Overleg:Lichtekooi

In alle serieuze bronnen die ik geraadpleegd heb over het woord lichtekooi wordt gesproken over "kooi" in de betekenis van heupgewricht. Waar komt de uitleg vandaan dat het met het bed te maken zou hebben? Zelfverzonnen?

Ik heb het zeker niet zelf verzonnen! Mijn bron was een internetpagina, voor zover dat betrouwbaar is. Een bron over heupgewricht ben ik niet tegengekomen, maar dat bewijst natuurlijk niets. Welke serieuze bronnen heb jij geraadpleegd? Als je de bron kunt noemen, wordt dat zeker hier opgenomen! Edo de Roo 13 okt 2006 10:28 (CEST)

Volgens het Etymologisch Woordenboek van Van Dale (©1991):

Lichtekooi [hoer] het  eerste lid is lichten [optillen], 
het tweede lid betekent hier 'achterste', dus zoiets als:
die met haar achterste loopt te draaien.

- Aiko 3 jan 2008 16:59 (CET)

Dat heb je met woorden waarvan de oorsprong niet met zekerheid te traceren is. Ook etymologen gaan dan hypothetiseren, al doen ze dat gedisciplineerder dan de wild etymologiserende leek. Er valt nog iets toe te voegen (heb ik gedaan). Dat het woord oorspronkelijk een scheepsterm zou zijn, vind ik nergens: wel wordt verwezen naar de nog bestaande scheepsterm. Maar "kooi" had vroeger een ruimer betekenis, een die ook op het droge toepassing vond.

En dan: het blijkt opmerkelijk dat je het woord na enig gegoegel in diverse boektitels kunt vinden, alle vertaald. Of zou dat juist niet opmerkelijk zijn? Ontwaart de uitgever soms een literaire connotatie in dit woord? Het is te speculatief om in het artikel te vermelden, maar wel heb ik aan Arts voorbeeld er nog twee toegevoegd.

Opvallend vind ik wel dat een artikel dat, bij opslaan, wellicht belooft over een sociaal verschijnsel te gaan, nu vooral taalkundig van aard blijkt. Daar is niets tegen; integendeel, de bespreking zou nog kunnen worden aangevuld met de precieze positie die het woord inneemt in het synoniemenveld [+prostituee]: is het inderdaad literair, of wat ouderwets, of juist bedoeld als verfijnd taalgebruik? Zonder bronnen- of corpusonderzoek leiden die vragen echter ook maar tot speculatie. Vriendelijke groeten, Bessel Dekker 4 jan 2008 14:32 (CET)

Dank je wel voor het naar een hoger niveau tillen van dit lemma (lichtelemma) en met name het verwijderen van de snede: 'iemand die ernstig met haar gat schudt', die sommige lezers ernstig moet hebben doen schuddebuiken. - Aiko 4 jan 2008 14:43 (CET)

Mij, leek die ik ben, had het vooral in verwarring gebracht: werd hier nu bedoeld "op bedenkelijke wijze", "intensief" of "vreugdeloos en plichtmatig" wellicht? Het internet [1] bood uitkomst noch toekomst. Bessel Dekker 4 jan 2008 16:22 (CET)

Tor had er ook een mening over [2]. En Van Dale zegt dat ernstig 'in hevige of bedenkelijke mate' betekent. Vermoeiend hoor. - Aiko 4 jan 2008 17:36 (CET)

Nu wil Thors mening mij in casu niet geheel duidelijk worden, wellicht toch uit onkunde omtrent het onderwerp? En ja, ernstig is het zeker: maar de nieuwsgierige lezer wil wellicht weten of de pendelbeweging nu hevig of bedenkelijk is. Wij, de souteneurs van de informatievoorziening toch (ik spreek voor mijzelf), leveren dan op bestelling, ook al is die bestelling nog niet geplaatst. Bessel Dekker 4 jan 2008 18:44 (CET)

Hij die de duiven op zolder houdt, weet waarom postduif was verhinderd. Het was een lichtekooi. - Aiko 4 jan 2008 20:13 (CET)

Correctie: schip

Een kooi is wel degelijk een scheepsterm: hierboven had ik ongelijk. Het gedicht van Huygens heet trouwens ook Scheepspraet. Niettemin moeten we voorzichtig zijn met de conclusie dat nu ook de gehele samenstelling lichtekooi een scheepsterm is; dat heb ik maar weggelaten. Als het wel zo blijkt te zijn, kunnen we alsnog reparatie uitvoeren. Bessel Dekker 4 jan 2008 20:24 (CET)

Ik heb nog enkele zinnen toegevoegd over de havenstadprostitutie, om de hypothese dat het een zeemansterm betreft, nader te kunnen toelichten. Bessel Dekker 8 jan 2008 13:38 (CET)

Herkomst "Lichtekooi" volgens F.A. Stoett (1914)

Onder eene lichtekooi, Zuid-Nederland lichtkooi, verstaat men sedert de 17de eeuw eene hoer, eene lichte, onzedelijke vrouw, eene vrouw van den stam van Levi (woordspel met lat. levis, licht2)). In eigenlijken zin wil dit woord niet zeggen ‘iemand die licht met een ander kooit of ter kooi gaat’ (Halma en Tuinman I, 222), maar, zooals reeds in Taalgids I, 43, is opgemerkt, iemand die haar kooi (achterste) onder het loopen voortdurend oplicht (vgl. wipbillen), dus eig. een wipeersken of een wipgat, zooals men o.a. in Twente zegt, een wipding (Jord. 67), een kwikje, een wipkuitjen (Coster, 542, vs. 1452); een clekerbi!le (mnl.); een wappergat (17de eeuw); een klickerkooi (17de eeuw); een schuddegat, schuddel-marjan (De Cock2, 84), 17de eeuw: schuddemakooi; een hippel(de)klink (Boekenoogen, 326; klink = achterste); een klikkooi, een klakkooi (De Jager, Frequ. II, 255); een kwikkebil (Halma, 526); hillebil, hillegat (zie Ndl. Wdb. VI, 751); snikkebil, jonge dochter of vrouw (Waasch Idiot. 606); swaddergatje (17de eeuw); hippeclinck, drilbil, drilgat (De Cock2, 40); lichtomdeine (Tijdschr. XVI, 111); vgl. het dial. eng. wagtail, kwikstaartje, maar ook: lichtekooi; het bij Kiliaen vermelde gherdekoyen, gherdegaten, door Plantijn vertaald met: marcher tortuement et entreouvrant trop les jambes (Kluyver, Proeve, 70; 71), dat te vergelijken is met het Zaansche beenophipper, kale pronker, eig. iemand die zijn voeten ophipt, trippelt 2)Tuinman, I, 6.

Bron:[3]

85.145.146.57 26 aug 2009 13:24 (CEST)