Northrop Snark SM-62
De Northrop SM-62 Snark was het enige operationele intercontinentale kruisvluchtwapen (Intercontinentale Cruise Missile of ICM) van de United States Air Force; het deed dienst in de periode van 1959 t/m 1961.
Algemeen[bewerken | brontekst bewerken]
Bij de lancering had de Snark meer dan 135.000 kilo stuwvermogen; dit was meer dan dat van een Atlas-raket. Dit duurde totdat de boosters na enkele seconden werden afgeworpen.
Met de Snark houdt de USAF het record voor de meest kortstondige operationele inzet. In 1957 maakte de raket zijn eerste testlancering en in 1959 werd de eerste en enige Snark Missile Wing (702nd SMW) en het 556 Strategic Missile Squadron geactiveerd. De eerste Snark werd in maart 1960 operationeel. SAC verklaarde 702nd SMW in februari 1961 geheel operationeel maar een maand later maakte president John F. Kennedy al de uitfasering van het systeem bekend en beval SAC de opheffing van 702nd SMW.
De ontmanteling van de Snark en de sluiting van de luchtmachtbasis van Presque Isle gingen snel. Binnen enkele maanden waren alle raketten gedeactiveerd en waren brandstof, boosters, motoren en de explosieve ladingen verwijderd. De technici verwijderden de springkop, het gyrokompas en delen van de ontsteking. De springkop en kompassen gingen de opslag in en de rest ging naar de sloop. De raketten zelf werden door vorkheftrucks geplet en als oud ijzer verkocht. 702nd SMW werd in juni 1961 opgeheven; het terrein van de basis werd kort daarna aan de stad teruggegeven.
Technische gegevens[bewerken | brontekst bewerken]
| Northrop SurfaceMissile-62 Snark | Bijzonderheden |
|---|---|
| Lengte | 21 m |
| Grootte van de vleugels | 12,9 m |
| Hoogte | 4,5 m |
| Gewicht | 22.500 kg, booster 5.150 kg |
| Motor | Pratt & Whitney J57-P17 turbojet |
| Brandstof | 2x vastebrandstofbooster, JP-4 vloeibare brandstof voor de hoofdmotor |
| Totaal afgeleverd | 150 stuks |
| Maximumsnelheid | mach 0,9 op 15.000 m |
| Bereik | 9650 km |
| Lading | W-39 nucleair, circa 4 megaton |
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
In het begin werd de Snark op mobiele affuiten gelegd die over een groot gebied moesten worden verspreid. Daarbij werden ze tevens vaak verplaatst. De USAF was – gedwongen door de onkosten, de veiligheidsmaatregelen en de noodzaak om het systeem zo snel mogelijk operationeel te hebben – wel genoodzaakt om deze wapens op vaste plaatsen onder te brengen en in 1957 werd daarom Presque Isle, Maine als locatie voor de 702nd Strategic Missile Wing (ICM-Snark) aangewezen.
Onder het Air Defense Command (ADC) waren hier van 1951 -1957 luchtverdedigingsjagers gelegerd. Door de overschakeling op raketten werd de gehele basis opnieuw ingericht.
De nieuwe Missile Area omvatte zes grote metalen hangars circa van 150 x 30 meter, elk met twee lanceeropstellingen per gebouw. Omdat de USAF nooit van plan was geweest de Snark op vaste plaatsen te installeren moesten hangars die oorspronkelijk voor de North American Navaho SM-64 raket waren ontworpen, worden aangepast.
Tevens bevatte de Missile Area een testgebouw voor raketmotoren, een gebouw waar onderhoud en controles aan de springkop werd verricht, een gebouw waarin de raket en het geleidingssysteem werden onderhouden en diverse kleine gebouwen. Deze zijn nog steeds intact en goed zichtbaar via Google Earth.
In elke hangar stonden vijf raketten achter elkaar op hun lanceertrailers. De lanceerploeg zat op een soort balkon van waaruit ze alles konden overzien. Aan de eerste raket was het sleepvoertuig al bevestigd; deze stond op een alarmstatus van 15 minuten. De tweede raket stond op 30 minuten alarmstatus en de derde op 180 minuten status. Raket 4 en 5 waren in verschillende fasen van onderhoud; de vierde moest binnen drie dagen afgevuurd kunnen worden en de vijfde binnen vijf dagen. Na een bepaalde tijd werd de eerste raket uit alarmstatus gehaald en naar positie 5 versleept. Zo ontstond een doorschuifsysteem waarbij alle raketten de totale alarmstatus doorliepen.
De Snark kon niet vanuit het gebouw worden afgevuurd. Eerst moesten de generator van het trekvoertuig worden gestart, daarna moesten de deuren worden geopend, er moest van spanning worden gewisseld van het gebouw naar de generator, de kabels van het gebouw naar de raket moesten losgemaakt worden, de raket moest naar de lanceeropstelling worden gesleept en daar aan de lanceerkabels worden gekoppeld, daarna moest hij worden gestart en afgevuurd. Dit moest binnen 15 minuten gedaan worden en kostte de nodige zweetdruppels van de lanceerploeg.
De lanceringsopleiding[bewerken | brontekst bewerken]
De lanceerdersfunctie bij de Snark bestond uit het afstellen van het wapen en de besturing en het monteren van het wapen op de raket. De training bestond uit 30 dagen cursus op Lowry AFB, Colorado voor het afstellen van wapen en sturingseenheid gevolgd door een 60 dagen durende lanceertraining op Cape Canaveral, Florida. De cursus voor de montage van de springkop op de raket werd na aankomst op Presque Isle AFB doorlopen.
Het afstellen van wapen en besturing en het monteren en doorverbinden van de springkop op de raket werd verricht aan het begin van de aftelcyclus op 180 minuten voor de lancering. Dit nam circa 15 minuten in beslag. Bij een gemiddelde cursusdag van 6 uur konden dus twee complete countdowns per dag worden getraind. Helaas moest er zoveel tussentijds onderhoud worden gepleegd dat de eerste countdown bijna altijd zes uur duurde tot de raket op 15 minuten-status was gekomen. Dat betekende dus dat de lanceerders de rest van de tijd niets anders te doen hadden dan de springkop te ontkoppelen als de countdown gereed was. De volgende groep kon hem dan weer verbinden. Meestal werd de tijd gedood met het kijken naar andere lanceringen.
Een deel van de training op Cape Canaveral bestond uit het afvuren van een trainingsraket. Bij deze lancering werkte uit zuinigheidsoogpunt echter altijd maar een boostertrap in plaats van twee; dit gaf de Snark genoeg vermogen om van de trailer af te komen. Als de booster na enkele seconden was uitgebrand had de Snark net genoeg snelheid om door te vliegen. Het resultaat was altijd een grote brand op het strand en personeel dat niet onder de indruk was van de prestaties van de raket.
Het systeem om de Snark op scherp te zetten bestond uit een gyrokompas afkomstig uit een gewoon vliegtuig, twee sets tijdklokken, barometers, nabijheidsbuizen, batterijen etc. en zat bij de springkop in de neus van de raket en was redelijk goed beveiligd. Tijdens de vlucht werden de cruciale onderdelen tweemaal automatisch door het geleidingssysteem gecontroleerd; als een van de onderdelen niet goed werkte werd de springkop niet op scherp gezet. Bij onderhoud had de technicus toegang tot deze componenten door een luik in de neussectie. Hij moest dit werk staande op een steiger doen en met zijn lichaam half in de raket. Dit maakte de “2 man rule” erg moeilijk; de tweede man kon zo immers nooit zien waar de eerste mee bezig was (instellen van de tijdklokken, bevestigen van de bekabeling). Hij kon het werk alleen achteraf controleren.
De W39-springkop was een aangepaste Mk39 atoombom waarvan de vin en neussectie waren verwijderd. Hij werd met een speciaal gekruist frame vastgezet in de raket. Over het einde van de bom werd een afdekking geschoven waarin de elektrische bekabeling was verwerkt. Met een enkele veer werd het achterstuk vervolgens aan de raket vastgekoppeld. Het onderhoud aan de bom bleef beperkt tot het goudkleurig spuiten van het bomlichaam en de elektrische controles met de T-304C-meetapparatuur.
De springkop werd achterstevoren in de raket gemonteerd; de montage op de raket was een karwei dat in de hangar door vier of vijf man werd gedaan. Hierbij werd een elektrisch aangedreven hydraulische trailer gebruikt; tijdens het laden van de springkop in de raket stond aan elke zijde van de trailer een technicus die keek of het wapen tijdens het transport nergens tegenaan botste en die aan zijn kant de montagewerkzaamheden verrichtte als het wapen eenmaal op zijn plek zat. Daarna werd de bevestiging gezekerd, de trailer weggereden en werd de springkop afgedekt met twee grote luiken. Aansluiting van de elektrische bekabeling aan de springkop vond pas plaats vlak voor de lancering..
Vanuit technisch standpunt bekeken was de Snark onderhoudsvriendelijk en redelijk betrouwbaar. Het enige probleem waren de gyrokompassen. Hiervoor waren gewone gyro’s uit vliegtuigen gebruikt die berekend waren op gemiddeld 10-12 uur werking (de duur van een lange vlucht) en niet op 4-6 weken achtereen (de duur van een Snark-alarmstatus). Na twee of drie alarmstatussen ontstond zo’n speling op de houders van de gyro’s dat de hele voorkant van de Snark 20 centimeter omhoog en omlaag bewoog. Als dit gebeurde werd de raket uit alarmstatus gehaald en moest het kompas worden vervangen.
De veiligheidsprocedures schreven voor dat de elektrische verbinding naar de springkop bij ieder technisch probleem meteen verbroken moest worden. Dat betekende het afkoppelen van de bekabeling van de springkop op een bewegende raket met een redelijke kans op een losspringend gyrokompas. Daarna een wachttijd van 4 uur tot de gyro uitgedraaid was en het veilig was om hem te vervangen. Om alles extra ingewikkeld te maken was de lanceerofficier altijd tot spoed aan het manen omdat hij het wapen weer zo snel mogelijk terug op alarmstatus wilde hebben. Meestal kwam hij snel tot rust als hij de herinnering kreeg dat er aan een nucleair systeem van 4 megaton werd gesleuteld!
Operationele dienst[bewerken | brontekst bewerken]
De lanceerders werkten in een ploegensysteem waarbij te allen tijde minimaal twee man per raket dienstdeden. De dagdienst duurde 8 uur en nachtdienst 16 uur. De twee mannen van de nachtdienst mochten slapen in de hangars maar moesten binnen 5 minuten na een alarmering in actie komen. Dat betekende dus gekleed slapen want binnen vijf minuten moesten ze wakker worden, de truck starten (in de winter eerst de sneeuw verwijderen) en naar de lanceersectie rijden die ongeveer een kilometer verder lag.
Bronvermelding[bewerken | brontekst bewerken]
- James N. Gibson: "Nuclear Weapons of the United States", Schiffer Publishing Ltd, 1996
- Kenneth P.Werrell: "The Evolution of the Cruise Missile", Air University Press, 1985