en bouwwerken===
De muur rondom het tempel-terrein – van buitenaf alleen een simpele witte muur – is beschilderd met scènes uit de Thaise versie van het mythologische [[Ramakien]]-verhaal (nr.29). Ook diverse standbeelden in het tempelcomplex vertegenwoordigen figuren uit dit verhaal, met name de reuzen ([[Yaksha (god)|yaks]]) van vijf meter hoog (letters A t/m L op de kaart). Ook de apen-koningen en reuzen rondom de gouden [[chedi|chedi's]] komen in dit verhaal voor.

==Afbeeldingen==
<gallery>
Bestand:Thailand - Flickr - Jarvis-26.jpg|Phra Sri Rattana Chedi
Bestand:PB Grand Palace Bangkok.jpg|Phra Mondop, de bibliotheek
Bestand:Gran Palacio, Bangkok, Tailandia, 2013-08-22, DD 05.jpg|Beeld van wachter bij ingang naar Phra Mondop
Bestand:Gran Palacio, Bangkok, Tailandia, 2013-08-22, DD 13.jpg|Ingang naar Phra Mondop
Bestand:Gran Palacio, Bangkok, Tailandia, 2013-08-22, DD 34.jpg|Kinnon (half vogen, half man)
Bestand:Thailand - Flickr - Jarvis-22.jpg|Een van de reuzenyaks
Bestand:The Grand Palace (8278415631).jpg|De ubosoth
Bestand:Garudas in the bot of the Wat Phra Kaew.jpg|[[Garoeda|Garoeda's]] en [[Naga (bovennatuurlijk wezen)|Naga's]], aan de buitenkant van de ubosoth
Bestand:Gran Palacio, Bangkok, Tailandia, 2013-08-22, DD 40.jpg|[[Ramakiengalerij]]
Bestand:Gran Palacio, Bangkok, Tailandia, 2013-08-22, DD 20.jpg|[[Reus (sprookjesfiguur)|Reus]] uit [[Ramayana]] bij gouden [[chedi]]
Bestand:Gran Palacio, Bangkok, Tailandia, 2013-08-22, DD 31.jpg|Phra Mondop
Bestand:Gran Palacio, Bangkok, Tailandia, 2013-08-22, DD 25.jpg|Prasat Phra Thep Bidon
Bestand:Gran Palacio, Bangkok, Tailandia, 2013-08-22, DD 18.jpg|Prasat Phra Thep Bidon
</gallery>

{{Commons}}
{{Coor title dms|13|45|5.22|N|100|29|34.80|E|type:landmark_region:TH}}

[[Categorie:Boeddhistische tempel in Bangkok]]