Brontekst bekijken van Besançon

{{Infobox gemeente Frankrijk
| plaatsnaam             = Besançon
| vlag                   = [[Bestand:Flag of Besançon.png|110px]]
| wapen                  = [[Bestand:Arms of Imperial City of Besançon.svg|85px]]
| kaart                  = 
| regio                  = [[Bourgogne-Franche-Comté]]
| departement            = [[Doubs (departement)|Doubs]] 25
| depnr                  = 25
| arrondissement         = [[Arrondissement Besançon|Besançon]]
| kanton                 = hoofdplaats van: <br> [[Kanton Besançon-1|Besançon-1]] <br> [[Kanton Besançon-2|Besançon-2]] <br> [[Kanton Besançon-3|Besançon-3]] <br> [[Kanton Besançon-4|Besançon-4]] <br> [[Kanton Besançon-5|Besançon-5]] en <br> [[Kanton Besançon-6|Besançon-6]]
| jaar                   =
| inwoners               =
| dichtheid              =
| oppervlakte            = 65,0
| water                  = 
| latitudeGraden         = 47
| latitudeMinuten        = 15
| latitudeSeconden       =
| longitudeGraden        =  6
| longitudeMinuten       =  2
| longitudeSeconden      =
| E of W                 = E
| ol of wl               = O.L.
| kaartX                 = 239 129
| code                   = 25056
| postcode               = 25000
| netnummer              = 
| hoogteligging          = 235 - 610
| aangrenzende gemeenten = 
| burgemeester           = Anne Vignot<br><small>(2020-2026)</small>
| website                = [http://www.besancon.fr besancon.fr]
| image                  = Besançon, la rue de la Convention.jpg
| caption                = De poort ''porte Noire'' en de kathedraal ''Saint-Jean'' in Besançon
}}

'''Besançon''' is een [[stad]] en [[Franse gemeente|gemeente]] in het oosten van [[Frankrijk]], in de [[Regio's van Frankrijk|regio]] [[Bourgogne-Franche-Comté]]. {{Inwonertal|soort=zin|locatie=gemeente}} Het is de [[hoofdstad]] van de voormalige regio [[Franche-Comté]] en van het [[Departementen van Frankrijk|departement]] [[Doubs (departement)|Doubs]] (25). Besançon ligt aan de rand van het [[Jura (gebergte)|Juragebergte]] en op nog geen zestig kilometer van [[Zwitserland]].

Het historisch gedeelte van de stad bevindt zich op een goed verdedigbaar schiereiland, gevormd door een meander in de rivier de [[Doubs (rivier)|Doubs]]. Boven op de landverbinding van het schiereiland, hoog boven de Doubs staat de [[Citadel van Besançon]]. Deze citadel is een van de [[Vestingwerken van Vauban|door Vauban gebouwde vestingswerken]]. De vestingwerken van Besançon staan sinds 2008 op de [[Werelderfgoedlijst]].

Het was de bakermat van de Franse [[Uurwerkmaker|uurwerken]] en de economie is nu gericht op [[micromechanica]], microtechnologie en [[biomedische technologie]]. Het is de zetel van de Universiteit van Franche-Comté, opgericht in 1423 en die elk jaar bijna 30.000 studenten verwelkomt.

De Nederlandse [[Willem-Alexander der Nederlanden|koning Willem-Alexander]] draagt de erfelijke titel heer van Besançon, maar dat is alleen ceremonieel.

== Geschiedenis ==
[[Bestand:Besancon Gauloise.jpg|miniatuur|links|Maquette van het Gallische Besançon in de bocht van de [[Doubs (rivier)|Doubs]]]]
=== Romeinse tijd ===
Besançon wordt als ''[[Vesontio]]'' vermeld in de ''[[Commentarii de bello Gallico]]'' van [[Julius Caesar]]. Het was een [[oppidum]] van het [[Galliërs|Gallische]] volk van de [[Sequani]]. In 58 v.Chr. werd de plaats ingenomen door Julius Caesar. Reeds in de vierde eeuw was het de zetel van een bisdom en werd een kathedraal gebouwd. Uit de Romeinse periode zijn diverse overblijfselen bewaard gebleven, zoals de [[Porte Noire]], resten van een theater en een aquaduct.

De naam van de stad veranderde later in ''Bisontio'' of ''Bisantio''; de inwoners heten anno 2022 nog steeds ''Bisontins''. Op de grens van het Franse en Duitse taalgebied werd dit ''Bisanz'' in het Duits en ''Besançon'' in het Frans.

=== Middeleeuwen ===
Na het [[Verdrag van Verdun]] in 843 kwam het gebied in het [[Midden-Francië|koninkrijk Lotharingen]] te liggen. In het midden van de tiende eeuw werden de grafelijke rechten van Bourgondië hier door een vicegraaf uitgeoefend. Besançon kwam met het [[koninkrijk Bourgondië]] in 1032/34 bij het [[Heilige Roomse Rijk]].  Tijdens de strijd om het koninkrijk Bourgondië ondersteunde [[Hugo van Salins]], aartsbisschop van Besançon, de aanspraken van de koningen van Duitsland, terwijl de graaf van Bourgondië de andere pretendent, [[Odo II van Blois]] ondersteunde. [[Keizer Hendrik III]] benoemde aartsbisschop Hugo van Salins in 1041 tot kanselier van het koninkrijk Bourgondië. Dit stelde de aartsbisschop in staat zijn macht binnen de stad sterk te vergroten. De aartsbisschop werd [[heer (leenman)|heer]] van de stad en daarmee onafhankelijk van de graven van Bourgondië. De aartsbisschop bezat de tol-, markt- en muntrechten en het gerecht over de stad. [[Paus Leo IX]] bevestigde in 1049 tijdens zijn verblijf in de stad de rechten van de aartsbisschop. Hugo van Salins werd zo de eerste graaf-aartsbisschop.

Na het bezoek van [[keizer Frederik I]] in 1153 nam de invloed van de keizers in stad toe. De keizers steunden de aartsbisschoppen tegen de naar meer vrijheid strevende burgers. Sinds 1249 was er enig burgerlijk zelfbestuur. In 1258 werd er een stedelijke gemeente gevormd met steun van de heren van Chalon. De strijd tussen de aartsbisschop en de stad duurde echter voort tot in de 15e eeuw en was o.a. een thema op het [[concilie van Bazel]].

Tijdens een conflict tussen koning [[Rudolf I (Rooms-koning)|Rudolf I]] en graaf Otto IV van Bourgondië wist de stad in 1290 [[rijksvrij]] te worden. Vanaf 1307 was de stad als [[vrije rijksstad]] ''reichsunmittelbar''.

Omdat de heren van Chalon sinds 1294 het vicegraafschap en het schoutambt als erfelijk aartsbisschoppelijk leen behielden, hadden zij grote invloed op het bestuur. De bevestiging van de stedelijke rechten door [[keizer Karel IV]] in 1364 maakte geen einde aan de macht van de Chalons. Omstreeks 1380 verdrongen de graven van Bourgondië de Chalons uit hun positie. In 1407-1409 probeerde hertog [[Jan I van Bourgondië|Jan zonder Vrees]] van Bourgondië de aartsbisschoppelijke regaliën-rechten in de stad over te nemen en zo de stad te annexeren. De aartsbisschop verhinderde deze poging en in 1422 restitueerde hertog [[Filips de Goede]] de regaliënrechten. In 1434 verleende [[Keizer|Sigismund]] de stad het halsgerecht. Er waren nu drie gelijkwaardige concurrerende gerechten: het regaliën-gerecht, het vicegrafelijke gerecht en het meiergerecht. De Vrede van Senlis van 1493 verbond de stad weer met het Heilige Roomse Rijk. Pas nu was de stad echt een onafhankelijke rijksstad.

=== Vroegmoderne tijd ===
[[Bestand:Vue Besançon Pierre d'Argent.jpg|miniatuur|Pierre d'Argent, ''Gezicht op Besançon'' (1575)]]
Van 1477 tot 1674 bleef Besançon onder gezag van de [[Huis Habsburg|Habsburgers]]. In 1653 stond de keizer zijn rijksstad Besançon af aan de koning van Spanje in ruil voor het sinds de [[Dertigjarige Oorlog]] door Spanje bezette [[Frankenthal (Palts)|Frankenthal]]. Op dat moment behoorden de Zuidelijke Nederlanden met het [[vrijgraafschap Bourgondië]] aan Spanje, zodat de stad werd ingelijfd bij het vrijgraafschap Bourgondië. In 1668 werd zij een eerste keer door de Franse koning [[Lodewijk XIV]] veroverd maar kwam kort nadien door de [[Vrede van Aken (1668)]] weer in Spaanse handen. In 1674 kwam de stad in Franse handen. Koning [[Lodewijk XIV van Frankrijk|Lodewijk XIV]] gaf aan [[Sébastien Le Prestre de Vauban|Vauban]] de opdracht om de stad te versterken. Bij de [[Vrede van Nijmegen]] (1678)  kwam de stad met het hele [[Franche-Comté]] permanent bij Frankrijk.

Besançon was tevens een tot de [[Boven-Rijnse Kreits]] behorend aartsbisdom binnen het Heilige Roomse Rijk. De aartsbisschop van Besançon [[rijksvorst]] en behield hij een persoonlijke stem in de ''rijksvorstenraad'' (zie [[lijst van leden van de Rijksdag (1792)]]).<ref>{{en}} [https://www.britannica.com/place/Besancon Besançon], Encyclopedia Brittanica</ref>

{{Zie ook|Zie ook [[Prinsaartsbisdom Besançon]] }}

=== Moderne tijd ===
Tot de 19e eeuw was de wijnbouw en -handel de voornaamste economische activiteit. In 1793 bracht de Zwitser [[Laurent Mégevand]] de horlogenijverheid naar Besançon. Dit werd al snel een belangrijke economische activiteit en in 1862 werd een vakschool geopend, de ''École d’Horlogerie''. Tot het midden van de 19e eeuw bleven nijverheid en handel binnen de stadsmuren. Met de bouw van het treinstation in 1856 verschoof de economische activiteit buiten de oude stad. Aan het einde van de 19e eeuw kwam er een tramnetwerk. Na de [[Eerste Wereldoorlog]] was er een grote woningnood en werd een deel van de versterkingen rond de stad afgebroken en kwamen er nieuwe woonwijken. Vanaf de jaren 1960 verschenen er ook torenflats in de buitenwijken. Tegelijk kwam er aandacht voor het patrimonium en een gebied van 268 ha, het oude stadscentrum, kreeg wettelijke bescherming.<ref name="ReferenceA">{{fr}} Marie-Hélène Atallah en Georges Tirologos, Laissez-vous conter. Une ville à travers les siécles, brochure uitgegeven door de gemeente Besançon</ref>

== Geografie ==
Besançon ligt in het oosten van [[Frankrijk]], ongeveer 60 kilometer van de grens met [[Zwitserland]]. De stad ligt aan de oevers van de rivier de [[Doubs (rivier)|Doubs]].<!-- De oppervlakte van Besançon bedraagt 65,05&nbsp;km², de bevolkingsdichtheid is 1.813 inwoners per km² (per 1 januari 2019).-->De oppervlakte van Besançon bedroeg op {{Inwonertal|soort=datum}} {{inwonertal|soort=oppervlakte}}; de bevolkingsdichtheid was toen {{inwonertal|soort=dichtheid}} inwoners per km².

De onderstaande kaart toont de ligging van Besançon met de belangrijkste infrastructuur en aangrenzende gemeenten.

[[Bestand:25056-Besançon-Sols.png|miniatuur|left|360px]]{{Clearleft}}

=== Topografie ===
De stad Besançon ontwikkelde zich voor het eerst in een belangrijke [[Meander (waterloop)|meander]] van de [[Doubs (rivier)|Doubs]] met een diameter van bijna een kilometer, op een hoogte van ongeveer 250 meter. Deze meander, die de vorm heeft van een bijna perfecte lus, is afgesloten en wordt overzien door de Mont Saint-Étienne. Daarna breidde de stad zich uit in een [[Bekken (geologie)|bekken]] omgeven door zeven heuvels: Chaudanne (422 m), Bregille (458 m), Saint-Étienne (371 m), Roche d'Or (316 m), Planoise (490 m), Rosemont (466 m) en Fort-Benoit (360 m). Het hoogste punt van de stad (620 m) bevindt zich bij Fort Chailluz (ook bekend als Fort de la Dame Blanche), op de top van de Avant-Monts.

=== Klimaat ===

{{Tabel weergemiddelden
| locatie=Besançon, Frankrijk
| bron=Météo-France<ref>{{fr}} Meteo France. [https://web.archive.org/web/20230519105502/https://meteofrance.com/climat/normales/france/bourgogne-franche-comte/BESANCON].</ref>
| jan_gem_ns=89.7
| feb_gem_ns=81.2
| mrt_gem_ns=85
| apr_gem_ns=86.6
| mei_gem_ns=107.9
| jun_gem_ns=97.5
| jul_gem_ns=88.8
| aug_gem_ns=96.1
| sep_gem_ns=100.7
| okt_gem_ns=111.7
| nov_gem_ns=106.5
| dec_gem_ns=105.3
| jaar_gem_ns= 1157
| jan_gem_min=0.1 | jan_gem_max=5.8
| feb_gem_min=0.2 | feb_gem_max=7.6
| mrt_gem_min=3 | mrt_gem_max=12.1
| apr_gem_min=5.6 | apr_gem_max=16.1
| mei_gem_min=9.4 | mei_gem_max=19.9
| jun_gem_min=12.9 | jun_gem_max=23.6
| jul_gem_min=14.7 | jul_gem_max=25.7
| aug_gem_min=14.5 | aug_gem_max=25.5
| sep_gem_min=11.1 | sep_gem_max=21
| okt_gem_min=7.7 | okt_gem_max=16.1
| nov_gem_min=3.5 | nov_gem_max=10
| dec_gem_min=0.9 | dec_gem_max=6.4
| jaar_gem_min= 7 | jaar_gem_max= 15.8
| jan_gem_zon=68.4
| feb_gem_zon=96.8
| mrt_gem_zon=152.8
| apr_gem_zon=183.8
| mei_gem_zon=208
| jun_gem_zon=230.8
| jul_gem_zon=248.7
| aug_gem_zon=237.2
| sep_gem_zon=183.6
| okt_gem_zon=131.6
| nov_gem_zon=74.9
| dec_gem_zon=56.2
| jaar_gem_zon=1872.5
}}

=== Stadsindeling ===

Besançon is ingedeeld in 14 wijken :
{| class="wikitable"
|
* Centre / Saint-Jean - Chapelle des Buis
* Battant
* Bregille
* Vaites - Clairs-Soleils
* Velotte
* Butte - Grette
* Chaprais - Cras
|
* Orchamps - Combe Saragosse
* Tilleroyes
* Montrapon - Montboucons
* [[Planoise]] - Châteaufarine
* Saint-Claude - Torcols
* Saint-Ferjeux - Rosemont
* Chailluz
|}

== Politiek ==

=== Stadsbestuur ===
De [[gemeenteraad]] van Besançon bestaat uit 55 leden. Sinds 2020 is Anne Vignot ([[Europe Écologie-Les Verts]]) de burgemeester van Besançon. Ze is de eerste vrouw en de eerste [[Ecologisme|ecologiste]] die deze functie bekleedt<ref>{{Citeer web |url=https://france3-regions.francetvinfo.fr/bourgogne-franche-comte/doubs/besancon/portrait-qui-est-anne-vignot-nouvelle-maire-ecologiste-besancon-1847272.html |titel=PORTRAIT. Qui est Anne Vignot, la nouvelle maire écologiste de Besançon ? |bezochtdatum=2023-03-21 |werk=France 3 Bourgogne-Franche-Comté |taal=fr-FR}}</ref>.

=== Stedenbanden ===
Besançon is een stedenband met 14 steden<ref>{{Citeer web |url=https://www.grandbesancon.fr/infos-pratiques/citoyennete/besancon-ville-ouverte-au-monde/ |titel=Besançon, ville ouverte au monde |bezochtdatum=2023-03-21 |werk=Grand Besançon |taal=fr-FR}}</ref>:{{Kolommen3
| Kolom1=
* {{UK-VLAG}} [[Huddersfield]] ([[Verenigd Koninkrijk]]), sinds 1955
* {{DE-VLAG}} [[Freiburg im Breisgau]] ([[Duitsland]]), sinds 1959
* {{IT-VLAG}} [[Pavia (stad)|Pavia]] ([[Italië]]), sinds 1964
* {{IL-VLAG}} [[Hadera]] ([[Israël]]), sinds 1964
* {{CH-VLAG}} [[Neuchâtel (stad)|Neuchâtel]] ([[Zwitserland]]), sinds 1975
| Kolom2=
* {{BF-VLAG}} [[Douroula]] ([[Burkina Faso]]), sinds 1985
* {{FI-VLAG}} [[Kuopio]] ([[Finland]]), sinds 1986
* {{CI-VLAG}} [[Man (stad)|Man]] ([[Ivoorkust]]), sinds 1991
* {{RU-VLAG}} [[Tver (stad)|Tver]] ([[Rusland]]), sinds 1996
* {{RO-VLAG}} [[Bistrița (stad)|Bistriţa]] ([[Roemenië]]), sinds 1997
| Kolom3=
* {{PL-VLAG}} [[Bielsko-Biała]] ([[Polen]]), sinds 2000
* {{US-VLAG}} [[Charlottesville]] ([[Verenigde Staten]]), sinds 2006
* {{PS-VLAG}} [[Aqabat Jabr]] ([[Palestina (staat)|Palestina]]), sinds 2010
* {{JP-VLAG}} [[Matsumae]] ([[Japan]]), sinds 2011
}}

== Cultuur ==

=== Bouwkundig erfgoed ===

==== Romeinse bouwwerken ====
* [[Porte Noire]], [[triomfboog]] gebouwd tijdens het bewind van [[Marcus Aurelius]] in de [[2e eeuw]].
* [[Square Castan]], klein park met [[Archeologie|archeologische]] overblijfselen uit de 2e of [[3e eeuw]], waaronder acht [[Korinthische orde|Korinthische]] zuilen.
* overblijfselen van de [[Amfitheater van Besançon|arena van Vesontio]], er zijn slechts een paar trappen en funderingen ontdekt, de stenen werden in de [[middeleeuwen]] op grote schaal gebruikt voor de constructie van andere gebouwen.

<gallery>
Besançon, la porte Noire (1).jpg|[[Porte Noire]].
Besançon (Doubs) - Square Castan - Vestiges gallo-romains de Vesontio (52062478772).jpg|[[Square Castan]].
Vestiges Arènes Besançon.jpg|Overblijfselen van de [[amfitheater|arena]] van [[Vesontio]].
</gallery>

==== Vestingwerken en militaire bouwwerken ====
[[Bestand:Citadelle Besançon.jpg|miniatuur|Citadel]]
Bezienswaardigheden in de stad zijn onder meer deze citadel, die op de [[Werelderfgoedlijst|lijst van het Werelderfgoed]] staat, en de Naast de citadel zijn er ook versterkingen in de historische stad (''Tour des Cordeliers'', ''Tour de Chamars'', ''Tour Notre-Dame'' en ''Tour Rivotte'') en kleine forten rond de stad (''Fort Griffon'', ''Fort du Petit-Chaudanne'', ''Fort de Chaudanne'', ''Fort de Trois-Châtels'', ''Fort Brégille'' en ''Fort Beauregard'').

==== Religieuze bouwwerken ====
Het belangrijkste religieuze monument is de [[Kathedraal van Besançon|Sint-Janskathedraal]]. Andere historische kerken zijn de ''Église Saint-Maurice'' en de ''Église Sainte-Madeleine'' (in de wijk Battant, uit de 18e eeuw) en de [[Saint-Pierre (Besançon)|Sint-Pieterskerk]].

De [[synagoge van Besançon]] is gebouwd van 1867 tot 1870 en heeft [[Neomoorse architectuur]].

<gallery>
Synagogue - Besançon (FR25) - 2022-04-17 - 2.jpg|[[Synagoge van Besançon|Synagoge]].
Besancon Ste. Madeleine 1.jpg|Kerk Sainte-Madeleine.
Cathédrale Saint-Jean Besançon.jpg|Sint-Janskathedraal.
</gallery>

==== Civiele gebouwen ====
Het [[Granvellepaleis (Besançon)|Granvellepaleis]] is een paleis uit de [[renaissancearchitectuur]] gebouwd van 1533 tot 1542 voor [[Nicolas Perrenot de Granvelle]], kanselier en zegelbewaarder van [[keizer Karel V]].

Het [[stadhuis van Besançon]] is een ander gebouw uit de [[renaissancearchitectuur]]. Het werd gebouwd in 1393, maar werd gewijzigd en vergroot in 1573.

Het [[Paleis van Justitie (Besançon)|Paleis van Justitie]] werd tussen 1582 en 1587 gebouwd door de architect Hugues Sambin en heeft een gevel in renaissancestijl.

De ''Quai Vauban'' werd tussen 1691 en 1695 gebouwd door de ingenieur Isaac Robelin. Het is een monumentale groep huizen met [[Arcade (architectuur)|arcaden]] aan de [[oever]]s van de [[Doubs (rivier)|Doubs]]. Het [[Grenier (Besançon)|Grenier]] is een graanopslagplaats tijdens het ancien régime.

<gallery>
Cour du Palais Granvelle.jpg|[[Granvellepaleis (Besançon)|Granvellepaleis]].
Besançon, le Palais de Justice.jpg|[[Paleis van Justitie (Besançon)|Paleis van Justitie]].
Besançon - quai vauban (2).jpg|Quai Vauban.
</gallery>

=== Musea ===
[[Bestand:Besançon, le musée des Beaux-Arts et d'archéologie.jpg|miniatuur|Museum voor Schone Kunsten en Archeologie]]
De stad kent ook verschillende musea:
* [[Musée des Beaux-Arts et d'Archéologie (Besançon)|Museum voor Schone Kunsten en Archeologie]] (''Musée des Beaux-Arts et d'Archéologie''), met schilderijen, beeldhouwwerken en een archeologische collectie. In de jaren 2010 werd het museum opgeknapt en uitgebreid met een nieuwbouw van architect [[Adelfo Scaranello]].
* Museum van de Tijd (''Musée du Temps''), in het historische renaissancepaleis Granvelle.
* Museum van het Verzet en de Deportatie (''Musée de la Résistance et de la Déportation''), in de citadel.<ref>{{fr}} Hugues Derouard, Besançon, Détours en France, december 2018, pp. 32-40</ref>
* Natuurhistorisch Museum, in de citadel.
* Museum voor etnografie en regionale geschiedenis van [[Franche-Comté]] (Musée Comtois), in de citadel.
* Geboorteplaats van Victor Hugo.
* Regionaal Fonds voor Hedendaagse Kunst (''FRAC Franche-Comté'').
* Museum van la Madeleine, in de ''Église Sainte-Madeleine'' met een collectie over de geschiedenis van de wijk Battant.
* Museum in de voormalige Sint-Jacobskliniek, met [[Apotheek Sint-Jacobskliniek|17e-eeuwse apotheek]].

=== Theaters ===
* ''La Rodia'', concertgebouw met een groot auditorium met 1.100 zitplaatsen en een club met 320 zitplaatsen.
* ''Centre dramatique national Besançon Franche-Comté'', theater gelegen in de oude hal van het casino.
* ''Les 2 Scènes'', structuur met drie zalen, een theater met 1000 zitplaatsen gebouwd in de [[18e eeuw]] in het stadscentrum volgens de plannen van architect [[Claude Nicolas Ledoux]], een gebouw met twee zalen met 400 en 120 zitplaatsen in de wijk [[Planoise]], en het Kursaal, een [[Bioscoop]] met 300 zitplaatsen in het stadscentrum.

=== Evenementen ===
* Internationaal muziekfestival Besançon Franche-Comté, gerenommeerd festival voor klassieke muziek, dat om de twee jaar een wedstrijd voor jonge [[dirigent]]en omvat.
* [[kerstmarkt]].
* ''Bien Urbain'', festival voor [[Street art]] en [[hedendaagse kunst]].
* ''Livres dans la boucle'', literatuurfestival.

== Verkeer en vervoer ==

=== Autoverkeer ===
Besançon wordt bediend door de [[autosnelweg]] [[A36 (Frankrijk)|A36]] die [[Bourgondië (regio)|Bourgondië]] met de [[Elzas]] verbindt. De [[Nationale wegen in Frankrijk|nationale weg 57]] die de stad doorkruist, maakt het mogelijk om [[Metz]], [[Nancy]] en [[Vesoul]] in het noorden te bereiken, en [[Pontarlier]] en de [[Zwitserland|Zwitserse]] grens in het zuiden.

In 1996 werd een autotunnel onder de citadel geopend en tussen 2003 en 2009 werd in het westen een ringweg rond de stad aangelegd.<ref name="ReferenceA"/>

=== Spoorwegen ===
In Besançon liggen de spoorwegstations [[Station Besançon-la Mouillère|Besançon-la Mouillère]] en [[Station Besançon-Viotte|Besançon-Viotte]]. Het TGV-station [[Station Besançon Franche-Comté TGV|Besançon Franche-Comté TGV]] ligt in de gemeente [[Les Auxons]] ernaast. Dit station is met een lokale TER-trein verbonden met het hoofdstation Besançon-Viotte in de stad. Sommige [[Train à Grande Vitesse|TGV]]-treinen hebben Viotte als startpunt en stoppen daarna in Besançon-TGV.

Dankzij de [[Train à Grande Vitesse|TGV]] zijn de reistijden naar [[Paris Gare de Lyon|Parijs]] (2 u 10 min), [[Lyon]] (2 u) en vooral [[Straatsburg]] (1 u 40 min) korter. Via deze [[hogesnelheidslijn]] profiteert Besançon ook van directe verbindingen met [[Frankfurt am Main]] (4 uur), [[Luxemburg (stad)|Luxemburg]], [[Marseille]] (3 uur 50 min), [[Montpellier]] (3 uur 50 min), [[Nancy]] en [[Nice]].

=== Stadsvervoer ===
[[Bestand:Tramway de besançon.png|miniatuur|Tramnet van twee lijnen in Besançon]]In de stad ligt een tramlijn van 14,5&nbsp;km lang, die van oost naar west rijdt. Deze lijn is op 30 augustus 2014 geopend. Tramlijn 1 rijdt het langere traject en tramlijn 2 heeft hetzelfde eindpunt in het westen, maar eindigt via een korte zijlijn bij het spoorwegstation Besançon-Viotte. In het oosten is er een kort enkelsporig traject.

== Demografie ==
=== Demografische ontwikkeling ===
<timeline>
Colors=
 id:a value:gray(0.9)
 id:b value:gray(0.7)
 id:c value:rgb(1,1,1)
 id:d value:rgb(0.7,0.8,0.9)
 id:e value:rgb(0.6,0.7,0.8)

ImageSize = width:900 height:373
PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:30
DateFormat = x.y
Period = from:0 till:130000
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = justify
ScaleMajor = gridcolor:b increment:20000 start:0
ScaleMinor = gridcolor:a increment:10000 start:0
BackgroundColors = canvas:c

BarData=
 bar:1801 text:1801
 bar:1820 text:1820
 bar:1851 text:1851
 bar:1896 text:1896
 bar:1906 text:1906
 bar:1911 text:1911
 bar:1921 text:1921
 bar:1926 text:1926
 bar:1931 text:1931
 bar:1936 text:1936
 bar:1946 text:1946
 bar:1954 text:1954
 bar:1962 text:1962
 bar:1968 text:1968
 bar:1975 text:1975
 bar:1982 text:1982
 bar:1990 text:1990
 bar:1999 text:1999
 bar:2006 text:2006
 bar:2011 text:2011
 bar:2016 text:2016
 bar:2021 text:2021

PlotData=
 color:d width:25 align:left

 bar:1801 from:0 till: 28436
 bar:1820 from:0 till: 26388
 bar:1851 from:0 till: 41295
 bar:1896 from:0 till: 57556
 bar:1906 from:0 till: 56168
 bar:1911 from:0 till: 57978
 bar:1921 from:0 till: 55652
 bar:1926 from:0 till: 58525
 bar:1931 from:0 till: 60367
 bar:1936 from:0 till: 65022
 bar:1946 from:0 till: 63508
 bar:1954 from:0 till: 73445
 bar:1962 from:0 till: 95642
 bar:1968 from:0 till: 113220
 bar:1975 from:0 till: 120315
 bar:1982 from:0 till: 113283
 bar:1990 from:0 till: 113828
 bar:1999 from:0 till: 117733
 bar:2006 from:0 till: 117080
 bar:2011 from:0 till: 115879
 bar:2016 from:0 till: 116466
 bar:2021 from:0 till: 119198

PlotData=

 bar:1801 at: 28436 fontsize:S text: 28.436 shift:(-10,5)
 bar:1820 at: 26388 fontsize:S text: 26.388 shift:(-10,5)
 bar:1851 at: 41295 fontsize:S text: 41.295 shift:(-15,5)
 bar:1896 at: 57556 fontsize:S text: 57.556 shift:(-15,5)
 bar:1906 at: 56168 fontsize:S text: 56.168 shift:(-15,5)
 bar:1911 at: 57978 fontsize:S text: 57.978 shift:(-15,5)
 bar:1921 at: 55652 fontsize:S text: 55.652 shift:(-15,5)
 bar:1926 at: 58525 fontsize:S text: 58.525 shift:(-15,5)
 bar:1931 at: 60367 fontsize:S text: 60.367 shift:(-15,5)
 bar:1936 at: 65022 fontsize:S text: 65.022 shift:(-15,5)
 bar:1946 at: 63508 fontsize:S text: 63.508 shift:(-15,5)
 bar:1954 at: 73445 fontsize:S text: 73.445 shift:(-15,5)
 bar:1962 at: 95642 fontsize:S text: 95.642 shift:(-15,5)
 bar:1968 at: 113220 fontsize:S text: 113.220 shift:(-18,5)
 bar:1975 at: 120315 fontsize:S text: 120.315 shift:(-18,5)
 bar:1982 at: 113283 fontsize:S text: 113.283 shift:(-18,5)
 bar:1990 at: 113828 fontsize:S text: 113.828 shift:(-18,5)
 bar:1999 at: 117733 fontsize:S text: 117.733 shift:(-18,5)
 bar:2006 at: 117080 fontsize:S text: 117.080 shift:(-15,5)
 bar:2011 at: 115879 fontsize:S text: 115.879 shift:(-15,5)
 bar:2016 at: 116466 fontsize:S text: 116.466 shift:(-15,5)
 bar:2021 at: 119198 fontsize:S text: 119.198 shift:(-15,5)

</timeline>
{{Clearleft}}
*<small>Bron: [[Institut national de la statistique et des études économiques|INSEE]]</small>

== Sport ==
De belangrijkste [[voetbal]]club is [[Racing Besançon]].

Besançon is 20 keer etappeplaats geweest in wielerkoers [[Ronde van Frankrijk]]. Daarbij was Besançon 18 keer aankomstplaats van een etappe. Onder meer de Nederlanders [[Henk Nijdam]], [[Jean-Paul van Poppel]] en [[Jeroen Blijlevens]] waren er ritwinnaar.

== Onderwijs ==

* [[Universiteit van Franche-Comte|Universiteit van Franche-Comté]]
* ''[[École nationale supérieure de mécanique et des microtechniques]]''

== Geboren in Besançon ==
<!-- RANGSCHIKKING NAAR GEBOORTEJAAR -->
* [[Jean Baptiste Antoine Suard]] (1732-1817), journalist en essayist, permanent secretaris van de [[Académie française]]
* [[Charles Fourier]] (1772-1837), socialistisch filosoof
* [[Charles Nodier]] (1780-1844), schrijver
* [[Victor Hugo]] (1802-1885), schrijver en politicus
* [[Pierre-Joseph Proudhon]] (1809-1865), anarchistisch denker
* [[Constant Mayer]] (1829-1911), kunstschilder
* [[Hilaire de Chardonnet]] (1839-1924), ingenieur en industrieel
* [[Gebroeders Lumière]], filmpioniers
** Auguste, (1862-1954)
** Louis, (1864-1948)
* [[Émile Henriot (scheikundige)|Émile Henriot]] (1885-1961), scheikundige en natuurkundige
* [[Jean de Gribaldy]] (1922-1987), wielrenner
* [[Harry Thomas]] (1945-1991), Nederlands muziekproducent en impresario
* [[Alexandre Chouffe]] (1974), wielrenner
* [[Arnaud Maire]] (1979), voetballer
* [[Morgan Kneisky]] (1987), baanwielrenner
* [[Jean-Charles Valladont]] (1989), boogschutter
* [[Jonas Martin]] (1990), voetballer
* [[Rémi Pillot]] (1990), voetballer
* [[Laura Glauser]] (1993), handbalster
* [[Tifany Huot-Marchand]] (1994), shorttrackster

== Galerij ==
<small><gallery mode="packed" heights="150">
Bestand:0 Besançon - Panorama - Route du Fort de Chaudane.JPG|Besançon
Bestand:0 Besançon - Citadelle (1).jpg|De Citadel
Bestand:Besancon boucle Doubs.jpg|Aan de rivier de [[Doubs (rivier)|Doubs]]
Bestand:0 Besançon - Doubs - Quai Vauban (3).JPG|De [[Doubs (rivier)|Doubs]] en de Quai Vauban
</gallery></small>

{{Appendix}}
{{Commonscat}}
{{Navigatie grootste steden Frankrijk}}
{{Navigatie Citadel}}

[[Categorie:Besançon| ]]