Nõmme (Haapsalu)
Plaats in Estland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie | Läänemaa | ||
| Gemeente | Haapsalu | ||
| Coördinaten | 58° 56′ NB, 23° 27′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (2021) |
36 | ||
| |||
Nõmme is een plaats in de Estlandse gemeente Haapsalu, provincie Läänemaa. De plaats heeft de status van dorp (Estisch: küla).
Tot in oktober 2017 behoorde Nõmme tot de gemeente Ridala. In die maand werd Ridala samengevoegd met de stad Haapsalu tot de gemeente Haapsalu.
Bevolking
[bewerken | brontekst bewerken]De ontwikkeling van het aantal inwoners blijkt uit het volgende staatje:
| Jaar | 2011[1] | 2017[2] | 2019[2] | 2021[3] |
|---|---|---|---|---|
| Aantal inwoners | 26 | 38 | 42 | 36 |
Ligging
[bewerken | brontekst bewerken]De plaats grenst aan de twee kanten aan de zee, het noorden en het westen. Die zee is Väinameri, het water tussen de eilanden Muhu, Saaremaa, Hiiumaa en Vormsi en het Estische vasteland, dat onderdeel uitmaakt van de Oostzee. Aan de noordkant van Nõmme begint de Baai van Haapsalu, een onderdeel van Väinameri.
Aan de noordkust van de plaats ligt een aantal kapen. De meest prominente zijn Pinukse nukk in het westen en Pullapää in het oosten. Op Pullapää staat een monument voor tsaar Alexander III van Rusland, die deze plaats bezocht heeft. Het monument werd onthuld op 25 januari 1896 en bestond toen uit een marmeren zuil met een portret van de tsaar in een medaillon en een plaat met een tekst. De zuil werd bekroond met drie uien. De zuil werd het doelwit van vandalisme in het revolutiejaar 1917 en raakte zwaar beschadigd. Pas in de 21e eeuw werd begonnen met de restauratie van het monument. In de jaren tien werden drie uien teruggeplaatst.[4][5]
Binnen het dorp ligt het natuurgebied Pullapää panga hoiuala, een moerasgebied van 27 ha met een ondergrond van kalksteen.[6] De kuststrook valt onder het natuurgebied Väinamere hoiuala (1738 km²).
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]Pullapää (Duits: Pullapae) was een apart dorp, dat ouder was dan Nõmme zelf. Het werd in 1391 voor het eerst genoemd als Pullenpe en werd toen bewoond door Zweden. In 1798 werd het dorp onder de naam Pullapa een Hoflage, een niet-zelfstandig landgoed, onder Linden (Estisch: Ungru).[7][8][9]
Nõmme werd pas als zelfstandige plaats vermeld in 1913 onder de naam Немекюла, de cyrillische versie van Nõmmeküla (‘dorp Nõmme’). In 1939 stond Nõmme onder zijn huidige naam op de lijst van dorpen.[10]
Het dorp Pullapää verdween in 1939 van de kaart om plaats te maken voor een Sovjet-luchtmachtbasis, die ook delen van de huidige dorpen Rohuküla en Kiltsi omvatte. Daarbij verdween ook het dorp Ungru, waar het centrum van het landgoed Linden had gelegen. De ruïne van het landgoed ligt nu in Kiltsi.[8][11] Pas in 1994 vertrokken de laatste Sovjetmilitairen uit Estland.
Tussen 1977 en 1997 maakte Nõmme deel uit van het buurdorp Rohuküla. In 1997 werd Nõmme weer een zelfstandig dorp en werd ook het eiland Hobulaid, dat bij Nõmme had gehoord, onder de naam Hobulaiu voor het eerst een zelfstandig dorp.[10][12]
Foto's
[bewerken | brontekst bewerken]-
Het monument voor tsaar Alexander III rond 1900 -
Het monument voor tsaar Alexander III in 2012 -
Boot op het droge bij Pullapää -
De kust van Pullapää
- ↑ (en) Population by Place of Residence (Settlement), Sex and Age, 31 December 2011. Estisch bureau voor de Statistiek (31 december 2011). Geraadpleegd op 6 april 2023. Tik boven het middelste vak ‘5527 Nõmme village’ in.
- ↑ a b (mul) Interactieve kaart. Estisch bureau voor de Statistiek. Geraadpleegd op 6 april 2023.
- ↑ (en) Population by Place of Residence (Settlement), Sex and Age, 31 December 2021. Estisch bureau voor de Statistiek (31 december 2021). Geraadpleegd op 28 juli 2023. Tik boven het voorlaatste vak ‘5527 Nõmme village’ in.
- ↑ (en) Aleksander III mälestussammas. Europeana. Gearchiveerd op 7 april 2023. Geraadpleegd op 7 april 2023.
- ↑ (et) Hembo Pagi, Pullapää mälestusmärk. Ajapaik.ee. Gearchiveerd op 6 april 2023. Geraadpleegd op 7 april 2023.
- ↑ (et) Pullapää panga hoiuala (KLO2000263). Eelis Infoleht. Gearchiveerd op 7 april 2023. Geraadpleegd op 7 april 2023.
- ↑ Hans Feldmann, Heinz von zur Mühlen en Gertrud Westermann, Baltisches historisches Ortslexikon. Teil 1. Estland (einschließlich Nordlivland), Böhlau Verlag, Köln/Wien, 1985, blz. 471/472.
- ↑ a b (et) Pullapää. Eesti Entsüklopeedia. Gearchiveerd op 4 maart 2016. Geraadpleegd op 7 april 2023.
- ↑ (et) Marja Kallasmaa, Pullapää nina. Dictionary of Estonian Place names. Gearchiveerd op 4 december 2021. Geraadpleegd op 7 april 2023.
- ↑ a b (et) Marja Kallasmaa, Nõmme. Dictionary of Estonian Place names. Gearchiveerd op 7 april 2023. Geraadpleegd op 7 april 2023.
- ↑ (et) Marja Kallasmaa, Ungru. Dictionary of Estonian Place names. Gearchiveerd op 22 juli 2022. Geraadpleegd op 7 april 2023.
- ↑ (et) Marja Kallasmaa, Hobulaiu. Dictionary of Estonian Place names. Gearchiveerd op 4 april 2022. Geraadpleegd op 7 april 2023.