Jan Rubens

Jan Rubens (1530 – Keulen, 1587) was een advocaat en Antwerps schepen. Hij was de vader van de schilder-diplomaat Peter Paul Rubens en de oudheidkundige en filoloog Philip Rubens. Hij verwekte een kind bij de wettige tweede echtgenote van Willem van Oranje, Anna van Saksen (1544-1577).

Loopbaan

Jan Rubens was de zoon van apotheker Bartholomeus Rubens en Barbara Arents Spierinck. Hij was van 7 mei 1562 tot mei 1568 schepen in Antwerpen.^{[noot 1]} Naast schepen was Rubens ook advocaat. In de functie van schepen moest hij de Spaanse wetten toepassen, maar hij bestreed deze onderhands. Hij onderhandelde namelijk ook met Willem van Oranje, die zich in 1566 in Antwerpen bevond. In die periode werd Rubens calvinist. Vanwege zijn nieuwe geloof voelde Rubens zich genoodzaakt met zijn vrouw in 1568 Antwerpen verlaten. Zij vluchtten naar Keulen.

Huwelijk en kinderen

Op 29 november 1561 trouwde Jan Rubens met Maria Pypelinckx (Kuringen, 1538 - Antwerpen, 19 oktober 1608). Voor zij uit Antwerpen wegtrokken, werden daar vier kinderen geboren: Jan-Baptist (1562), Blandina (1564), Clara (1565) en Hendrik (1567). Philip werd naar eigen zeggen in Keulen^[2] geboren (1574). Hun beroemdste zoon was Peter Paul Rubens, de wereldberoemde schilder. Hij werd geboren toen zijn vader voor tien jaar in verbanning in Siegen verbleef en traditioneel wordt hiervoor 28 juni 1577 als geboortedatum aangenomen. Nadat het gezin in 1578 opnieuw naar Keulen was verhuisd, werd hun laatste kind, Bartholomeus (1581), geboren.

Buitenechtelijke relatie

Tijdens zijn huwelijk en voordat zoon Peter Paul was geboren, had Rubens een buitenechtelijke relatie met Anna van Saksen, de toenmalige tweede vrouw van Willem van Oranje. Hij was haar juridisch adviseur. Samen kregen zij op 22 augustus 1571 een buitenechtelijk kind, Christine van Dietz. Zij werd de eerste jaren opgevoed door haar moeder en vervolgens grootgebracht door Jan de Oude op Slot Dillenburg. Daar trouwde zij met Johann Wilhelm von Welschenengst-Bernkott.

Rubens werd vanwege de zwangerschap van Anna in maart 1571 gearresteerd bij het betreden van Nassaus grondgebied en vastgezet in slot Dillenburg.^[3] Hardhandige verhoren brachten hem tot bekentenis. Hij werd ter dood veroordeeld, maar kwam in 1573 vrij onder betaling van een borgsom en tegen de belofte zich in Siegen te vestigen. Hij dankte dit aan de vergevingsgezindheid van zijn vrouw Maria en aan het feit dat Oranje het schandaal binnenskamers kon houden. Pas in de 19e eeuw zou het aan het licht komen. Na tien jaar in Siegen vertrok Rubens weer naar Keulen, waar hij in 1587 overleed.

Wetenswaardig

De portretten van de beide ouders van Jan Rubens bevinden zich in het Rubenshuis te Antwerpen. Zij werden geïdentificeerd aan de hand van de afgebeelde wapens.

Bibliografie

Femke Deen - Anna van Saksen. Verstoten bruid van Willem van Oranje. Uitgeverij Atlas Contact, 2018. ISBN 9789045024721.
Ingrun Mann: Anna of Saxony. The Scarlet Lady of Orange. Winged Hussar Publishing, Point Pleasant, New Jersey 2016. ISBN 978-0996365727.
Hans-Joachim Böttcher - Anna Prinzessin von Sachsen 1544 - 1577. Eine Lebenstragödie. Dresdner Buchverlag, 2013. ISBN 978-3-941757-39-4.
Rosine De Dijn: Liebe, Last und Leidenschaft. Frauen im Leben von Rubens. DVA, Stuttgart und München 2002.

Voetnoten

↑ Deze data staan in een op 31 oktober 1568 opgestelde verklaring van de stad Antwerpen.^[1]

Bronvermeldingen

↑ Deelen, drs. Marie Ange, Het overspel van Anna van Saksen en Jan Rubens herontdekt in de negentiende eeuw, in: Oranje-Nassau Museum. Jaarboek 1989, p. 21
↑ [1]: "Peter Paul, noch zijn vier jaar oudere broer Filips, zullen later ooit vermelden dat ze in Siegen het levenslicht zagen."
↑ René van Stipriaan, De Zwijger. Het leven van Willem van Oranje, 2021, p. 349

[2] Deze data staan in een op 31 oktober 1568 opgestelde verklaring van de stad Antwerpen.^[1]

[1] Deelen, drs. Marie Ange, Het overspel van Anna van Saksen en Jan Rubens herontdekt in de negentiende eeuw, in: Oranje-Nassau Museum. Jaarboek 1989, p. 21

[OKV-3] [1]: "Peter Paul, noch zijn vier jaar oudere broer Filips, zullen later ooit vermelden dat ze in Siegen het levenslicht zagen."

[4] René van Stipriaan, De Zwijger. Het leven van Willem van Oranje, 2021, p. 349

[noot 1]

[2]

[3]

[1]