Wilhelmus Martinus Logeman
Wilhelmus Martinus Logeman (eigenlijk: Willem Martinus Logeman,[1] Amsterdam, 27 april 1821 – Haarlem, 23 januari 1894) was een Nederlandse natuurkundige, instrumentmaker, leraar en publicist.
Biografie
[bewerken | brontekst bewerken]Logeman was de zoon van een fabrikant van natuurkundige instrumenten. Nadat hij enige jaren middelbare school had gevolgd, en daarna een paar jaar bij zijn vader had gewerkt, kreeg hij een aanstelling bij het Teylers Museum te Haarlem, waar hij samen met het hoofd van het Paleontologisch-Mineralogisch en het Fysisch Kabinet J.G.S. van Breda proeven deed op het gebied van elektriciteit en magnetisme.[2]
In 1849 richtte hij met de smid N. van Wetteren een fabriek op voor natuurkundige instrumenten. Hij werd op 11 juni 1850 bovendien benoemd tot leraar in de wis- en natuurkunde aan het gymnasium te Haarlem.[3]
In hun fabriek vervaardigden Logeman en van Wetteren buitengewoon sterke magneten, waarvan er zich nog een in de verzameling van Teylers museum bevindt. In 1851 ontving Logeman voor een door hem ingezonden magneet op de wereldtentoonstelling te Londen de hoogste onderscheiding.[4]
In de collectie van Teylers Museum te Haarlem zijn anno 2019 in totaal 48 voorwerpen opgenomen, die (mede) zijn vervaardigd door Logeman.[5]
Samen met D. Lubach en P. Harting vormde Logeman tussen 1852 en 1890 de eerste redactie van het tijdschrift Album der Natuur, uitgegeven door A.C. Kruseman te Haarlem. Hij zou meer dan dertig jaar verbonden blijven aan het tijdschrift en hij zou hierin een groot aantal artikelen publiceren.[6] In 1854 stichtte hij met Lubach de Praktische Volks-almanak, jaarboek 'ter verspreiding van kennis der toegepaste wetenschappen'; de laatste jaargang verscheen in 1863.
Op 23 maart 1864 werd Logeman benoemd tot leraar wis- en natuurkunde aan de HBS te Haarlem, en kort daarna werd hij directeur van de Burger-avondschool.[7]
In 1870 werd hij, op eigen verzoek, weer ontslagen van zijn verplichtingen jegens de Burger-avondschool. In augustus 1886 vroeg hij ontslag als leraar aan het gymnasium en de HBS.
De laatste jaren van zijn leven ging hij lichamelijk en geestelijk achteruit. Hij werd bijna blind.
Op 23 januari 1894 overleed hij.
Bibliografie
[bewerken | brontekst bewerken]Tot de door Logeman geschreven boeken behoren o.a.:
- Beginselen der werktuigkennis. Haarlem: A.C. Kruseman (1853).[8]
- Natuurkundige stellingen. Haarlem : De erven F. Bohn.[9]
Bijdragen aan Album der Natuur
[bewerken | brontekst bewerken]Voor Album der Natuur schreef Logeman o.a. de volgende bijdragen:
- 'Wetenschap en Toepassing,' p. 59–64
- 'Het opmerkelijke in eene alledaagsche zaak,' p. 176–191
- 'Onze Kagchels,' p. 289–317
- 'Weêrglazen,' p. 22–32
Externe links
- Biografische gegevens bij het Biografisch Portaal
- W.M. Logeman in dbnl
- Prijspenning, toegekend aan W.M. Logeman op de wereldtentoonstelling te Londen in 1851.
Voetnoten
- ↑ Volgens de geboorteakte. En zie bijv. Lubach 1894
- ↑ Bekende personen: Breda, Jacob Gijsbertus Samuël van, Hoofd van Teylers Pal.-Min. en Fysisch Kabinet (1839-1864 (1788-1867). Teylers Museum. Geraadpleegd op 27 augustus 2019. .
- ↑ Ramaer 1933.
- ↑ prijspenning Wereldtentoonstelling Londen 1851. Teylers Museum. Geraadpleegd op 23 februari 2020.
- ↑ Stand per 23-02-2020 volgens: Logeman in collectie Teylers Museum. Teylers Museum. Geraadpleegd op 23 februari 2020.
- ↑ Lubach 1894; zoeken in WorldCat op publicaties van Logeman levert een overzicht van veel artikelen in Album der Natuur. Zie ook: WorldCat identities.
- ↑ Lubach 1894, p. 134.
- ↑ Logeman 1853: Beginselen der werktuigkennis. OCLC 64562968. online beschikbaar in Google Books.
- ↑ Natuurkundige stellingen (1866-1869): OCLC 67431362.
- ↑ Logeman 1866: Natuurkundige stellingen, deel I. online beschikbaar in Google Books.
- ↑ Logeman 1867: Natuurkundige stellingen, deel II. online beschikbaar in Google Books.
- ↑ Logeman 1869: Natuurkundige stellingen, deel III. online beschikbaar in Google Books.
Bronnen
- Lubach, Douwe (1894) – 'Willem Martinus Logeman,' in: Album der Natuur, 1894, p. 133-135.
- Ramaer, Johan Christoffel (1933) – ''Logeman (Wilhelmus Martinus),' in: Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (NNBW), deel 9, p. 616/7.