Wikipedia:GLAM/Koninklijke Bibliotheek en Nationaal Archief/Data/OpenDataKB/WILC
Nieuws | Over onze samenwerking met Wikimedia | Projecten | Evenementen & bijeenkomsten | KPIs | Archief (2013-2014) | Alle pagina's |
Watermarks in Incunabula printed in the Low Countries (open dataset)[bewerken | brontekst bewerken]
Ruim 16.000 watermerken uit boeken die gedrukt zijn tussen 1450 en 1501 in de Lage Landen, het huidige Nederland en België.
Inhoud van de set[bewerken | brontekst bewerken]
De Koninklijke Bibliotheek biedt met de dataset Watermarks in Incunabula printed in the Low Countries (WILC) toegang tot 16.071 watermerken uit boeken die gedrukt zijn tussen 1450 en 1501 (zgn. incunabelen) in de Lage Landen, het huidige Nederland en België.
De set WILC bestaat uit 16.071 afbeeldingen van watermerken afkomstig uit een van de 14.300 exemplaren van de 2.229 incunabel-edities die wereldwijd bewaard zijn gebleven (sommige zijn in meer dan één exemplaar overgeleverd). Er komen watermerken in voor uit boeken die zich nu verspreid over de hele wereld bevinden in bibliotheken, archieven en musea. De kracht van de set ligt in de grote hoeveelheid afbeeldingen die allemaal voorzien zijn van gedetailleerde beschrijvende metadata. Door het toevoegen van vier geografische coördinaten (lengte- en breedtegraden van zowel de plaats van vervaardiging als van bewaring) is de set op allerlei manieren te gebruiken.
De KB doet dit als open (cultuur)data: voor de metadata geldt een CC0-licentie, voor de individuele objecten (afbeeldingen van watermerken) geldt ook een CC0-licentie.
Over de watermerken[bewerken | brontekst bewerken]
Watermerken zijn bij de fabricage aangebracht in het papier waarop later de boeken gedrukt werden. Papier werd handmatig geschept met een zeef waarop een watermerk aangebracht werd als een soort fabriekslogo. Op de plaats van het watermerk en de lijnen van de zeef is het papier iets dunner. Aan de hand van de watermerken kan men vaststellen waar en wanneer het papier geproduceerd is omdat iedere regio en/of papiermolen zijn eigen voorstellingen gebruikte en de watermerken steeds veranderden. Sommige watermerken komen erg vaak voor. Daarom zijn veel details toegevoegd zodat met secundaire kenmerken (bijvoorbeeld kettinglijnen, density) een onderscheid te maken is tussen watermerken die sterk op elkaar lijken.
Watermerken worden zichtbaar door het papier tegen het licht te houden. Er kan een afbeelding van gemaakt worden door het reliëf dat in het papier zit zichtbaar te maken met een wrijfsel (zoals je vroeger een afbeelding van een cent maakte), door radiografieën of foto’s. In WILC komen vooral wrijfsels (11.739) en radiografieën (4.323) voor.
Gebruik van watermerken[bewerken | brontekst bewerken]
Watermerken worden gebruikt om anonieme objecten op papier thuis te brengen. Door het watermerk te vergelijken met objecten waarvan wel een datum of herkomst bekend is, kan een object gedateerd worden of – in samenhang met andere technieken – een productieplaats vastgesteld worden. Zo konden ruim 3.400 watermerken uit de 1200 ongedateerde boeken gedateerd worden. Niet alleen boeken maar ook vijftiende-eeuwse prenten kunnen hiermee nader gespecificeerd worden.
Watermerken-website[bewerken | brontekst bewerken]
De KB heeft een website gebouwd waarop dit materiaal doorzocht kan worden (watermark.kb.nl). Hier is ook meer hulp en achtergrondinformatie over het materiaal te vinden. Neem voor meer inhoudelijke informatie contact op met de Koninklijke Bibliotheek.
Bestanden[bewerken | brontekst bewerken]
Voor de watermerken in de WILC-set zijn de volgende bestanden beschikbaar:
- een afbeelding van het watermerk (JPG), meestal rond de 400x600 pixels (exacte afmetingen variëren van scan tot scan);
- beschrijvende metadata (Dublin Core in XML) met daarin persistente links naar bovengenoemde afbeeldingen.
De metadata en digitale objecten in de set beslaan in totaal zo’n 1,7 GB.
Techniek[bewerken | brontekst bewerken]
Technische uitleg over en voorbeelden van de
- beschrijvende metadata (Dublin Core),
- de afbeeldingen (JPG)
- metadata-harvest-API op basis van OAI-PMH
- zoek-API op basis van SRU
vindt u in de uitgebreide technische uitleg over de set (PDF).
Voorwaarden hergebruik & bronvermelding[bewerken | brontekst bewerken]
De KB heeft voor deze set afstand gedaan van het auteursrecht op de metadata, hiervoor geldt dus een CC0-licentie. De KB heeft ook afstand gedaan van de auteursrechten op de objecten (afbeeldingen van watermerken) in de WILC-set. Hiervoor geldt dus ook een CC0-licentie. Dit betekent dat er geen auteursrechtenbeperkingen voor het reproduceren, (her)uitgeven, bewerken of delen van deze afbeeldingen bestaan. Het is niet verplicht om aan bron- en naamsvermelding bij gebruik van de set te doen, dit neemt niet weg dat de KB dit wel bijzonder op prijs stelt. Gebruik hierbij de volgende formulering:
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. Bron: watermark.kb.nl - [link naar object].
De KB vraagt eenieder die de digitale watermerken in deze set gebruikt de Publiek Domein richtlijnen van Europeana (PDF) in acht te nemen.
Contact & feedback[bewerken | brontekst bewerken]
We zijn zeer benieuwd door wie en hoe de data wordt gebruikt. Wij verzoeken u dan ook een mail met uw contactgegevens en een korte uitleg over wat u met de data doet naar dataserviceskb.nl te sturen. Feedback op onze data en API’s is uiteraard ook zeer welkom. Het verstrekken van uw gegevens geeft ons ook de mogelijkheid om u op de hoogte te houden van relevante ontwikkelingen, zoals wijzigingen in de dataset of het vrijkomen van nieuwe datasets. Uiteraard wordt er door de KB zorgvuldig met de contactgegevens omgesprongen.
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Deze open dataset is ook op andere sites beschikbaar
- De WILC-set op de 'master'-site van de Koninklijke Bibliotheek: kb.nl/dataservices. De beschrijving is daar het meest up-to-date
- De WILC-set op opencultuurdata.nl
- De WILC-set op Data.overheid.nl
- De WILC-set op Opendatanederland.org
- De WILC-set op Narcis.nl
- Binnenkort komt de WILC-set ook beschikbaar via Publicdata.eu
|}