Special effects

Special effects, vaak afgekort tot SFX of SPFX, is het specialisme bij de productie van films gericht op de tijdens de opnames gemaakte effecten zoals stunts, special make-up en explosies. In de film- en televisie-industrie is een duidelijk onderscheid tussen visual effects die voornamelijk naderhand en digitaal worden toegevoegd en special effects die live op de set worden uitgevoerd en opgenomen.^[1]

Technieken[bewerken | brontekst bewerken]

Special make-up: het gebruik van schmink en protheses om lichamen anders te maken.
Rigging: wordt gebruikt om hijs- of hefinstallaties te maken, die vaak in de postproductie worden weggewerkt.
Vuur en rook: het gecontroleerd maken van rook, vuur en ontploffingen, vaak pyrotechniek genoemd. Het gebruik van speciale brandwerende kleding om acteurs of stuntmensen ondanks vuur echt kunnen spelen.
Gevechts- en valstunts: stuntmensen en soms acteurs die voor een actiescène een choreografie bedenken en uitvoeren.
Onder water en in de lucht: opnames die echt onder water of in de lucht worden gefilmd worden door stunt mensen begeleid en soms uitgevoerd.
Wapens: Voor optredens met pistolen, geweren, messen en andere wapens en bijbehorend effect van afvuren en impact.

Theater en concert[bewerken | brontekst bewerken]

Bij optredens op podiums wordt ook regelmatig gebruik gemaakt van special effects voor gecontroleerde vuur- en rookeffecten.

Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

Twee bekende verzorgers van special effects voor film in Nederland zijn Harry Wiessenhaan, die in 1970 begon en alles zelf uitvond^[2] en Hammy de Beukelaer^[3] die in 1965 begon en bekendheid verwierf met de serie Floris (1969) van Paul Verhoeven. Beide special effects-specialisten zijn teruggetreden, maar hun werk wordt voortgezet door bedrijven met hun naam, "Special effects Wiesenhaan" en "Stuntteam de Beukelaar".