Brontekst bekijken van Willy Claes

{{Infobox federaal minister België
| naam            = Willy Claes
| afbeelding      = Willy Claes - Filip Naudts.jpg
| onderschrift    = 
| volledige naam  = Willem Werner Hubert Claes
| geboren         = [[Hasselt (België)|Hasselt]], [[24 november]] [[1938]]
| overleden       = 
| kieskring       = [[Bestand:Flag of Limburg (Belgium).svg|21px]] [[Kiesarrondissement Hasselt|Hasselt]]
| regio           = {{BE-vlag|Vlaanderen}}
| land            = {{BE}}
| huidige functie = [[Politicus]]
| partij          = [[Belgische Socialistische Partij|BSP]] / [[Socialistische Partij (België)|SP]]
| titulatuur      = 
| titel7          = Functies
| tijdvak1        = 1964-1994
| functie1        = [[Gemeenteraad]]slid [[Hasselt (België)|Hasselt]]
| tijdvak2        = 1964-?
| functie2        = [[Algemeen-secretaris]] [[Socialistische Mutualiteiten|Soc.Mut.]] [[Limburg (Belgische provincie)|Limburg]]
| tijdvak3        = 1968-1994
| functie3        = [[Kamer van volksvertegenwoordigers|Volksvertegenwoordiger]]
| tijdvak4        = 1971-1980
| functie4        = Lid [[Vlaams Parlement|Cultuurraad]]
| tijdvak5        = 1972-1973
| functie5        = [[Lijst van Belgische ministers van Onderwijs|Minister van Nationale Opvoeding]]
| tijdvak6        = 1973-1974
| functie6        = [[Lijst van Belgische ministers van Economische Zaken|Minister van Economische Zaken]]
| tijdvak7        = 1975-1977
| functie7        = [[Partijvoorzitter]] van de [[Belgische Socialistische Partij|BSP]]
| tijdvak8        = 1977-1981
| functie8        = [[Lijst van Belgische ministers van Economische Zaken|Minister van Economische Zaken]]
| tijdvak9        = 1979-1981
| functie9        = [[Lijst van Belgische vice-eersteministers|Vice-eersteminister]]
| tijdvak10       = 1980-1994
| functie10       = Lid [[Vlaams Parlement|Vlaamse Raad]]<ref>[http://www.vlaamsparlement.be/vlaamse-volksvertegenwoordigers/2250 Biografische fiche Willy Claes; Vlaams Parlement]</ref>
| tijdvak11       = {{0|000}}?-?
| functie11       = [[Vicevoorzitter]] van de [[Socialistische Mutualiteiten|NVSM]]
| tijdvak12       = 1988-1994
| functie12       = [[Lijst van Belgische vice-eersteministers|Vice-eersteminister]]
| tijdvak13       = 1988-1992
| functie13       = [[Lijst van Belgische ministers van Economische Zaken|Minister van Economische Zaken]]
| tijdvak14       = 1988-1989
| functie14       = [[Lijst van Belgische ministers van Onderwijs|Minister van Onderwijs]]
| tijdvak15       = 1992-1994
| functie15       = [[Lijst van Belgische ministers van Buitenlandse Zaken|Minister van Buitenlandse Zaken]]
| tijdvak16       = 1994-1995
| functie16       = [[Secretaris-generaal van de NAVO|Secretaris-generaal]] van de [[NAVO]]<ref>{{citeer nieuws|url=http://www.nato.int/cps/en/natolive/who_is_who_7312.htm?selectedLocale=en |titel=Willy Claes {{!}} NATO Secretary General {{!}}1994 – 1995|website=[[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]]}}</ref>
| handtekening    = 
| website         = 
}}
'''Willem Werner Hubert (Willy) Claes''' ([[Hasselt (België)|Hasselt]], [[24 november]] [[1938]]) is een [[België|Belgisch]] voormalig politicus en internationaal ambtenaar. Hij was lid van de [[Belgische Socialistische Partij|BSP]], later [[Socialistische Partij (België)|SP]]. Hij is ook actief als [[pianist]]. In 1994 en 1995 was hij [[secretaris-generaal van de NAVO]].

== Loopbaan in mutualiteiten en politiek ==
Claes was op zijn zeventiende al voorzitter van de Jonge Socialisten in Limburg. Via een lening van ziektekostenverzekeraar [[Socialistische Mutualiteiten]] (SM) studeerde hij diplomatieke en politieke wetenschappen aan de Vrije Universiteit van Brussel ([[VUB]]). Tijdens zijn studies was hij lid van de [[Vlaamse Vereniging van Studenten]]. Daarna ging hij werken bij de SM. Hij werd adjunct-secretaris van de [[Limburg (Belgische provincie)|Limburgse]] afdeling van de SM en nationaal ondervoorzitter van de SM. Claes begon zijn politieke carrière in 1964 als gemeenteraadslid in [[Hasselt (België)|Hasselt]], een mandaat dat hij tot in 1994 uitoefende. In 1968 werd hij voor de toen nog unitaire BSP verkozen in de [[Kamer van volksvertegenwoordigers]], als verkozene voor het [[arrondissement Hasselt]]. Hij bleef Kamerlid tot in 1994. Van 1975 tot 1977 was hij samen met [[André Cools]] co-voorzitter van de BSP.

Van 1972 tot 1973 was hij minister van Onderwijs in de [[regering-G. Eyskens V]]. Tussen 1973<ref>Hij werd dus heel jong minister, in het jaar dat hij 35 geworden was, wat voor die tijd ongekend was.</ref> en 1992 was hij driemaal minister van Economische Zaken, van 1973 tot 1974, van 1977 tot 1981 en van 1988 tot 1992. In de jaren 1970 raakte hij betrokken bij de [[Ibramco-affaire]]. Hij was de grote verdediger van dit project dat, met Iraanse steun, een olieraffinaderij zou bouwen op de grens van Limburg en Luik. De bestuurders waren louter socialisten. Het plan mislukte.

Van 1979 tot 1981 en van 1988 tot 1994 was hij ook vicepremier en een belangrijke onderhandelaar tijdens de gemeenschapsgesprekken in de jaren tachtig. In 1990 ondertekende en bekrachtigde hij samen met veertien andere regeringsleiders een van de liberaalste [[abortus]]wetgevingen ter wereld.

In de periode december 1971 tot oktober 1980 zetelde hij als gevolg van het toen bestaande dubbelmandaat ook in de [[Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap]], die op 7 december 1971 werd geïnstalleerd. Vanaf 21 oktober 1980 tot oktober 1994 was hij lid van de [[Vlaams Parlement|Vlaamse Raad]], de opvolger van de Cultuurraad en de voorloper van het huidige [[Vlaams Parlement]].

In 1983 werd hij benoemd tot [[Minister van staat (België)|minister van staat]], wat uitzonderlijk vroeg was (hij was toen 44 jaar oud).

Eind jaren tachtig kwam hij in opspraak inzake schandalen en onregelmatigheden rond de socialistische mutualiteiten. Hij was toen de vicevoorzitter van de Socialistische Mutualiteiten; [[Edmond Leburton]], met wie hij ook al in de [[Ibramco-affaire|Ibramcoaffaire]] verzeild geraakt was, was voorzitter. Leburton werd vervolgd, maar Claes verklaarde zich parlementair onschendbaar en ontkende de beschuldigingen. Ook tijdens de [[UNIOP-affaire]] maakte Claes hier gebruik van. Hij was een van de politici die via de UNIOP-onderzoeken nepstudies lieten verrichten en zo geld ophaalden voor hun dure verkiezingscampagnes.

In het buitenland kreeg hij vanaf 1992 bekendheid toen hij van 1992 tot 1994 minister van Buitenlandse Zaken was in de [[regering-Dehaene I]]. Als minister ijverde hij voor de terugtrekking van de Belgische blauwhelmen tijdens de [[Rwandese Genocide]] en daarna voor alle blauwhelmen van de VN, terwijl de reeds geplande genocide verder werd uitgevoerd.<ref>[http://books.google.be/books?id=9Tq_zbETHHwC&pg=PA188#v=onepage&q&f=false {{aut|Frederik Grünfeld, Anke Huijboom}}, ''The Failure to Prevent Genocide in Rwanda: The Role of Bystanders'', p. 188]</ref>

Bij de [[Belgische lokale verkiezingen 2024|lokale verkiezingen van 2024]] was Claes op zijn 85ste kandidaat voor de Hasseltse gemeenteraad. Hij werd verkozen en kreeg in het nieuwe bestuur de rol van voorzitter van de gemeenteraad.<ref>{{Citeer web |url=https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20241024_97891071 |titel=“De comeback van Willy Claes gaat gepaard met een drastische verjonging in de politiek” |datum=2024-10-25 |bezochtdatum=2024-10-25 |werk=Het Nieuwsblad |toegang=abonnement}}</ref>

== NAVO en Agusta ==
In september 1994 verliet Claes de nationale politiek om secretaris-generaal van de [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]] te worden.
De [[Vlaanderen|Vlaamse]] politicus bleef echter niet lang bij de NAVO. Hij werd achtervolgd door beschuldigingen in de [[Agustaschandaal|Agustasmeergeldaffaire]] (samen met [[Guy Coëme]] en [[Guy Spitaels]]). Bepaalde Belgische socialistische politici hadden toen steekpenningen aangenomen van Agusta en Dassault (periode 1988 en 1989).

Hoewel Claes zijn betrokkenheid ontkende, trad hij op 20 oktober 1995 onder grote druk af als NAVO-topman. Op 23&nbsp;december 1998 bevestigde het [[Hof van Cassatie (België)|Hof van Cassatie]] het arrest in beroep dat hem veroordeelde tot drie jaar voorwaardelijke gevangenisstraf, ontheffing voor vijf jaar uit zijn [[burgerrechten]] en een geldboete van 60.000 [[Belgische frank|frank]] (€ 1500). Hij ging ook nog in beroep tot bij het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens|Europees Hof]], maar kreeg daar geen gelijk.

== Mandaten ==
Op 24 december 2003 werd Claes in zijn burgerrechten hersteld; vanaf de daaropvolgende verkiezingen was hij weer stemgerechtigd en verkiesbaar. Hij keerde echter niet meer terug naar de actieve politiek. Wel vervulde hij sindsdien talrijke bestuursmandaten in socialistisch gelieerde of openbare instellingen.

In 1997 werd hij in opvolging van [[Herman Dessers]] voorzitter van de [[De Vlaamse Waterweg|Dienst voor de Scheepvaart]].<ref>{{citeer nieuws|url=https://www.tijd.be/algemeen/algemeen/sp-minister-eddy-baldewijns-vist-willy-claes-op/5198533.html |titel=SP-minister Eddy Baldewijns vist Willy Claes |werk=[[De Tijd (België)|De Tijd]]|datum= 22 maart 1997}}</ref> [[Paul Kumpen]] volgde hem in 1999 vanwege zijn veroordeling in de [[Agustaschandaal|Agusta-affaire]] op, maar in 2006 werd Claes voor een tweede maal voorzitter van de dienst, nu [[nv De Scheepvaart]] geheten.<ref>{{citeer nieuws|url=https://www.hbvl.be/cnt/oid420252 |titel=Willy Claes verkozen tot nieuwe voorzitter van nv De Scheepvaart|werk=[[Het Belang van Limburg]] |datum=13 september 2006}}</ref> In 2010 werd de tweede aanleghaven van Hasselt naar Willy Claes vernoemd.<ref>{{citeer nieuws|url=https://www.nieuwsblad.be/cnt/nr2urod1 |titel=Willy Claes-haven van 2,5 miljoen|werk=[[Het Nieuwsblad]]|datum= 3 september 2010}}</ref> In januari 2015 werd hij door [[Frieda Brepoels]] opgevolgd.<ref>{{citeer nieuws|url=https://www.standaard.be/cnt/dmf20150614_01730804 |titel=Er is veel gebeurd sinds de sluiting van Ford Genk|werk= [[De Standaard]]|datum= 15 juni 2015}}</ref>

Claes had ook mandaten bij de Limburgse distributienetbeheerder voor aardgas en elektriciteit Inter-Energa (het voormalige Interelectra) en de [[Vlaamse Opera]].

Vanaf februari 2007 zetelde hij als onafhankelijk bestuurder in de raad van bestuur van warenhuisketen [[Carrefour (hypermarkt)|Carrefour Belgium]],<ref>{{citeer nieuws|urlhttp://www.demorgen.be/plus/willy-claes-bestuurder-bij-carrefour-belgium-b-1412183246649/ |titel=Willy Claes bestuurder bij Carrefour Belgium|werk= [[De Morgen]]|datum= 4 mei 2007}}</ref> wat hem het misprijzen van enkele vakbondsmilitanten opleverde toen het bedrijf kort daarna zware saneringen aankondigde.<ref>{{citeer web|url=http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2010/03/11/vakbond-bbtk-schrijft-naar-carrefour|archiefurl=https://web.archive.org/web/20180130091607/http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2010/03/11/vakbond-bbtk-schrijft-naar-carrefour |archiefdatum=2018-01-30 |titel=Vakbond BBTK schrijft naar Carrefour|werk= [[De Morgen]]|datum=11 november 2010}}</ref>

Claes volgde in 2004 [[Eddy Baldewijns]] op als voorzitter van de [[Associatie Universiteit-Hogescholen Limburg]], een associatie rond de [[Universiteit Hasselt]].<ref>{{citeer nieuws|url=https://www.standaard.be/cnt/gqf3uqej |title=Willy Claes voorzitter Limburgse onderwijsassociatie|werk=[[De Standaard]]|datum= 18 februari 2004}}</ref> In januari 2022 volgde [[Hendrik Verbrugge]] hem op. Van 2011 tot 2022 was hij tevens voorzitter van de [[Vlaamse Universiteiten en Hogescholen Raad]] (VLUHR), de koepelorganisatie van het hoger onderwijs.<ref>{{citeer nieuws|url=https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20220125_96714480 |titel=Willy Claes stopt als voorzitter Limburgse onderwijsassociatie|werk=[[Het Nieuwsblad]]|datum= 26 januari 2022}}</ref>

Op 26 maart 2024 werd hij (op 85-jarige leeftijd) bestuurder van de gemeentelijke groenestroomproducent Aspiravi en energiebedrijf Teamwise.<ref>{{citeer nieuws|url=https://www.tijd.be/ondernemen/milieu-energie/willy-claes-wordt-bestuurder-bij-groenestroomproducent-aspiravi/10558866.html |titel=Willy Claes (85) wordt bestuurder bij groenestroomproducent Aspiravi|werk=[[De Tijd (België)|De Tijd]]|datum= 6 augustus 2024}}</ref><ref>{{citeer web|url=https://www.ejustice.just.fgov.be/tsv_pdf/2024/08/06/24118020.pdf|titel=Aspiravi Offshore|datum=26 juli 2024|website=[[Belgisch Staatsblad]]}}</ref>

== Privéleven ==
Willy Claes heeft twee kinderen uit zijn eerste huwelijk, waaronder de [[sp.a]]-politica en voormalig burgemeester van [[Hasselt (België)|Hasselt]], [[Hilde Claes]]. In december 2005 werd bekend dat hij na 42 jaar huwelijk van zijn vrouw ging scheiden omdat hij een nieuwe relatie was begonnen.<ref>{{citeer nieuws|url=https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf14122005_029 |titel=Willy Claes gaat scheiden|werk= [[Het Nieuwsblad]]|datum= 14 december 2005}}</ref> In december 2006 kondigde aan dat hij voor een tweede maal ging trouwen.<ref>{{citeer nieuws|url=https://www.gva.be/cnt/oid442641 |titel=Willy Claes stapt opnieuw in huwelijksbootje|werk= [[Gazet van Antwerpen]]|datum=19 december 2006}}</ref>

Sinds zijn afscheid van de actieve partijpolitiek houdt hij zich bezig met zijn kleinkinderen en zijn muziek; zo gaf hij geregeld pianobegeleiding bij de optredens van de Vlaamse [[opera (muziek)|operazanger]] [[Koen Crucke]].

Ook is Claes actief in de [[vrijmetselarij]].<ref>Koppen, Jimmy (ed.), Vrijmetselarij voor dummies, Pearson Education Benelux, Amsterdam, 2008, ISBN 978-90-430-1485-4, p. 351-2</ref><ref>Van de Sande, Anton, Vrijmetselarij in de lage landen, Walburg Pers, Zutphen (NL), 2002, ISBN 90-5730-159-8</ref>

== Publicaties ==
* ''De derde weg: beschouwingen over de wereldcrisis'', Antwerpen, 1987
* ''Dossier sociaal-ekonomische resultaten Martens VI: cijfers zonder hart'' (samen met K. Van Miert, Fr. Willockx), Brussel
* ''Elementen voor een nieuw energiebeleid'', Internationale Conferentie van de Voorzitters der Socialistische Partijen, Brussel, 1980
* ''L'Europe'', Charleroi, 1992
* ''De Europese petroleummarkt'', Brussel, 1989
* ''De Europese uitdaging'', Brussel, 1989
* ''De inlichtingendiensten in België en de nieuwe bedreigingen - Les services de renseignements en Belgique et les nouvelles menaces'', samen met Simon Petermann, Simon, Brussel, 2005
* ''Onze planeet, één wereld: boodschappen voor de 21ste eeuw'', Antwerpen, 1998
* ''De relatie Verenigde Staten, Japan en de Europese Gemeenschap in de jaren 90'', Gent, 1990
* ''Tussen droom en werkelijkheid: bouwstenen voor een ander Europa'', Antwerpen, 1979
* ''Waarom socialist?'', Brussel, 1976

== In populaire cultuur ==
* Politieke cartoons drijven vaak de spot met zijn grote oren.
* Hij en [[Mark Eyskens]] worden bekritiseerd in het lied ''"Japanneezaffaire"'' door [[De Strangers (muziekgroep)|De Strangers]].
* In 1983 werd hij door [[Guido van Meir]] en [[Jan Bosschaert]] geparodieerd in de satirische strip ''[[Pest in 't Paleis]]''. Hij werd er samen met [[Karel Van Miert]] voorgesteld als de "graven Egmiert en Oren" (een [[parodie]] op de graven [[Lamoraal van Egmont|Egmont]] en [[Filips van Montmorency|Horne]]).
* In het [[Nero (strip)|Neroalbum]] ''Het Spook uit de Zandstraat'' (1995) is hij in strook 85 op een ''Gezocht''-affiche te zien in een politiebureau, samen met [[Herman De Croo]].
* Claes was voorzitter van het [[Brussels Studentengenootschap|Brussels Studentengenootschap "Geen Taal Geen Vrijheid"]] in het jaar 1959-1960.
* Op radiozender [[Q-music (Vlaanderen)|Q-Music]] is zijn stem meermaals te horen op het (fictieve) antwoordapparaat tijdens het einde van de uitzending van ''Wim Oosterlynck Showtime'' ("Dag Wim, met Willy Claes hier, ik zal eens iets laten horen.")

== Externe link ==
* {{en}} [http://www.nato.int/cv/secgen/claes.htm NAVO - biografie]
{{commonscat}}

{{Appendix|Noten}}
{{Bibliografische informatie}}
{{StartOpvolging}}
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Lijst van Belgische ministers van Onderwijs|Minister van Nationale Opvoeding]]<br />1972-1973
| vorige = [[Piet Vermeylen]]
| volgende = [[Willy Calewaert]]
}}
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Lijst van Belgische ministers van Economische Zaken|Minister van Economische Zaken]]<br />1973-1974
| vorige = [[Edouard Close]]
| volgende = [[André Oleffe]]
}}
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Vlaanderen|Vlaamse]] [[partijvoorzitter]] van de [[Belgische Socialistische Partij|BSP]]<br />1975-1977
| vorige = [[Jos Van Eynde]]
| volgende = [[Karel Van Miert]]
}}
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Lijst van Belgische ministers van Economische Zaken|Minister van Economische Zaken]]<br />1977-1981
| vorige = [[Fernand Herman]]
| volgende = [[Mark Eyskens]]
}}
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Lijst van Belgische vice-eersteministers|Vice-eersteminister]]<br />1979-1981
| vorige = 
| volgende = 
}}
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Lijst van Belgische vice-eersteministers|Vice-eersteminister]]<br />1988-1994
| vorige = 
| volgende = [[Frank Vandenbroucke (politicus)|Frank Vandenbroucke]]
}}
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Lijst van Belgische ministers van Economische Zaken|Minister van Economische Zaken]]<br />1988-1992
| vorige = [[Philippe Maystadt]]
| volgende = [[Melchior Wathelet (1949)|Melchior Wathelet]]
}}
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Lijst van Belgische ministers van Onderwijs|Minister van Onderwijs]]<br />1988-1989
| vorige = [[Daniël Coens]]
| volgende = 
}}
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Lijst van Belgische ministers van Buitenlandse Zaken|Minister van Buitenlandse Zaken]]<br />1992-1994
| vorige = [[Mark Eyskens]]
| volgende = [[Frank Vandenbroucke (politicus)|Frank Vandenbroucke]]
}}
{{EindOpvolging}}
{{Navigatie Vooruit}}
{{Navigatie Partij van de Europese Sociaaldemocraten}}
{{Navigatie secretarissen-generaal NAVO}}

{{DEFAULTSORT:Claes, Willy}}
[[Categorie:Sp.a-politicus]]
[[Categorie:Gemeenteraadslid van Hasselt (België)]]
[[Categorie:Lid van de Vlaamse Cultuurraad]]
[[Categorie:Lid van de Vlaamse Raad]]
[[Categorie:Belgisch volksvertegenwoordiger]]
[[Categorie:Belgisch minister van Buitenlandse Zaken]]
[[Categorie:Belgisch minister van Economische Zaken]]
[[Categorie:Belgisch minister van Onderwijs]]
[[Categorie:Belgisch minister van staat]]
[[Categorie:Partijvoorzitter van de BSP]]
[[Categorie:Secretaris-generaal van de NAVO]]
[[Categorie:Vlaams pianist]]
[[Categorie:Belgisch fraudeur]]
[[Categorie:Bestuurder van de Socialistische Mutualiteiten]]