Overleg:Thais schrift

Vermits ik het Thais onvoldoende machtig ben, wijzigde ik de tekst van het artikel niet zelf. Maar van het weinige Thais dat ik leerde, herinner ik me:

• dat er 44 medeklinkertekens zijn (waarvan één verouderd) voor een beperkter aantal medeklinkerklanken (21?). In het artikel lijkt het alsof meerdere tekens samen geschreven worden om één klank aan te duiden, maar eigenlijk bedoelde men er dat slechts één benut mag worden van meerdere medeklinkertekens die eenzelfde uitspraak hebben.
• dat er slechts (21?) klinkertekens zijn voor een groter aantal (32?) verschillende klanken. Daarom is het nodig om soms twee klinkertekens samen te benutten (of eigenlijk eenzelfde teken te verdubbelen) voor een bepaalde klank. De huidige laatste zin over de klinker(teken)s in de eerste alinea van het artikel is zeker fout: stelt net het omgekeerde.
• Bovendien worden sommige van de vijf tonen ook door een diacritisch teken voorgesteld (niet te verwarren met bepaalde klinkertekens die boven een medeklinker kunnen staan of andere klinkertekens elders omheen de medeklinker - dat zijn m.i. geen diacritische tekens). Ik vermoed dat dit de (enige) reden is waarom in het artikel 'diacritisch teken' naar het Thais (link naar 'Thais alfabet') verwezen wordt maar dan vind ik in de tekst van dit artikel die diacritische tekens nu net niet terug.

Als ik me niet vergis, is er ook een teken dat eigenlijk een combinatie van een (normaal anders gevormd teken voor een) klinker + (normaal anders gevormd teken voor een) toon is (mogelijk wordt dit conventioneel meegeteld bij de klinkertekens). Ik herinner me vaag en onzeker dat het er uitziet als een naar links zwaaiend wimpeltje aan een hoge staak.

Helemaal aan het eind van het artikel staat "Het is een zogenaamde Abugida met schijnbaar oo als impliciete klinker". Die 'oo' moest allicht het Thaise " อ " (als je dat in je browser kan zien) zijn, dat karakter heet in de transliteratie 'Oo aang' bij het 43e teken van de medeklinkers.

Het artikel stelt: "De medeklinkers zijn genoemd naar een dier of ding". Dat is dan wel erg beledigend voor mensen, ouderlingen, vrouwen, kluizenaars, soldaten,... en Dame Monthoo - in de tabel staat 'meisjesnaam' maar ik dacht dat 'thoo monthoo' beleefd aangeleerd wordt als [het Thais heeft geen hoofdletters]: 'thoo nang monthoo', een legendarische dame.
Het gaat om eenvoudige woordjes die kinderen helpen de karakters netjes te leren schrijven, iets als 'de a van aap', 'de k van kat' en men houdt ook op later leeftijd steevast die referenties aan.

Alvast kan wie het Thais schrift machtig is, alles quasi perfect uitspreken ook al zijn de woorden aan de lezer onbekend (dus prima fonetisch, niet zoals Nederlands of, nog erger, Engels). Omgekeerd is onmogelijk vermits voor een aantal medeklinkerklanken geldt dat één klank in het ene woord door het ene teken maar in een ander woord door een ander teken moet voorgesteld worden. Ik meen dat dit historisch bepaald is: het Thaise volk komt allicht uit China - sommige plaatsnamen in de Chinese provincie Yunnan zijn doodgewoon Thais, zoals [in ongeveer ons schrift] Sipsongphanna: Twaalfduizend (rijst)velden, vergelijk het oude koninkrijk in Noord-Thailand, Lanna: Miljoen (rijst)velden - maar de introductie van het Theravada Boeddhisme bracht (over Sri Lanka) het Indische Pali in de taal, vooral in religieuze woorden; die gaven allicht aanleiding tot traditioneel gebruik van andere tekens in religieuze woorden, dat behouden bleef toen het Thais schrift (officieel door een Thaise koning) werd 'uitgevonden'.

Helemaal te gek, is het volledig ontbreken van de klinkertekens in het artikel (wijl de medeklinkers er wel staan): 'or sara a', 'or sara aa', enz. zoals bij medeklinkers 'kor kai', 'khor khai', enz. Ik schreef hier de gebruikelijke Engelse transliteratie (er bestaat een officiële Thai-Engelse transliteratie), want de vernederlandste lijkt nergens op: zo doet 'koo kai' een lange open o uitspreken terwijl het om een lange gesloten o gaat (zoals die in het Mechels dialekt bestaat voor de in het Nederlands als ui geschreven klanken in buiten, ruit,...); geheel inconsequent gebruikt men de Engelse transliteratie als 'ch': "choo ching" moet ofwel verengelst 'chor ching' ofwel vernederlandst-met-':'-fonetisch-verlengingsteken: 'tsjo: tsjing' zijn, "thoo phuuthao" moet klinken als 'tho: phoe thao', de lange "uu" is volkomen misleidend, "Loo juula" lijkt me zelfs fout: in de huidig toegepaste logica moet dit m.i. 'loo julaa' zijn, klinkt als 'lo: dsjoelaa' (net als de Engelse maand July zonder de hierna Nederlands geschreven eind-klank 'j').
Bemerk dat door vetjes plaatsen van de klank die bij het betreffende Thais karakter hoort, de zaakjes (iets) begrijpelijker zijn voor wie het eerste leerjaar niet in Thailand doorbracht. Ter verduidelijking: "Ngaw nguu" is dan voor Nederlandstaligen 'ngo: ngoe' dus het ene karakter dat de klank voorstelt die in het Thais in het begin van een lettergreep kan staan, is identiek als in onze woordjes slang en koningin; ik herinner me niet dat de klank die hier door 'aw' voorgesteld wordt, anders klinkt dan wat elders staat als 'oo' of mijn o: (lange gesloten o) - maar ik kan me vergissen.

De 'k' en 'kh' in de tabel klinken wat minder hard dan de Nederlandse 'k', dichter bij de Engelse 'g'; de 'ph' mag niet als 'f' begrepen worden maar als een aangeblazen 'p' (p+h).
Een extra moeilijkheid is dat er voor de meeste medeklinkerklanken, drie versies zijn: normaal, licht aangeblazen, sterk aangeblazen; ik zou schrijven 't', 'th', 'thh' en 'p', 'ph', 'phh' maar ook in de Engelse transliteratie komen zulke '-hh' niet voor. Dat heeft in praktijk tot gevolg dat de licht aangeblazen klanken soms zonder 'h' en soms met 'h' worden getranslitereerd.

Tevens belangrijk: aan het einde van een lettergreep, zijn er geen 32 of zo medeklinkerklanken mogelijk, maar slechts zes. Zo wordt [behoudens mijn slecht geheugen] elk medeklinkerteken 'r', 'l', 'n', op het eind van een lettergreep uitgesproken als 'n'; de tekens 'p', 'ph', ('phh'), 'b', 'bh', ('bhh') klinken steeds al 'p'. De wijze van herkennen als lettergreep is ook niet identiek aan de onze. Als resultaat geeft dit: de naam van de huidige koning van Thailand, steeds in ons schrift 'Bhumibol' of in Nederlandstalige tijdschriften 'Bhoemibol', klinkt écht als 'Bhoemipon'.
Dit mag dan weer niet verward worden met de tongluiheid van de minder elitaire Thais, die de 'r' (ror rua) uitspreken alsof er 'l' (lor ling) zou geschreven staan; laaggeschoolde Thais maken daardoor nogal wat schrijffouten in zeldzamer gelezen woorden met zulke klank.

• De 'r' wordt niet alleen als 'l' uitgesproken, maar wordt ook wel in het geheel niet uitgesproken. Verder: 'minder elitaire Thais' zouden de 'r' als 'l' uitspreken? Zelfs de afgezette Thaise premier deed dit. FredTC 9 apr 2009 10:24 (CEST)

Er zijn korte en lange klinkerklanken, net als in het Nederlands. Voor Thais zijn een aantal pure medeklinkercombinaties onuitspreekbaar, het valt hen moeilijk om een woordje als bijvoorbeeld het Nederlandse 'slaap' te zeggen: dit klinkt dan als 's(a)laap' met een ingelaste zeer korte (a). Bij andere lettergrepen kan dit een zeer korte (o) worden, ons 'brood' luidt algauw als 'b(o)rood'. Er zijn wel woorden met een aantal van die Thaise medeklinkertekencombinaties, waarbij dus de hoorbare zeer korte tussenklinkerklank niet wordt voorgesteld door enig teken, dat er op het Nederlandstalig gehoor wel verwacht zou zijn.

Met de toonhoogten, om maar te zwijgen over toon-sandhi, heb ik zelf te veel last om er op in te gaan. Alvast is de ma-ma-ma-ma-ma niet alleen in het Mandarijns (zie artikel toontaal) bekend: ik hoorde die in het Thais ettelijke malen want ik kan de verschillen niet steeds onderscheiden... Komt er een mooi paard of een slechte hond, ik hoor het pas als het beest zélf kabaal maakt (flauw grapje voor Nederlandskundige Thaissprekenden).

Mijn hele bijdrage hierboven en het artikel zouden moeten nagezien worden door een universitair geschoolde in de Thaise taal met goede kennis van uitspraak en schrift in het Nederlands (voor de transliteratie - de Engelse is trouwens zelfs voor Engelstaligen ook nogal [erg] onduidelijk).
SomeHuman 2006-06-O6 19:43 (CEST)

Ik heb er de voorbeelden waarover de uitspraak ging in het Thais bijgevoegd. Bij gelegenheid maak ik ook het tabelletje met de klinkers. Hermanvb 26 jan 2009 00:05 (CET)

Ik zou het volgende formaat willen voorstellen voor de tabel met medeklinkers. De kolomopschriften van de huidige tabel kloppen niet. Zo heeft eerste letter niet de betekenis 'kip', maar 'kip' is de Nederlandse vertaling van de Thaise naam die aan de letter is gegeven.

Letter	Naam		Uitspraak		Klasse	Opmerkingen
	In Thai	In westers alfabet (betekenis)	Begin	Eind
1.ก	ก ไก่	ko kai (kip)	k	k	M
2.ข	ข ไข่	kho khai (ei)	kh	k	H
3.ฃ	ฃ ขวด	kho khuat (fles)	kh	k	H	niet meer gebruikt

FredTC 9 apr 2009 10:24 (CEST)

Ja, dat is een correcte opmerking. Hermanvb 12 apr 2009 01:05 (CEST)

De medeklinkertabel is nu toegevoegd met nog een extraatje: de kolom toets. Tabellen voor klinkers en bijzondere tekens volgen nog. FredTC 12 apr 2009 16:30 (CEST)

Uitbreiding van dit artikel

In dit artikel over het Thaise schrift ontbreken veel onderwerpen. Ik zal het graag uitbreiden met

• een inleiding over het schrift met verwijzing naar abugida, uitleg medeklinkers, klinkers
• uitbreiding geschiedenis van het schrift
• opname van de klinkertekens. Die ontbreken nu nog.
• opname van de toontekens
• uitleg van de toonregels (eventueel in een apart artikel)
• opname van leestekens

Bronnen: diverse boeken die ik tijdens mijn studie van de Thaise taal heb gebruikt, de lerares/tolk/vertaalster waarbij ik de taal bestudeerd heb, mijn Thaise huisgenoot.
WikiDaisy (overleg) 26 dec 2010 16:10 (CET)

Externe links aangepast

Hallo medebewerkers,

Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Thais alfabet. Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:

• Archief https://web.archive.org/web/20070302155807/http://www.thailex.info/THAILEX/THAILEXNLD/lexicon/Thais%20Alfabet.htm toegevoegd aan http://www.thailex.info/THAILEX/THAILEXNLD/LEXICON/Thais%20Alfabet.htm

Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 12 sep 2017 14:04 (CEST)