Overleg:Ranket

Er staan zo veel onduidelijkheden op deze pagina dat ik eigenlijk niet goed weet waar ik moet beginnen om dit op te schonen.

Allereerst zijn er twee behoorlijk verschillende instrumenten die niet duidelijk uit elkaar gehouden worden:

• De renaissance ranket (zie bijvoorbeeld op de site van bouwer Paul Beekhuizen. Deze zijn vrij zacht van klank, cilindrisch geboord en er is een hele familie van. De bas ervan past net niet meer in een binnenzak, de tenor nog wel. Bij dit instrument is de centrale boring de eerste (vanaf het riet gezien), en het instrument is voorzien van een pirouette (lippensteun) dat voor de klank verrassend genoeg veel uitmaakt. Zonder pirouette is hij ook te bespelen, maar klinkt minder fel. Ik ken geen renaissance ranketten met pijpjes in de gaten.
• De barok-ranket, ook wel Wurstfagott. Dit is een conisch geboord instrument en is een parallel-ontwikkeling van de fagot. Er is geen hele familie. Zelfs geen contra-ranket. De renaissance- en barok-ranket zijn voor zover ik weet niet gerelateerd. Bij de barok-ranket is de centrale boring juist de uitgang, en zit het riet op een es geklemd (net zoals bij de fagot). De barok-ranket heeft drie of vier pijpjes in vingergaten en moet ook met de derde kootjes van de wijsvingers bespeeld worden (de andere één of twee zijn voor de pinken).

Ook wordt gesuggereerd dat de barok-ranket door klank en bespeelbaarheid het heeft afgelegd tegen de fagot. Ik heb zelf zowel een barok-fagot als een barok-ranket (replica's) gespeeld en kan nu niet echt zeggen dat een barok ranket moeilijker of makkelijker speelt dan een barok fagot. Ook qua volume zit er niet heel veel verschil, zij het dat de laagste noot bij de fagot met een holle beker express gedempt is omdat hij er anders uit "knalt". Bij de barok-ranket is dit niet gedaan en de laagste noot klinkt dan ook lekker vol en iets harder dan de andere noten. Maar dat zit niet erg in de weg. Het is inderdaad wel zo dat de barok-ranket in zijn tijd ook een buitenbeentje is geweest.