Gebruiker:PedanticBear/Kladblok/Onderdenwijngaard

Jan Cornelis Willem Onderdenwijngaard (1 juli 1897 - 18 april 1973) was een Nederlandse bankier, accountant en prominent figuur in de vrijmetselarij. Hij werd geboren als Jan Cornelis Willem Polak in Zevenbergen, Noord-Brabant.

Privéleven

Onderdenwijngaard was niet alleen actief in de financiële wereld, maar ook een getalenteerde musicus, met name op de viool. Hij musiceerde regelmatig met zijn dochter Toos, een begaafd concertpianiste, en ontving vooraanstaande musici in zijn huis, waaronder Sam Swaap en Adolphe Poth. Daarnaast was hij esperantist, had hij een diepe interesse in de maçonnieke geschiedenis en was hij goed thuis in de geschriften van de filosoof Jan Amos Comenius.

Maçonniek leven

Onderdenwijngaard werd in december 1924 voorgesteld bij de Loge L'Union Royale in Den Haag en ingewijd als Leerling-vrijmetselaar op 3 februari 1925. Zijn toewijding aan de vrijmetselarij groeide gestaag, en hij werd bevorderd tot Gezel in maart 1927 en uiteindelijk tot Meester in juni 1928. Zijn betrokkenheid bij de vrijmetselarij beperkte zich niet tot Nederland; hij bezocht internationale congressen en onderhield contacten met vooraanstaande vrijmetselaren in het buitenland, waaronder Tomáš Masaryk en Edvard Beneš in Tsjecho-Slowakije.

Conflicten en controverses

Onderdenwijngaards visie op de rol van de internationale vrijmetselarij bracht hem soms in conflict met de reguliere maçonnieke structuren. Hij stond bekend om zijn steun aan internationale samenwerking tussen vrijmetselaarsorganisaties en was een voorstander van een inclusieve benadering van de vrijmetselarij. Dit leidde tot spanningen met bepaalde nationale Grootmachten, zoals het Grootoosten der Nederlanden. In 1956 trad Onderdenwijngaard af als president van de Internationale Liga van Vrijmetselaren (Universala Framasona Ligo, UFL) vanwege een geschil over het lidmaatschap van zijn Orde.

Late leven en nalatenschap

Na zijn vertrek uit de reguliere maçonnieke structuren bleef Onderdenwijngaard actief betrokken bij de vrijmetselarij. Hij speelde een belangrijke rol bij de oprichting van de Grootloge der Nederlanden in 1957 en diende als de eerste Grootmeester. Zijn inzet voor een meer inclusieve en samenwerkende vrijmetselarij werd voortgezet in zijn latere jaren. Hij overleed op 18 april 1973, maar zijn nalatenschap blijft voortleven in de vrijmetselaarsgemeenschap, waar hij wordt herinnerd als een visionair en een voorvechter van de internationale broederschap.

Bronnen

1. Acta Macionica Volume 11, GLRB, 2001, "De Belgische Kwestie"
2. AMI : Alliance Maçonnique Internationale, tijdschrift 1925-1930
3. AMT, Algemeen Maçonniek Tijdschrift, tijdschrift van het GOdN, jaargangen 1938-2000 met vele referenties naar het onderwerp van deze scriptie.
4. Appel de Strasbourg, 1961, dat aanleiding was tot het stichten van CLIPSAS
5. Bulletin van het Grootoosten der Nederlanden, jaargangen 1928-1974
6. CLIPSAS-Reglement et Annuaire 2001, te vinden op http://www.clipsas.com/
7. De Liga en Wij, door Br∴ J.G.Bos, 11 october 1953, bouwstuk op de Landdag van de Nederlandse Landsgroep van de Liga
8. FIAT LUX, tijdschrift van de Grootloge der Nederlanden, alle beschikbare jaargangen bij het CMC, inzonderheid het Jubileumnummer 1957-1967
9. Handbuch der Freimaurer, 1999, Forschungsgruppe Alpina, blz. 270.
10. Ist die 'Universala Framasona Ligo' [UFL] eine freimaurerische Haresie? door Br∴ Adi Pohl. [zie ook referenties 18 en 19]
11. James Anderson DE OUDE PLICHTEN (The Old Charges 1723) Nederlandse vertaling van Br∴ Dr. P. J. van Loo, Ritus en Tempelbouw.
12. Korte Samenvatting van de werkzaamheden van de Internationale Liga van Vrijmetselaren, in hoofdzaak over de periode 1930-1947 [Uitgave Liga]
13. La Heroldo, officieel meertalig tijdschrift van de Internationale Liga.xciv In memoriam Br∴ Jan C.W. Onderdenwijngaard.
14. Le Developpement des Rituels Maçonniques au Pays Bas de 1734 à nos jours, Theodore Verhaegen lezing door Br∴ Dr. Jan Snoek, 1996, Brussel
15. Quatuor Coronati Jahrbuch 1985, blz. 281-312
16. Quatuor-Coronati-Berichte, Heft nr. 22, November 2002, 1010 Wien, Rauhensteingasse 3, Redaktion Br∴ Alfred Nimmerrichter, 'Die Universala Framasona Ligo und ihre turbulente Geschichte.' Bbr∴ Pohl & Kodek
17. Quatuor Coronati Jahrbuch 2002 nr. 39, Bayreuth, Eugen Lennhoff door Br∴ Adi Pohl, blz. 141-178
18. Regelmatigheid en Erkenning van Maçonnieke Grootmachten en Loges, door Br∴ prof. mr. Jb. Zeijlemaker Jnz., Fama Fraternitatis 1962
19. Strijd voor den Vrede door Br∴ Jan C.W. Onderdenwijngaard, Universeele Liga van Vrijmetselaren, Voordracht te Basel in 1947 bij het 12e Liga-Congres
20. THOTH, jaargangen 1953/4 blz. 241-248, 1953/7 blz. 349, 1995/4 en 2000/4.
21. WITBOEK maart 1960, gericht aan de Besturen van de Loges, werkende onder het Grootoosten der Nederlanden, met het voorbericht: 'Hierbij bied ik U een Witboek aan, samengesteld door de H∴ E∴ Grootmeester, betrekking hebbend op de verhouding van ons Grootoosten en de Verenigde Grootloge van Engeland. Om alle schijn van mogelijk tendentieuze vertaling te vermijden, zijn de stukken in originali opgenomen.¡± [38 bladzijden, namens het H.B. de Grootsecr. Van Loo]
22. Gidsen en Genieën, Dissertatie Br∴ van Dr. Jan G.A. ten Bokkel, FAMA, ISBN 90-72032-13-6, inzonderheid Hoofdstuk 3, Post Nubila Lux, de Bakermat. In memoriam Br∴ Jan C.W. Onderdenwijngaard.

• Herben, Mat (1997). Via Lucis : vijftig jaar vrijmetselarij : werken in licht en steen. Loge Via Lucis.
• Birza, W. (1984). Gelukkig hij, die dit weet. M. Nijhoff. ISBN 978-90-247-8063-1.
• Onderdenwijngaard, Jan C.W. (1956). De Nederlandse vrijmetselarij op het keerpunt : Hoe het groeide. [s.n.].
• Bokkel, Jan G.A. ten (2003). Gidsen en genieën : De Dageraad en het vrije denken in Nederland 1855-1898. FAMA Maçonnieke Uitgeverij. ISBN 978-90-72032-13-3.
• onbekend, onbekend (2001). De Belgische Kwestie. Acta Macionica Volume 11
• Bos, Alb. (1958). Het verraad der Maçonnieke 'Clercken' van de XXe eeuw: het Convenant van Luxemburg. Fiat Lux 1958 (3, 4 en 5)
• (de) Onderdenwijngaard, Jan C. W. (1955). Auf dem Wege zur Universalität, 1905-1955 : Festschrift zum 50. Stiftungsfest der Universellen Freimaurerliga. Universelle Freimaurerliga.
• (de) Lennhoff, Eugen (1929). Merkblatt für ins Ausland reisende Brüder. Universelle Freimaurerliga.
• Onderdenwijngaard, Jan C.W. (1947). Strijd voor den vrede. Universeele Liga van Vrijmetselaren.