Česká Zbrojovka Strakonice
ČZ is een historisch Tsjechisch merk van wapens en motorfietsen.
Česká Zbrojovka werd gevestigd als dochteronderneming van Škoda Works Bewapening in Strakonice, Tsjechoslowakije in september 1919.
Česká Zbrojovka betekent Tsjechische Wapenfabriek. Een bekend wapen is de CZ 75. Het merk hoorde lange tijd tot het Laurin & Klement (Škoda)-concern. In 1931 werden de eerste motorfietsen gebouwd. De machines verkochten goed: in de eerste twee jaar werden er al 5000 van afgezet. Ze waren voorzien van een 73cc-eencilinder-tweetaktmotor die in een verstevigd fietsframe zat. Ook de tweede versie van 98 cc was een succes.
De eerste echte motorfiets verscheen in 1935. Dit was een 150cc-model, dat echter tot 172 cc werd vergroot voor het tot productie kwam. In 1936 kwam er al een 250cc-machine in sport- en toeruitvoering. Vanaf 1937 werden de cilinderinhoud snel groter, hoewel er ook nieuwe lichte modellen verschenen.
In 1947 werd de fabriek genationaliseerd en er ontstond een samenwerking met Jawa, waardoor de machines als Jawa-ČZ op de markt kwamen. In 1961 werd de naam weer veranderd in ČZ.
In West-Europa was ČZ vooral bekend om zijn enduro-, cross- en trialmotoren, hoewel er in de jaren zestig volop geracet werd.
In de jaren vijftig, zestig bouwde ČZ ook scooters onder de naam Čezeta.
Rond 1990 ging men een samenwerkingsverband aan met Cagiva, hetgeen erin resulteerde dat in 1996 de nieuwe ČZ's alleen nog als Cagiva verkocht werden. Een afdeling van de oude fabriek, ČZ Velo, probeerde in 1996 de naam nieuw leven in te blazen, te beginnen met een 35cc-snorfietsmotortje.
In december 1997 werd het samenwerkingsverband met Cagiva opgeheven en behoorde de naam ČZ tot het verleden.
- Brian Woolley: Directory of Classic Racing Motorcycles, Aston Publications Limited, 1988, ISBN 0-946627-47-9
- Erwin Tragatsch: Alle Motorräder 1894-1981: Eine Typengeschichte. 2500 Marken aus 30 Ländern, Stuttgart, 1997, ISBN 3-87943-410-7
- Erwin Tragatsch: The Illustrated Encyclopedia of Motorcycles, Secaucus, 1985. ISBN 0890098689
- S. Ewald/G. Murrer: Enzyklopädie des Motorrads, Marken - Modelle - Technik, Bechtermünz Verlag, 1999, ISBN 3-8289-5364-6
- Het Motorrijwiel
- John Carrol: The motorcycle, a definitive history, Smithmark, New York, ISBN 0-8317-6292-6
- Moto 73
- Motor Magazine
- Motorvisie
- Roland Brown: Classic Motorcycles, the complete book of motorcycles and their riders, Annes Publishing Ltd, 1999, ISBN 1-84081-174-9
- Siegfried Rauch, Berühmte Rennmotorräder, Motorbuch Verlag, Stuttgart, 1997, ISBN 9020113674