Brontekst bekijken van Oekraïne

{{Infobox land plus
| naaminlandstaal = Україна<br /><small>Oekrajina</small>
| vlag            = [[Bestand:Flag of Ukraine.svg|125px]]
| vlagartikel     = Vlag van Oekraïne
| wapen           = [[Bestand:Lesser Coat of Arms of Ukraine.svg|80px]]
| wapenartikel    = Wapen van Oekraïne
| locatiekaart    = Ukraine (orthographic projection).svg
| talen           = [[Oekraïens]]
| hoofdstad       = [[Kiev]]
| regeringsvorm   = [[Republiek (hoofdbetekenis)|Republiek]]
| staatsvorm      = 
| staatshoofd     = [[Volodymyr Zelensky]]
| regeringsleider = [[Denys Sjmyhal]]
| religie         = [[Oosters-orthodox]] (76,5%<ref name="People and Society:Ukraine">[https://web.archive.org/web/20160709035611/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.html People and Society:Ukraine]</ref>) <br> [[Rooms-Katholieke Kerk|Rooms-katholiek]] (8%) <br> [[Islam (hoofdbetekenis)|Islam]] (1,1%)<br>[[Jodendom]] (0,6%)
| pctwater        = 7
| bijv.naamwoord  = Oekraïens
| inw.aanduiding  = Oekraïner (m./v.)<br />Oekraïense (v.)
| motto           = 
| volkslied       = [[Sjtsje ne vmerla Oekrajiny]]
| munteenheid     = [[Oekraïense hryvnia]]
| valutacode      = UAH
| tijdzone        = [[UTC+2|+2]] (zomers: [[UTC+3|+3]])
| feestdag        = [[24 augustus]]
| tld             = ua
| landcode        = UKR
| tel             = 380
| Ontstaan        = '''1991''' (val Sovjet-Unie)
| Voor1           = Sovjet-Unie
| Vlag_Voor1      = Flag of the Soviet Union.svg
| Voor2           = Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek
| Vlag_Voor2      = Flag of the Ukrainian Soviet Socialist Republic.svg
| VNkaart         = Un-ukraine.png
| portaal         = Oekraïne
}}

'''Oekraïne''' ([[Oekraïens]]: Україна) is een [[staat (politiek)|land]] in [[Oost-Europa]] met 44,32 miljoen inwoners met als hoofdstad [[Kiev]] (Kyiv). Het land grenst in het noordoosten en oosten aan [[Rusland (hoofdbetekenis)|Rusland]], in het noordwesten aan [[Wit-Rusland]], in het westen aan [[Polen (hoofdbetekenis)|Polen]], [[Slowakije]] en [[Hongarije]] en in het zuidwesten aan [[Roemenië]] en [[Moldavië (land)|Moldavië]]. Verder grenst het in het zuiden aan de [[Zwarte Zee (hoofdbetekenis)|Zwarte Zee]] en in het zuidoosten aan de [[Zee van Azov]]. Oekraïne is qua landoppervlakte het grootste land dat volledig in [[Europa (werelddeel)|Europa]] ligt en is na Rusland het grootste land van Europa.<ref name="People2020">{{Citeer web|url=http://www.ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2020/zb/05/zb_chuselnist%202019.pdf|titel=Number of the Existing Population of Ukraine as of January 1, 2020|bezochtdatum=24 februari 2022|taal=en|pagina=6|uitgever=Державна служба статистики України|archiefdatum=2020-10-09|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201009111450/http://www.ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2020/zb/05/zb_chuselnist%202019.pdf|dodeurl=ja}}</ref> Etnische [[Russen (volk)|Russen]] vormen ongeveer een zesde van de Oekraïense bevolking, maar door de [[russificatie]] werd het Oekraïens lange tijd onderdrukt en is [[Russisch]] voor een kwart van de Oekraïners hun [[Moedertaal|eerste taal]].

Het grondgebied van het huidige Oekraïne wordt al tienduizenden jaren bewoond en behoorde in de loop van de tijd tot verschillende rijken. De [[Oekraïners]] maakten deel uit van de [[Oostelijke Slaven]] die zich er volgens [[Archeologie|archeologische]] bronnen al zeker sinds [[1500 v.Chr.]] ophielden. Na de komst van de [[Scandinavië|Scandinavische]] [[Varjagen]] (Vikingen), ontstond omstreeks de zevende eeuw de etnisch-culturele regio [[Land van de Roes]]. In de negende eeuw stichtten de Varjagen het [[Kievse Rijk]], dat kan worden gezien als een voorloper van zowel de Oekraïense als de Russische natie. Tijdens de [[Mongoolse invasie van Roes|Mongoolse invasie]] in de dertiende eeuw werd het Kievse Rijk verwoest, waarna in het westelijke deel het [[vorstendom Galicië-Wolynië]] ontstond. Het gebied werd daarna 600 jaar lang betwist, verdeeld en geregeerd door een verscheidenheid aan externe machten; waaronder het [[Pools-Litouwse Gemenebest]], het [[Ottomaanse Rijk]] en het [[tsaardom Rusland]]. In 1649 ontstond in centraal Oekraïne het [[Kozakken-Hetmanaat]] dat in 1764 werd geliquideerd en verdeeld tussen het [[keizerrijk Rusland]] en [[Polen]] en uiteindelijk geabsorbeerd door het Russische rijk. In de 19e eeuw kwam er ruimte voor de Oekraïense nationale identiteit. Tijdens de [[Russische Revolutie]] in 1917 was voor het eerst sprake van een zelfstandig, internationaal erkend land: de [[Oekraïense Volksrepubliek]]. De [[Sovjet-Unie]] slokte het op tot [[Uiteenvallen van de Sovjet-Unie|haar einde in 1991]]. Na de [[val van het communisme]] werd Oekraïne een onafhankelijke [[democratie]].

Oekraïne kent een [[semipresidentieel systeem]], is lid van de [[Verenigde Naties]] en de [[Raad van Europa]]. Sinds 2022 is het [[Oekraïne en de Europese Unie|kandidaat-lidstaat voor toetreding tot de Europese Unie (EU)]] en het ambieert ook [[Betrekkingen tussen Oekraïne en de NAVO|lid van de NAVO te worden]]. In november 2013 leidde de weigering van toenmalig president [[Viktor Janoekovytsj]] om een [[associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne|associatieovereenkomst tussen de EU en Oekraïne]] te ondertekenen tot de maandenlange pro-westerse [[Euromaidan]]-protesten. Aansluitend in februari 2014 leidde de [[Revolutie van de Waardigheid]] in Kiev tot het aftreden van Janoekovytsj. Rusland [[Annexatie van de Krim (2014)|annexeerde]] daarop het strategische schiereiland de [[Krim]] en steunde de pro-Russische separatisten bij de [[oorlog in Oost-Oekraïne]]. Deze [[Russisch-Oekraïense Oorlog|aanhoudende strijd]] escaleerde op 24 februari 2022, toen [[Russische invasie van Oekraïne sinds 2022|Rusland vanuit verschillende kanten Oekraïne binnenviel]] en een grootschalige [[aanvalsoorlog]] begon.

== Etymologie ==
De etymologie van het woord "Україна" is niet met zekerheid bekend. Volgens de theorie die door de meeste Oekraïense onderzoekers wordt gevolgd, komt "Україна" van de woorden "land" ("країна" of "край"), dat wil zeggen, "у" betekent "inheems", "eigen". Zo is "Oekraïne" een antoniem van het woord "buitenlander".<ref>{{Citeer web |url=http://litopys.org.ua/ukrmova/um123.htm |titel=Українська. Українська мова. Енциклопедія. |bezochtdatum=2023-03-11 |werk=litopys.org.ua}}</ref><ref>{{Citeer web |url=http://litopys.org.ua/pivtorak/pivt12.htm |titel=«Україна» — це не «окраїна». Григорій Півторак. Походження українців, росіян, білорусів та їхніх мов. |bezochtdatum=2023-03-11 |werk=litopys.org.ua}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.istpravda.com.ua/articles/2021/04/6/159278/ |titel=Слово і назва Україна: від Київського літопису до Богдана Хмельницького |bezochtdatum=2023-03-11 |werk=Історична правда}}</ref> Volgens een van de andere theorieën, die tot stand kwam onder invloed van de Poolse en Russische geschiedschrijving, betekent het "buurt" (Russisch: окраину) of "grensgebied".<ref>{{cite web|url=https://www.economist.com/prospero/2014/02/05/johnson-is-there-a-single-ukraine|title=Johnson: Is there a single Ukraine?|access-date=2023-12-18|quote=Ukraine’s very name means “borderland”.}}</ref>

== Geschiedenis ==
{{Zie hoofdartikel|Geschiedenis van Oekraïne|Tijdlijn van de Oekraïense geschiedenis}}

=== Kievse Rijk en versnippering ===
[[Bestand:Principalities of Kievan Rus' (1054-1132).jpg|links|miniatuur|Het [[Kievse Rijk]], de Roes, bereikte zijn grootste omvang in de elfde eeuw.]]

Oekraïne wordt al tienduizenden jaren bewoond. De [[Kievcultuur]] op het grondgebied van het huidige Oekraïne, Rusland en Wit-Rusland wordt beschouwd als de vroegste [[archeologische cultuur]] die met enige zekerheid als [[Slavische volkeren|Slavisch]] te identificeren is. De [[Oekraïners]] maakten deel uit van de [[Oostelijke Slaven]]. De [[Varjagen]] (Vikingen) die het gebied over zee bereikten werden [[Roes (volk)|Roes]] genoemd en stichtten al vóór 700 te midden van de Slavische gebieden hun eigen handelssteden. De [[handelsroute van de Varjagen naar de Grieken]] liep via de rivieren de [[Dnjepr (rivier)|Dnjepr]] en [[Dnjestr]] en zo ontstond de etnisch-culturele regio die bekend stond als [[Land van de Roes]] in het noordwestelijk deel van het huidige Rusland, het noordelijk deel van Oekraïne, Wit-Rusland en oostelijke delen van Polen.<ref name=":1">{{Citeer boek |titel=Historical Dictionary of Ukraine |auteur=Ivan Katchanovski, Zenon E. Kohut, Bohdan Y. Nebesio, Myroslav Yurkevich |taal=en |url=https://books.google.nl/books?id=-h6r57lDC4QC&pg=PR43&lpg=PR43&dq=January+23-28:+Labor+Congress+of+Ukraine.+February+5:+Bolshevik+troops+take+Kiev.&source=bl&ots=FrgydMs5HD&sig=ACfU3U0pfMgZFsDQaoWpcgTQKz-Ycz_CGw&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwiZpOqJm4H6AhWKGewKHY3AAjA4ChDoAXoECAIQAg#v=onepage&q=January%2023-28:%20Labor%20Congress%20of%20Ukraine.%20February%205:%20Bolshevik%20troops%20take%20Kiev.&f=false |uitgever=Scarecrow Press |datum=2013-07-11 |ISBN=978-0-8108-7847-1}}</ref> De Roes stichtten daar in de negende eeuw het [[Kievse Rijk]], dat wordt beschouwd als een voorloper van de Oekraïense en de Russische natie. In 988 werd het Byzantijnse [[christendom]] geïntroduceerd door de bekering van de toenmalige [[Lijst van vorsten van Kiev|grootvorst van het Kievse Rijk]], [[Vladimir van Kiev|Vladimir de Heilige]], en na de [[kerstening]] van de Kievse Roes, werd de [[Slavische mythologie|verering van de oude goden]] verboden.

Het Kievse Rijk raakte langzamerhand versnipperd over verschillende vorstendommen en het Oekraïense grondgebied viel in 1240 [[Mongoolse invasie van Roes|ten prooi aan invallen]] van [[Mongoolse Rijk|Mongolen]]. Kiev zelf werd nagenoeg vernietigd bij het [[Beleg van Kiev (1240)|beleg van de stad]]. Het westelijke deel van het Kievse Rijk werd opgevolgd door [[Vorstendom Galicië-Wolynië]]. In de 14e en 15e eeuw wist [[Grootvorstendom Litouwen|Litouwen]] steeds meer voormalige vorstendommen van het Kievse Rijk ten westen van de [[Dnjepr (rivier)|Dnjepr]] onder zijn gezag te verenigen. Litouwen fuseerde in 1569 met [[Polen (hoofdbetekenis)|Polen]] tot het [[Pools-Litouwse Gemenebest]]. In het zuiden hadden de [[Krim-Tataren]], een etnisch [[Turkse volkeren|Turks]] en [[Islam|islamitisch]] volk, intussen het [[Kanaat van de Krim]] gesticht, een [[vazalstaat]] van het [[Ottomaanse Rijk]]. Met hun ruiterlegers heersten de Tataren over de [[Pontisch-Kaspische Steppe|zuidelijke steppen]] tussen Rusland en de Zwarte Zeekust, en bij hun plundertochten werden grote aantallen Russen en Oekraïners als [[Slavernij|slaven]] buitgemaakt.

[[Bestand:Marten's Poltava.jpg|miniatuur|Bij de [[Slag bij Poltava]], in het hart van Oekraïne, in 1709 versloegen de Russen het machtige Zweden. Omdat de [[Kozakken]] de kant van Zweden hadden gekozen, zouden ze hierna hun macht verliezen.]]
De [[Kozakken]], eveneens bekend om hun ruiterkunsten, kwamen in 1648 in verzet met de gewelddadige [[Chmelnytskyopstand]], gericht tegen de [[Szlachta (adel)|Poolse adel]] en ook tegen de [[Asjkenazische Joden]]. De opstand drong door tot Kiev en mondde uit in de stichting van het [[Kozakken-Hetmanaat]]. Maar Kozakkenleider [[Bohdan Chmelnytsky]] verbond zich vervolgens aan de Russen als [[beschermheer]], zodat van een onafhankelijk Oekraïne geen sprake was.

De gebieden ten oosten van de [[Dnjepr (rivier)|Dnjepr]] werden in 1686 onderdeel van het [[Tsaardom Rusland]] en werden geleidelijk [[Russificatie|gerussificeerd]]. Die ten westen van de Dnjepr bleven Pools en ondergingen een westerse invloed tot aan de [[Poolse Delingen|Poolse delingen]]. Bij die delingen kwam [[Galicië (Centraal-Europa)|Galicië]] in 1772 onder de [[Habsburgse monarchie]] als deel van het [[Koninkrijk Galicië en Lodomerië]], terwijl de andere gebieden, Kiev inbegrepen, Russisch werden in 1793-1795. In deze periode werden de grondslagen gelegd voor de nu blijvende verschillen tussen het westen en het oosten.

=== Sovjetperiode ===
In de 19e eeuw kwam er ruimte voor de Oekraïense nationale identiteit, met invloedrijke figuren als de dichter [[Taras Sjevtsjenko]] en politiek theoreticus [[Mychajlo Drahomanov]]. De eerste onafhankelijke Oekraïense staat kwam er pas in 1917 en was slechts een kort leven beschoren. Het was een fragiel tijdperk: zowel [[Oostenrijk-Hongarije]] als het Tsaristische Rusland kwam ten einde door de [[Eerste Wereldoorlog]]. Terwijl in Moskou de [[Russische Revolutie]] plaatsvond, de [[Sovjet-Unie]] werd gesticht en de [[Russische Burgeroorlog]] was ontketend, verklaarde de [[Oekraïense Volksrepubliek]] op het voormalige Russische grondgebied zich eerst autonoom en later onafhankelijk. In het westen werd op het Oostenrijks-Hongaarse grondgebied in 1918 de veel kleinere [[West-Oekraïense Volksrepubliek]] opgericht.
[[Bestand:Ukraine-growth.png|miniatuur|Het ontstaan van het huidige Oekraïne: de in 1922 opgerichte [[Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek]] (groen) werd in 1939 aangevuld met het Westen (geel) en in 1954 met de [[Krim]] (paars).]]
De twee volksrepublieken hoopten op zelfbestuur en werkten kortstondig samen als één gezamenlijk Oekraïne, maar werden voortdurend overlopen door Duitsers, Polen en Russen. Al met al duurde de [[Oekraïense Onafhankelijkheidsoorlog]], zoals de strijd tussen deze groepen genoemd wordt, vier jaar. Het oostelijke deel viel in 1921 in handen van het zegevierende Russische [[Rode Leger (Sovjet-Unie)|Rode Leger]] en in 1922 werd de [[Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek]] officieel onderdeel van de [[Sovjet-Unie]]. Het uiterste westen, met onder andere de stad [[Lviv]], werd ingelijfd door Polen.

Tijdens het bewind van [[Jozef Stalin|Stalin]] onderging het oostelijke deel van Oekraïne een krachtige industriële ontwikkeling. De gedwongen collectivisering van landbouwbedrijven leidde evenwel tot de [[Holodomor]]-hongersnood van 1932-1933, waardoor een vijfde deel van de boerenbevolking (5 tot 10 miljoen mensen) het leven liet.

In 1939 kwam ook het westelijk deel van Oekraïne onder Sovjetbewind. In 1941 vielen de [[Nazi-Duitsland|Duitsers]] de Sovjet-Unie binnen. Zij gingen daarbij over tot grootschalige [[Jodenvervolging]]en onder andere tijdens het  [[bloedbad van Babi Jar]] en het ronselen van ''Ostarbeiter''. Oekraïne verloor toen een zesde deel van zijn bevolking. Na de [[Tweede Wereldoorlog]], vanaf 1945, ontwikkelde Oekraïne zich tot een van de belangrijkste en welvarendste [[socialistische sovjetrepubliek]]en (SSR's).

In 1954, tijdens het bewind van Stalins opvolger [[Nikita Chroesjtsjov]], werd de [[Krim (hoofdbetekenis)|Krim]] aan de [[Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek]] overgedragen, bij wijze van gebaar van vriendschap tussen het Russische en het Oekraïense volk.<ref>{{Citeer web |url=https://nos.nl/artikel/616873-krim-was-chroesjtsjovs-cadeautje |titel=Krim was Chroesjtsjovs cadeautje |datum=2014-02-27 |bezochtdatum=2023-08-08 |werk=nos.nl |taal=}}</ref>

Bij [[Tsjernobyl]] en [[Pripjat (stad)|Pripjat]] ten noorden van [[Kiev]], voltrok zich in 1986 een grote [[Kernramp van Tsjernobyl|nucleaire ramp]]. Sindsdien is het gebied in de nabije omgeving van de kerncentrale onbewoonbaar.

=== Onafhankelijkheid ===
[[Bestand:Ukr Referendum 1991 No.png|miniatuur|Het percentage van de bevolking dat tegen onafhankelijkheid stemde (1 december 1991) benaderde alleen op de Krim de 50 procent.]]
Na de [[Augustusstaatsgreep in Moskou|staatsgreep in Moskou]] riep het Oekraïense parlement op 24 augustus 1991 de onafhankelijkheid uit. Op 1 december werd een [[referendum]] gehouden over de onafhankelijkheid van het land. Bij een grote opkomst stemde 90% van de kiezers voor onafhankelijkheid. In de Krim was er ook een meerderheid voor, maar daar stemde zo'n 40% van de bevolking tegen.

Na de onafhankelijkheid was Oekraïne een grote [[kernmacht]] die beschikte over een arsenaal van [[kernwapen]]s. Begin 1994 werd de internationale afspraak gemaakt dat Oekraïne binnen drie jaar alle kernwapens zou verwijderen en 1800 raketten voor vernietiging aan Rusland zou afdragen.<ref>Digibron [http://www.digibron.nl/search/detail/012df078ed269c47629681c3/oekraine-ziet-af-van-kernwapens Oekraïne ziet af van kernwapens, 11 januari 1994], geraadpleegd op 7 maart 2014</ref>

Op 5 december 1994 bevestigde de toenmalige Oekraïense president [[Leonid Koetsjma]] dat Oekraïne officieel zijn kernwapens zou opgeven, waarmee er een einde kwam aan de spanningen met Rusland over het kernwapenarsenaal op het grondgebied van Oekraïne dat het "geërfd" had van de [[Uiteenvallen van de Sovjet-Unie|uiteengevallen Sovjet-Unie]]. Nu de onduidelijkheid over wat er ging gebeuren met de kernwapens van Oekraïne was opgegeven, stond niets verdere wapenbeperkingen van de [[Verenigde Staten]] en Rusland meer in de weg. Bij zijn aankomst in [[Boedapest]] voor de top van de [[Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa]] (CVSE), noemde de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, [[Warren Christopher]], het een belangrijke stap in de nucleaire ontwapening.

Koetsjma was in Boedapest om er het [[Non-proliferatieverdrag|Verdrag inzake de niet-verspreiding van kernwapens]] te ondertekenen. Het [[Verrijkt uranium|verrijkte uranium]] uit de kernkoppen werd vervolgens met Amerikaanse financiële steun omgezet in [[splijtstof]] voor kerncentrales. In het [[Memorandum van Boedapest (1994)|Memorandum van Boedapest]] van 1994 werd vastgelegd dat het land in ruil voor de kernwapens een [[soevereiniteit]]sgarantie kreeg van de [[Verenigde Staten]], [[Verenigd Koninkrijk|Groot-Brittannië]] en Rusland.<ref>{{en}}[http://unterm.un.org/DGAACS/unterm.nsf/8fa942046ff7601c85256983007ca4d8/fa03e45d114224af85257b64007687e0?United Nations Unterm OpenDocument]{{dode link|datum=september 2017 |bot=InternetArchiveBot}}, geraadpleegd op 7 maart 2014</ref> Oekraïne ondertekende ook het [[Non-proliferatieverdrag]] van kernwapens.

Nadat de pro-Russische [[Viktor Janoekovytsj]] op omstreden wijze de [[Oekraïense presidentsverkiezingen 2004|presidentsverkiezingen van 2004]] had gewonnen, brak de [[Oranjerevolutie]] uit wat uiteindelijk leidde tot nieuwe verkiezingen. Deze werden gewonnen door oppositiekandidaat [[Viktor Joesjtsjenko]] en Janoekovytsj werd de premier. Bij de (door Joesjtsjenko aangevraagde) vroegtijdige [[Oekraïense presidentsverkiezingen 2004|presidentsverkiezingen van 2007]] bleef Joesjtsjenko president en werd [[Joelia Tymosjenko]] premier. Zij was voorstander van staatscontrole en desnoods [[Nationalisering|hernationalisatie]] van bedrijven die al [[Privatisering|geprivatiseerd]] waren, terwijl president Joesjtsjenko een snelle [[Liberalisering|liberalisatie]] van de economie wilde. De verhoudingen verslechterden en na een vermeend corruptieschandaal op het hoogste niveau kwam op 8 september 2010 aan de eerste Regering-Tymosjenko een voortijdig einde en werd [[Viktor Janoekovytsj]] tijdens de [[Oekraïense presidentsverkiezingen 2010|presidentsverkiezingen van 2010]] toch nog president van Oekraïne.

===Separatisme en Russische inmenging===
[[Bestand:Євромайдан 02 лютого 2014 Київ.JPG|miniatuur|Na de [[Euromaidan]]<nowiki/>-protesten en de vlucht van president [[Viktor Janoekovytsj]] in 2014 zocht Oekraïne verdere toenadering tot het Westen en groeide de afstand tot Rusland.]]
{{Zie hoofdartikel|Russisch-Oekraïense Oorlog}}
In november 2013 ontstond er in de hoofdstad Kiev een grootschalige protestbeweging op het [[Majdan Nezalezjnosti]] naar aanleiding van Janoekovytsj' weigering om het [[Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne|associatieverdrag met de Europese Unie]] te ondertekenen. De maandenlange pro-westerse [[Euromaidan]]-protesten escaleerden in februari 2014 in gewelddadige confrontaties tussen binnenlandse troepen en demonstranten en mondden uit in de [[Revolutie van de Waardigheid]], waarbij meer dan honderd doden vielen. De Russisch-gezinde president Janoekovytsj verloor de meerderheidssteun van het Oekraïense parlement, de [[Verchovna Rada]]. Deze zette hem op 22 februari 2014 af en schreef nieuwe verkiezingen uit. Janoekovytsj vluchtte naar Rusland.

Ondertussen werd er in Kiev een nieuwe regering gevormd, de [[interim]]-[[regering-Jatsenjoek I]]. In de overwegend Russischtalige delen van Oekraïne braken protesten uit tegen de nieuwe regering, waarna Rusland het schiereiland de [[Krim]] bezette. Op de Krim en in de [[Donetsbekken|Donbas]] grepen pro-Russische rebellen de macht en schreven er eigen lokale [[Volksraadpleging|referenda]] uit. Deze werden slechts door Rusland erkend als volksraadpleging.

Op 17 maart 2014 werd op de [[Autonome republiek van de Krim|Krim]] de onafhankelijkheid uitgeroepen en op 18 maart werd het [[Annexatie van de Krim (2014)|schiereiland geannexeerd door Rusland]]. Andere landen spraken van een niet-legitieme annexatie van Oekraïens grondgebied en beschuldigen Rusland ervan dat het de protesten tegen de nieuwe Oekraïense regering aanmoedigde om het land te destabiliseren.

Op 11 mei 2014 riepen pro-Russische separatisten in de [[Donetsbekken|Donbas]] (Oost-Oekraïne) de onafhankelijkheid uit van de zelfverklaarde volksrepublieken [[volksrepubliek Donetsk|Donetsk]] en [[volksrepubliek Loegansk|Loegansk]], die samen de [[confederatie]] [[Nieuw-Rusland (confederatieproject)|Nieuw-Rusland]] zouden vormden. Het kwam tot een [[Oorlog in Oost-Oekraïne|gewapende strijd]] tussen het Oekraïense leger dat werd geholpen door paramilitaire troepen en de door Rusland gesteunde [[separatisme|separatisten]].

Na de [[Oekraïense presidentsverkiezingen 2014|presidentsverkiezingen van 25 mei 2014]] werd, op 7 juni 2014, [[Petro Porosjenko]] aangesteld als de nieuwe president van Oekraïne. Op 20 mei 2019 werd Porosjenko opgevolgd door de komiek en tv-persoonlijkheid [[Volodymyr Zelensky]].

De spanningen in het sinds 2014 aanhoudende conflict in Oost-Oekraïne liepen vanaf februari 2021 verder op door een grote Russische militaire troepenopbouw langs de grens met Oekraïne (zie [[Aanloop tot de Russische invasie van Oekraïne in 2022]]). De Russische president [[Vladimir Poetin]] verklaarde tegelijkertijd dat hij een eventuele toetreding van Oekraïne tot de [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie]] (NAVO) nooit zou accepteren en was naar eigen zeggen bezorgd over de Russischtalige bevolking van het buurland. Nochtans ontkende de Russische regering lange tijd dat er plannen waren om Oekraïne binnen te vallen. Op 22 februari 2022 erkende Rusland de onafhankelijkheid van de zelfverklaarde volksrepublieken Donetsk en Loegansk, inclusief hun claims op het gehele grondgebied van respectievelijk de Oekraïense oblasten [[oblast Donetsk|Donetsk]] en [[oblast Loehansk|Loehansk]].<ref>Telegraaf [https://www.telegraaf.nl/nieuws/425929426/poetin-rusland-erkent-onafhankelijkheid-hele-donbas-regio Rusland erkent onafhankelijkheid hele Donbas-regio, 22 februari 2022], geraadpleegd op 24 februari 2022</ref> Met de goedkeuring van het Russische parlement stuurde hij, onder het mom van een 'vredesmissie', Russische militairen naar de twee separatistische volksrepublieken in Oekraïne. In de ochtend van 24 februari kondigde Poetin een 'speciale militaire operatie' aan om Oekraïne te 'demilitariseren en denazificeren', waarna [[Russische invasie van Oekraïne sinds 2022|Rusland Oekraïne vanuit meerdere kanten binnenviel]].
[[Bestand:2022 Russian invasion of Ukraine.svg|miniatuur|In het rood de door Rusland veroverde gebieden tijdens de invasie in 2022]]

== Bestuurlijke indeling ==
{{Zie hoofdartikel|Bestuurlijke indeling van Oekraïne}}

Oekraïne is onderverdeeld in 24 [[oblast]]en (vgl. provincies) en een stad met een bijzondere status ([[Kiev]]). De tweede stad met bijzondere status ([[Sebastopol (hoofdbetekenis)|Sebastopol]]) en de [[autonome republiek van de Krim]] zijn geannexeerd door [[Rusland (hoofdbetekenis)|Rusland]], maar worden de jure door Oekraïne en veel andere landen beschouwd als deel van Oekraïne. Een deel van de oblasten Donetsk en Loehansk hebben zich de facto afgescheiden als de [[Volksrepubliek Donetsk]] en de [[Volksrepubliek Loegansk]], die internationaal niet erkend worden.

De oblasten zijn verdeeld in [[rajon]]s. Binnen de rajons bestaan vervolgens [[Oekraïense gemeente|gromada's]].

Oblasten:
{{Kolommen lijst | breedte=9 | aantal=4 | compact=ja | inhoud=
* [[Oblast Charkov|Charkov]]
* [[Oblast Cherson|Cherson]]
* [[Oblast Chmelnytsky|Chmelnytsky]]
* [[Oblast Dnjepropetrovsk|Dnjepropetrovsk]]
* [[Oblast Donetsk|Donetsk]]
* [[Oblast Ivano-Frankivsk|Ivano-Frankivsk]]
* [[Oblast Kiev|Kiev (oblast)]]
* [[Oblast Kirovohrad|Kirovohrad]]
* [[Oblast Lviv|Lviv]]
* [[Oblast Loehansk|Loehansk]]
* [[Oblast Mykolajiv|Mykolajiv]]
* [[Oblast Odessa|Odessa]]
* [[Oblast Poltava|Poltava]]
* [[Oblast Rivne|Rivne]]
* [[Oblast Soemy|Soemy]]
* [[Oblast Ternopil|Ternopil]]
* [[Oblast Transkarpatië|Transkarpatië]]
* [[Oblast Tsjerkasy|Tsjerkasy]]
* [[Oblast Tsjernihiv|Tsjernihiv]]
* [[Oblast Tsjernivtsi|Tsjernivtsi]]
* [[Oblast Vinnytsja|Vinnytsja]]
* [[Oblast Wolynië|Wolynië]]
* [[Oblast Zaporizja|Zaporizja]]
* [[Oblast Zjytomyr|Zjytomyr]]
}}

== Geografie ==
[[Bestand:Говерла з Кукула.jpg|miniatuur|Oekraïense [[Karpaten]]]]
Oekraïne ligt in het zuidwesten van de voormalige Sovjet-Unie. In het westen grenst het aan [[Polen (hoofdbetekenis)|Polen]] (428 kilometer), in het zuidwesten aan [[Slowakije]] (90 kilometer), [[Hongarije]] (103 kilometer) en [[Roemenië]] (362 kilometer); in het zuiden aan [[Moldavië (land)|Moldavië]] (939 kilometer) en een gedeelte aan Roemenië (169 kilometer); in het noorden aan [[Wit-Rusland]] (891 kilometer) en in het oosten, noordoosten en zuiden aan Rusland (1576 kilometer). De zuidgrens wordt bepaald door de [[Zwarte Zee (hoofdbetekenis)|Zwarte Zee]] en de [[Zee van Azov]]. De kustlijn is 2782 kilometer lang. De oppervlakte van Oekraïne bedraagt {{statsland-oppervlaktekort}}. Dit komt overeen met 3 procent van de voormalige Sovjet-Unie en is ongeveer 14,4 keer de oppervlakte van Nederland en 19,7 keer de oppervlakte van België. Daarmee is het na Rusland en Kazachstan de op twee na grootste republiek uit de voormalige [[Sovjet-Unie]].

Drie grote rivieren doorkruisen het land: de [[Dnjepr (rivier)|Dnjepr]] (Dnipro), de [[Dnjestr]] (Dnister) en de [[Severski Donets|Donets]]. De langste rivier is de [[Dnjepr (rivier)|Dnjepr]]. Het landschap bestaat grotendeels uit vlak terrein van de vruchtbare [[Pontisch-Kaspische Steppe|Pontische Steppe]] in het zuiden en uit verschillende plateaus. De belangrijkste daarvan is het [[Donetsplateau]] in het uiterste oosten van het land. De enige bergen vindt men in het westen: de [[Karpaten]] met een hoogte tot 2061 meter. De kust van de [[Zwarte Zee]] bestaat uit vele baaien en riviermondingen. De kust aan de [[Zee van Azov]] is net als die aan de Zwarte Zee vooral laag, met hier en daar [[Zandbank|zandplaten]].

In Oekraïne heerst een [[gematigd landklimaat]] met gemiddelde temperaturen in de winter van -7 tot -8 °C in het noordoosten. In de zomer schommelt de gemiddelde temperatuur rond 18 °C in het noordwesten en 24 °C in het zuidoosten (subtropisch). De zomers zijn daarmee in het algemeen warm en de winters niet te koud.

=== Steden ===
{{Zie hoofdartikel|lijst van grote Oekraïense steden}}
[[Bestand:Латинський кафедральний собор (Львів) 16.jpg|miniatuur|[[Lviv]], qua inwonertal de zevende stad van Oekraïne]]
67% van de bevolking leeft in steden, de overige 33% op het platteland. De grootste van de 454 steden in Oekraïne zijn:
* [[Kiev]] (Kyiv) (3 miljoen inwoners)
* [[Charkiv]] (Charkov) (1,5 miljoen inwoners)
* [[Dnipro (stad)|Dnipro]] (1,1 miljoen inwoners)
* [[Odessa (stad)|Odessa]] (Odesa) (1 miljoen)
* [[Donetsk]]<ref>Sinds 2014 wordt de stad in de praktijk niet meer door Oekraïne maar door de separatistische en aan Rusland gelieerde [[Volksrepubliek Donetsk]] bestuurd.</ref> (1 miljoen)
* [[Zaporizja]] (800.000)
* [[Lviv]] (700.000)

== Bevolking ==
Volgens de volkstelling van 2001 telde het land 48.240.902 inwoners, waarmee Oekraïne het achtste land in Europa is qua inwoneraantal. Op 1 januari 2022, kort voor de [[Russische invasie van Oekraïne in 2022|Russische invasie]], bedroeg het geregistreerde inwonertal ongeveer 41 miljoen inwoners.<ref>{{en}} [http://database.ukrcensus.gov.ua/PXWEB2007/eng/news/op_popul_e.asp. Population of Ukraine as of January 1, 2022]{{Dode link}}</ref> In de 20e eeuw is de Oekraïense bevolking relatief traag gegroeid: van 25 miljoen in 1900 naar het maximum van 52,2 miljoen in 1993, ruim een verdubbeling. Sinds het [[uiteenvallen van de Sovjet-Unie]] kampt Oekraïne met een sterke [[bevolkingsafname]] als gevolg van verslechterde levensomstandigheden, in combinatie met een neerwaartse spiraal van dalende geboortes en stijgende sterftes. Het [[vruchtbaarheidscijfer]] is bijvoorbeeld gedaald van 2 kinderen per vrouw in 1990 naar 1,2 in 2020, terwijl de sterfte (vooral onder mannen) enorm is gestegen als gevolg van verslechterde levensomstandigheden en [[alcoholisme]]. In 2020 registreerde het land ongeveer 293.000 levendgeborenen ([[geboortecijfer]]: 7,8‰) en 617.000 sterftegevallen ([[sterftecijfer]]: 15,9‰), hetgeen overeenkomt met een [[natuurlijke bevolkingsgroei|natuurlijke bevolkingsafname]] van 323.000 personen (-8,1‰).<ref>{{uk}} [https://opendatabot.ua/analytics/depopulation-2021 Народжуваність в Україні продовжує падати і готується поставити новий антирекорд останніх 30-ти років]</ref> De gemiddelde [[levensverwachting]] was in 2018 ongeveer 71,8 jaar: 76,7 jaar voor vrouwen en 66,7 jaar voor mannen.

=== Taal en taalstrijd===
[[Bestand:Ukraine_census_2001_Ukrainian.svg|miniatuur|Percentage Oekraïens als moedertaal per oblast (in 2001)]]
[[Bestand:UkraineNativeLanguagesCensus2001detailed.PNG|miniatuur|Meest gebruikte moedertaal volgens de volkstelling van 2001 (blauw - [[Oekraïens]], rood - [[Russisch (hoofdbetekenis)|Russisch]], groen - [[Roemeens]], blauw-groen - [[Krim-Tataars]], oranje - [[Hongaars]], paars - [[Bulgaars]], geel - [[Gagaoezisch]], cyaan - [[Pools]], lichtoranje - [[Albanees]])]]
De officiële taal van Oekraïne is het [[Oekraïens]]. Het Oekraïens is nauw verwant aan het [[Russisch (hoofdbetekenis)|Russisch]], te vergelijken met de verwantschap tussen het [[Deens]] en [[Zweeds]]. De taal heeft veel [[Pools]]e leenwoorden, wat komt door de eeuwenlange [[Pools-Litouwse Gemenebest|Pools-Litouwse]] overheersing. Van de bevolking heeft 67% het Oekraïens als [[moedertaal]], maar veel mensen spreken ook Russisch; 24% spreekt het Russisch ook als moedertaal,<ref name="ciapeople">{{Citeer web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.html |titel=The World Factbook -- Ukraine |auteur= |taal=en |uitgever=[[CIA]] |datum=19 maart 2009 |bezochtdatum=30 maart 2009|archiefurl=https://web.archive.org/web/20090825175151/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.html|archiefdatum=2009-08-25|dodeurl=nee}}</ref> vooral op de [[Krim (hoofdbetekenis)|Krim]] en in de oostelijke oblasten [[Oblast Donetsk|Donetsk]] en [[Oblast Loehansk|Loehansk]]. In het westen spreken kleine minderheden ook [[Hongaars]] (zie: [[Hongaarse minderheid in Oekraïne]]), [[Pools]] en [[Roemeens]]. De streek [[Boedzjak]] in het zuiden is de meest multi-etnische regio van Oekraïne. Hier wordt onder andere veel [[Bulgaars]] gesproken. Een minderheid op de Krim spreekt ook [[Krim-Tataars]].

De russificatie van Oekraïne, die begon met de inlijving van Oekraïense etnische gebieden in het Russische Rijk en zich na het einde van de Tweede Wereldoorlog bijzonder sterk verspreidde in de Sovjet-Unie, leidde tot een aanzienlijke daling van het aandeel van de Oekraïenssprekende bevolking in Oekraïne, vooral in de verstedelijkte zuidelijke en oostelijke regio's en, in mindere mate, in de centrale regio's van het land. Alleen in enkele westelijke regio's nam het aandeel van de Oekraïenssprekende bevolking toe.<ref>{{Cite web |url = https://bibliotekanauki.pl/articles/568412 |title = Динамика численности этнических украинцев в УССР: на основе итогов Всесоюзных переписей населения 1959 г., 1970 г. и 1979 г. |publisher = [[:en:Biblioteka Nauki]] |lang = ru |access-date = 2024-07-01}}</ref><ref>Jacob Ornstein. Soviet Language Policy: Theory and Practice//The Slavic and East European Journal. — Vol. 3. — No. 1 (Spring 1959). — P. 13-14, 23 (n. 52).</ref> In de eerste twee decennia na de onafhankelijkheid van Oekraïne heeft de Oekraïense taal zijn eerder verloren posities in het onderwijs, de uitgeverij van boeken, de media en de samenleving in het algemeen gedeeltelijk heroverd. Toch is de taal in dit voorheen sterk [[Russificatie|gerussificeerde]] land nog een gevoelig punt, met name door de aanwezigheid van de vele etnische minderheden, van wie de 15 miljoen etnische [[Russen (volk)|Russen]] de belangrijkste zijn. Vooral oudere [[Oekraïners]] spreken ook beter Russisch dan Oekraïens, omdat het Russisch lange tijd als eerste taal op school geleerd werd.<ref name="Serhy">[[Serhy Yekelchyk]] ''"Ukraine: Birth of a Modern Nation"'', [[Oxford University Press]] (2007), {{ISBN|978-0-19-530546-3}}</ref>

Het Oekraïens maakt gebruik van een aangepaste versie van het [[cyrillisch alfabet]]. In vergelijking met het Russisch mist het Oekraïens vier letters: de [[ё]], de [[ъ]], de [[ы]] en de [[э]]. Daarentegen beschikt het Oekraïens over vier letters die het Russisch ontbeert, namelijk de [[ґ]], de [[є]], de [[і]] en de [[ї]]: beide alfabetten bestaan uit 33 letters.

Wat met name opvalt is de "і" die er net zo uitziet als de Latijnse "i", terwijl de Oekraïners daarnaast ook de Russische "и" gebruiken. De і werd eerder ook in het Russisch gebruikt en werd daar (net als de и) uitgesproken als de Nederlandse "ie", maar deze letter werd afgeschaft in 1917. In het Wit-Russisch is de і nog altijd in gebruik. Zo wordt het woord ''Oekraïne'' in het Oekraïens geschreven als ''Україна'', in het Wit-Russisch als ''Украіна'' en in het Russisch als ''Украина''.

Het gebruik van het Russisch en het Oekraïens is politiek gevoelig en wordt als reden opgevoerd voor Russische interventies. Bij de onafhankelijkheid in 1991 werd het Oekraïens als de enige officiële taal erkend, hetgeen in de grondwet van 1996 is vastgelegd. Bij het Russisch sprekende deel van de bevolking was hier verzet tegen. Bij een officieus referendum in 1994 in de Donbasregio gaf 90% van de bevolking aan ook het Russisch als officiële taal te willen handhaven. In 2012 werd een wet aangenomen, die het Russisch als officiële taal erkende, in gebieden waar meer dan 10% van de bevolking aangeeft de Russische taal te spreken, maar deze werd na de [[Euromaidan]]-protesten en de [[Revolutie van de Waardigheid]] in februari 2014 weer ingetrokken. Desondanks is het Russischsprekende deel van de bevolking zich na de daaropvolgende Russische annexatie van de Krim sterker met Oekraïne gaan identificeren.

Om het gebruik van het Russisch tegen te gaan, beperkt de overheid de publicatie van Russische boeken en muziek. Sinds 2016 hanteert de regering een zwarte lijst van boeken die oproepen tot haat of geweld tegen Oekraïne.<ref>{{Citeer web|url=https://khpg.org//en/1481497825|titel=Ukraine bans import of ’anti-Ukrainian’ books from Russia|bezochtdatum=2022-06-20|werk=Kharkiv Human Rights Protection Group}}</ref> In 2018 werd deze lijst met 25 boeken aangevuld.<ref>{{Citeer web|url=https://khpg.org//en/1516137187|titel=Ukraine imposes baffling ban on work by renowned English historian & others|bezochtdatum=2022-06-20|werk=Kharkiv Human Rights Protection Group}}</ref> Naar aanleiding van de oorlog van 2022 lijkt de Oekraïense regering de invloed van het Russisch verder terug te willen dringen. Er zijn andere voorbeelden waarbij het doel is de Oekraïense samenleving te zuiveren van de Russische cultuur. Zo zijn honderden straatnamen in Kiev veranderd en worden aan Rusland gerelateerde standbeelden en monumenten afgebroken.<ref>{{Citeer web|url=https://www.reuters.com/world/kyiv-pulls-down-soviet-era-monument-symbolising-russian-ukrainian-friendship-2022-04-26/|titel=Kyiv pulls down Soviet-era monument symbolising Russian-Ukrainian friendship|bezochtdatum=Geraadpleegd op 20-06-2022|auteur=Ivan Lyubysh-Kirdey|datum=27-04-2022|uitgever=Persbureau Reuters|taal=en}}</ref> Het verbieden van boeken wordt door mensenrechtenorganisaties gehekeld.<ref>{{Citeer web|url=https://www.hrw.org/node/314241/printable/print|titel=Ukraine’s Misguided Curbs on Freedom of Expression|bezochtdatum=2022-06-20|werk=www.hrw.org}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://www.ohchr.org/sites/default/files/Documents/Countries/UA/ReportUkraineNov2017-Feb2018_EN.pdf|titel=Report on the human rights situation in Ukraine}}</ref> De Russische invasie van 2022 had tot gevolg dat Oekraïners ongeacht hun moedertaal zich verder afkeerden van Rusland.<ref>[https://www.npr.org/2022/06/02/1101712731/russia-invasion-ukraine-russian-language-culture-identity Ukraine agonizes over Russian culture and language in its social fabric], NPR.org</ref>

Sinds het uitbreken van de [[Russisch-Oekraïense Oorlog]] in 2014, en in grote mate sinds het begin van de [[Russische invasie van Oekraïne sinds 2022|Russische invasie]] in 2022, is de belangstelling voor de Oekraïense taal, cultuur en geschiedenis aanzienlijk toegenomen in de Oekraïense samenleving. Tegelijkertijd is er een wijdverspreide afwijzing van, en soms vijandigheid tegenover, de Russische taal.<ref>{{Cite web |url = https://www.washingtonpost.com/world/2023/07/28/ukrainians-are-breaking-their-ties-with-russian-language/ |title = Ukrainians are breaking their ties with the Russian language |publisher = [[The Washington Post]] |lang = en |archive-date = 2023-08-10 |archive-url = https://web.archive.org/web/20230810234417/https://www.washingtonpost.com/world/2023/07/28/ukrainians-are-breaking-their-ties-with-russian-language/ |access-date = 2024-01-24}}</ref><ref>{{Cite web |url = https://www.theguardian.com/world/2022/jun/04/enemy-tongue-eastern-ukrainians-reject-their-russian-birth-language |title = Enemy tongue: eastern Ukrainians reject their Russian birth language |publisher = [[The Guardian (Britse krant)|The Guardian]] |lang = en |archive-date = 2023-07-19 |archive-url = https://web.archive.org/web/20230719151650/https://www.theguardian.com/world/2022/jun/04/enemy-tongue-eastern-ukrainians-reject-their-russian-birth-language |access-date = 2024-01-24}}</ref><ref>{{Cite web |url = https://www.aljazeera.com/features/2023/4/28/ukrainians-who-grew-up-speaking-russian-learn-a-new-mother-tongue |title = Ukrainians who grew up speaking Russian learn a new mother tongue |publisher = [[Al Jazeera]] |lang = en |archive-date = 2024-02-05 |archive-url = https://web.archive.org/web/20240205121510/https://www.aljazeera.com/features/2023/4/28/ukrainians-who-grew-up-speaking-russian-learn-a-new-mother-tongue |access-date = 2024-01-24}}</ref> De steun voor het idee om het Russisch een officiële status te geven in heel Oekraïne of in sommige van zijn regio's na de invasie van 2022 bereikte het laagste niveau in de hele onderzoeksperiode.<ref>{{Cite web |url = https://kiis.com.ua/?lang=ukr&cat=reports&id=1385&page=1 |title = DYNAMICS OF ATTITUDES TOWARDS THE STATUS OF THE RUSSIAN LANGUAGE IN UKRAINE |lang = en |publisher = KYIV INTERNATIONAL INSTITUTE of SOCIOLOGY}}</ref><ref>{{Cite web |url = https://ratinggroup.ua/research/ukraine/language_issue_in_ukraine_march_19th_2022.html |title = Шосте загальнонаціональне опитування: мовне питання в Україні (19 березня 2022) – Україна – Дослідження – Соціологічна група Рейтинг |archive-date = 2023-08-24 |archive-url = https://web.archive.org/web/20230824150442/https://ratinggroup.ua/research/ukraine/language_issue_in_ukraine_march_19th_2022.html |lang = uk |access-date = 2023-08-28}}</ref>

Tegelijkertijd voert Rusland een beleid van gedwongen russificatie van de Oekraïense gebieden die het bezet: scholen onderwijzen uitsluitend in het Russisch, zelfs in volledig Oekraïens sprekende nederzettingen, en Oekraïense schoolboeken zijn verboden.<ref>{{Cite web|url=https://www.dw.com/ru/kak-v-rossijskoj-okkupacii-deti-ucatsa-v-ukrainskih-skolah/a-67713633 |title=Как в российской оккупации дети учатся в украинских школах |publisher=[[Deutsche Welle]] |lang=ru |date=2023-12-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.euronews.com/2023/11/20/russification-of-occupied-regions-in-ukraine |title=Русификация оккупированных регионов Украины |publisher=[[Euronews]] |lang=ru}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://without-lie.info/factcheck/manipuliatsiia-propahandy-pro-pidtrymku-ukrainskoi-movy-na-tot-zaporizkoi-oblasti/ |title=Маніпуляція пропаганди про підтримку української мови на ТОТ Запорізької області |date=2024-05-17 |lang=uk}}</ref> Volgens een rapport van de mensenrechtenorganisatie [[Human Rights Watch]] indoctrineert Rusland schoolkinderen in de bezette gebieden met anti-Oekraïense propaganda en hebben Russische functionarissen stappen ondernomen om de Oekraïense taal uit te roeien, wat in strijd is met een aantal bepalingen van het internationaal recht.<ref>{{Cite web |url = https://www.hrw.org/news/2024/06/20/ukraine-forced-russified-education-under-occupation |title = Ukraine: Forced Russified Education Under Occupation: Imposition of Russian Curriculum; Anti-Ukrainian Propaganda |publisher = [[Human Rights Watch]] |date = 2024-06-20 |lang = en}}</ref> [[Mogelijke oorlogsmisdaden tijdens de Russische invasie van Oekraïne sinds 2022 #Deportatie kinderen uit oorlogsgebieden|Oekraïense kinderen die onder dwang naar Rusland worden gedeporteerd]], worden ook onderworpen aan russificatie.<ref>{{Cite web |url = https://ru.krymr.com/a/ukraina-voyna-deti-rossiya-vyvoz-deportatsiya-prestupleniye-genotsid/32087778.html |title = «Международные организации должны помочь Украине возвратить на родину сотни тысяч депортированных детей» – Екатерина Рашевская |archive-date = 2022-12-21 |archive-url = https://web.archive.org/web/20221221021316/https://ru.krymr.com/a/ukraina-voyna-deti-rossiya-vyvoz-deportatsiya-prestupleniye-genotsid/32087778.html |lang = ru}}</ref><ref>{{Cite web |url = https://www.golosameriki.com/a/wanted-russian-official-whitewashes-deportation-of-ukrainian-children/7083112.html |title = Кремль проводит «путинизацию» детей из Украины, оправдывая их вывоз |publisher = [[Voice of America]] |date = 2023-05-08 |archive-date = 2023-05-20 |archive-url = https://web.archive.org/web/20230520213222/https://www.golosameriki.com/a/wanted-russian-official-whitewashes-deportation-of-ukrainian-children/7083112.html |lang = ru |access-date = 2023-05-23}}</ref><ref>{{Cite web |url = https://www.polygraph.info/a/fact-check-wanted-russian-official-whitewashes-deportation-of-ukrainian-children-on-vice-news/7080495.html |title = Wanted Russian Official Whitewashes Deportation of Ukrainian Children on Vice News |lang = en |publisher = POLYGRAPH.info |date = 2023-05-05 |archive-date=2023-05-15 |archive-url = https://web.archive.org/web/20230515032754/https://www.polygraph.info/a/fact-check-wanted-russian-official-whitewashes-deportation-of-ukrainian-children-on-vice-news/7080495.html |access-date = 2023-05-23}}</ref>

=== Religie ===
{{Zie ook|Zie ook [[Islam in Oekraïne]] en [[Katholieke Kerk in Oekraïne]].}}
[[Bestand:Києво-Печерська лавра, вид з мосту Патона.jpg|miniatuur|Het [[Holenklooster van Kiev]]]]
Ruim driekwart van de bevolking hangt een van de stromingen binnen de [[Oosters-orthodoxe kerken|Orthodoxe Katholieke Kerk]] aan; de [[Oekraïens-Orthodoxe Kerk]] maakte zich in 2018 formeel los van de Russisch-Orthodoxe Kerk. Oekraïne is overwegend [[christendom|christelijk]]. In 988 bekeerde vorst [[Vladimir van Kiev|Vladimir de Grote]] zich tot het christendom. 76,5% van de bevolking behoort tot de [[Oosters-orthodoxe kerken in Oekraïne|Oosters-orthodoxe kerken]]. Zij zijn verdeeld over het [[Oekraïens-Orthodoxe Kerk|patriarchaat van Kiev]] (50,4% van de totale bevolking) en het [[Oekraïens-Orthodoxe Kerk patriarchaat van Moskou|Patriarchaat van Moskou]] (26,1% van de totale bevolking).<ref name="ciapeople" /> Tot in december 2018 bestond er nog een (kleinere) [[Oekraïense autocefale Orthodoxe Kerk]].

De [[Oekraïense Grieks-Katholieke Kerk|Oekraïens-Katholieke Kerk]] ontstond in 1596 bij de [[Unie van Brest|Unie van Brest-Litovsk]] als een met [[Rooms-Katholieke Kerk|Rome]] geünieerde kerk. In 1946 diende ze op last van de Sovjetautoriteiten over te gaan tot de [[Russisch-Orthodoxe Kerk]] en volgde een jarenlange vervolging: haar kerken werden gesloten en haar priesters veroordeeld tot ballingschap of een clandestien bestaan. Vanaf 1988 konden de katholieken uit de clandestiniteit treden en op 30 maart 1991 kon aartsbisschop [[Myroslav Ivan Ljoebatsjivsky]] terugkeren naar Oekraïne en de [[Sint-Joriskathedraal (Lviv)|Sint-Joriskathedraal]] te [[Lviv]] weer in bezit nemen. Na de onafhankelijkheidsverklaring van het land in augustus 1991, werd de kerkelijke hiërarchie in 1992 hersteld en kon het katholieke geloof weer beleden worden. Acht procent<ref name="ciapeople" /> van de Oekraïense bevolking behoort tot de Oekraïens-Katholieke Kerk, wat neerkomt op zo'n 3,5<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20160413055315/http://www.cnewa.org/source-images/Roberson-eastcath-statistics/eastcatholic-stat07.pdf Cijfergegevens betreffende Oosters-katholieke Kerken], ''[[Annuario Pontificio]]'', 2007</ref> à 3,7 miljoen mensen. Buiten Oekraïne heeft deze kerk ongeveer een klein miljoen leden, voornamelijk in Noord- en Zuid-Amerika en in West-Europa. Zij erkent de leer en het gezag van de [[paus (hoofdbetekenis)|paus]] en volgt de [[Byzantijnse liturgie|Byzantijnse ritus]]. In juni 2001 bezocht [[paus Johannes Paulus II]] Oekraïne.

[[Joden]] vormen in Oekraïne met hun 300.000 (0,6%<ref name="ciapeople" />) een minderheid, maar zijn cultureel en religieus zeer actief.

Er leven ongeveer 500.000 [[moslim]]s in Oekraïne,<ref>{{Citeer web |url=http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2007/90205.htm |titel=International Religious Freedom Report 2007 |auteur=[[Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor Affairs]] |taal=en |uitgever=[[United States Department of State]] |datum=14 september 2007 |bezochtdatum=30 maart 2009|archiefurl=https://web.archive.org/web/20090830062259/http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2007/90205.htm|archiefdatum=2009-08-30|dodeurl=nee}}</ref> (1,1% van de totale bevolking). De [[islam (hoofdbetekenis)|islam]] maakt al eeuwen deel uit van het religieuze leven in Oekraïne. De meeste moslims zijn [[Krim-Tataren]], die in 1944 door dictator [[Jozef Stalin|Stalin]] naar Centraal-Azië gedeporteerd werden. Sinds eind jaren tachtig keerden zij terug uit ballingschap naar de Krim.

== Politiek ==
{{Zie ook|Zie ook [[Grondwet van Oekraïne]], [[President van Oekraïne]] en [[Premier van Oekraïne]]}}
[[Bestand:Working trip to the Donetsk region - 2.jpg|miniatuur|President [[Volodymyr Zelensky]] in de [[Donetsbekken|Donbas]].]]
Oekraïne riep op 24 augustus 1991 zijn [[Onafhankelijkheidsverklaring|onafhankelijkheid]] uit, toen in de [[Sovjet-Unie]] een staatsgreep van conservatieve krachten was mislukt. De bevolking sprak zich op 1 december per [[Volksraadpleging|referendum]] uit voor onafhankelijkheid. Mensen stemden voor onafhankelijkheid in alle regio's van Oekraïne, inclusief de [[Krim]] en [[Sebastopol]]. Enkele weken later [[Uiteenvallen van de Sovjet-Unie|hield de Sovjet-Unie op te bestaan]].

De president wordt bij directe verkiezingen gekozen voor een periode van vijf jaar en is het formele staatshoofd. Sinds 20 mei 2019 is [[Volodymyr Zelensky]] de [[president van Oekraïne]]. In het [[eenkamerstelsel]] wordt de [[wetgevende macht]] uitgeoefend door de [[Verchovna Rada]], waarvan de 450 parlementsleden in termijnen van vijf jaar dienen.

Oekraïne kent [[algemeen kiesrecht]] sinds 1919. De laatste [[Oekraïense presidentsverkiezingen 2019|presidentsverkiezingen van 2019]] zijn gewonnen door voormalig komiek en tv-persoonlijkheid [[Volodymyr Zelensky]]. De laatste [[Oekraïense parlementsverkiezingen 2019|parlementsverkiezingen]] vonden eveneens plaats in 2019. Er geldt een [[kiesdrempel]] van ten minste 3% van de stemmen om verkozen te worden als partij of lijstcombinatie. Het aantal politieke partijen verandert regelmatig. De [[kiesleeftijd]] is 18 jaar.

Oekraïne heeft op 3 maart 2022, mede vanwege de agressie van Rusland in 2022, lidmaatschap van de [[Europese Unie]] aangevraagd.<ref>{{Citeer web |url=https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20220616IPR33216/grant-eu-candidate-status-to-ukraine-and-moldova-without-delay-meps-demand |titel=Grant EU candidate status to Ukraine and Moldova without delay, MEPs demand |bezochtdatum=2022-06-24 |datum=2022-06-23 |taal=en}}</ref> Op 23 juni 2022 heeft het [[Europees Parlement]] en de [[Europese Raad]] het kandidaat-lidmaatschap geaccepteerd.<ref>{{Citeer web |url=https://nos.nl/artikel/2433812-eu-leiders-stemmen-in-met-kandidaat-lidmaatschap-oekraine-en-moldavie |titel=EU-leiders stemmen in met kandidaat-lidmaatschap Oekraïne en Moldavië |bezochtdatum=2022-06-23 |auteur=NOS |datum=2022-06-23 |uitgever=NOS |taal=nl}}</ref>

== Cultuur ==
[[Bestand:80-391-9007 Kyiv St.Michael's Golden-Domed Monastery RB 18 (cropped).jpg|miniatuur|[[Sint-Michielsklooster (Kiev)|Sint-Michielsklooster]] in [[Kiev]], een voorbeeld van de Oekraïense architectuur.]][[Bestand:VolynPysanky.jpg|miniatuur|Een verzameling van traditionele [[paasei]]eren uit [[Wolynië (historische regio)|Wolynië]]]]
De Oekraïense gewoonten worden sterk beïnvloed door het [[christendom]] dat de dominante religie in het land is.<ref name="derzhkomrelig">{{Citeer web|url=http://www.derzhkomrelig.gov.ua/info_zvit_2003.html|title=State Department of Ukraine on Religious|accessdate=20 december 2012|work=2003 Statistical report|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20041204115821/http://www.derzhkomrelig.gov.ua/info_zvit_2003.html|archivedate=4 december 2004}}</ref> De rolpatronen zijn overwegend traditioneel en de grootouders spelen een grotere rol bij de opvoeding van de kinderen dan in het Westen.<ref>{{Citeer web|url=http://www.tryukraine.com/society/cultural_differences.shtml |title=Cultural differences|accessdate=20 december 2012|work=Ukraine's Culture|archiefurl=https://web.archive.org/web/20120831194545/http://www.tryukraine.com:80/society/cultural_differences.shtml|archiefdatum=2012-08-31|dodeurl=nee}}</ref> De cultuur van Oekraïne is ook beïnvloed door de oostelijke en westelijke buurlanden, wat wordt weerspiegeld in de architectuur, muziek en kunst.

Het [[Communisme|communistische]] tijdperk had een heel sterk effect op de kunst en de literatuur van Oekraïne.<ref>{{Citeer web|url=http://www.britannica.com/eb/article-30078/Ukraine|title=Interwar Soviet Ukraine|accessdate=21 december 2012|work=[[Encyclopædia Britannica]] (fee required)|quote=In all, some four-fifths of the Ukrainian cultural elite was repressed or perished in the course of the 1930s|archiefurl=https://web.archive.org/web/20080617140520/http://www.britannica.com:80/eb/article-30078/Ukraine|archiefdatum=2008-06-17|dodeurl=nee}}</ref> In 1932 maakte [[Jozef Stalin|Stalin]] het [[socialistisch realisme]] het overheidsbeleid in de [[Sovjet-Unie]] met het decreet "Op de Wederopbouw van werken van letterkundige en kunstorganisaties". Dit verstikte de creativiteit. Tijdens de [[glasnost]] van de jaren 1980 in de Sovjet-Unie werden kunstenaars en schrijvers opnieuw vrij om zich te uiten.<ref>{{Citeer web|url=http://www.britannica.com/eb/article-9037405|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080622041436/http://www.britannica.com/eb/article-9037405|archivedate=juni 22, 2008|title=Gorbachev, Mikhail|accessdate=21 december 2012|publisher=Encyclopædia Britannica (fee required)|quote=Under his new policy of glasnost ("openness"), a major cultural thaw took place: freedoms of expression and of information were significantly expanded; the press and broadcasting were allowed unprecedented candour in their reportage and criticism; and the country's legacy of Stalinist totalitarian rule was eventually completely repudiated by the government|deadurl=yes}}</ref>

=== Sport ===
{{Zie ook|Zie ook het [[Oekraïens voetbalelftal (mannen)|Oekraïens voetbalelftal]]}}
De [[UEFA]] wees de eindronde van het [[Europees kampioenschap voetbal 2012|Europees kampioenschap voetbal in 2012]] toe aan Polen en Oekraïne. De duels op het EK van 2012 werden gelijk over beide landen verdeeld. Oekraïne leverde vier speelsteden ([[Kiev]], [[Donetsk]], [[Charkov]] en [[Lviv]]) en de EK-finale was in het [[NSK Olimpiejsky|Olympisch Stadion]] in Kiev, dat na verbouwing over 77.000 zitplaatsen telde.

== Economie ==
{{zie ook|Zie ook: [[Landbouw in Oekraïne]].}}
Het omvangrijke landbouwareaal maakt het land tot een van 's werelds [[Graanschuur (regio)|graanschuren]]. Ook de [[Chemische industrie|chemische]] en [[metaalindustrie]] zijn groot. Daarnaast speelt het land een belangrijke rol in de doorvoer van Russisch gas naar Europa. Oekraïne had in 2014 een [[bruto binnenlands product]] (bbp) van 131 miljard US dollar (2011: 165 miljard US dollar).<ref name="IMFUKR">IMF [http://www.imf.org/external/pubs/ft/scr/2012/cr12315.pdf Ukraine 2012 article IV consultation, november 2012], geraadpleegd op 3 maart 2013</ref> Tijdens de [[kredietcrisis]] kreeg het land een zware economische klap en in 2009 daalde de economische activiteit met 15%.<ref name="IMFUKR" /> In 2011 was het bbp per hoofd van de bevolking circa 3600 US dollar, dit is slechts een tiende van het gemiddelde in de [[Europese Unie]] (EU). De [[werkloosheid]] ligt redelijk constant rond de 8% van de [[beroepsbevolking]]. Door de Russische [[Annexatie van de Krim (2014)|annexatie van de Krim]] en de veiligheidssituatie in de [[Donetsbekken|Donbas]] in het oosten van het land kreeg de economie in 2014 en 2015 zware klappen en liep de inflatie sterk op. In 2016 was het bbp gedaald naar 93 miljard US dollar of; 2200 US dollar per hoofd. Daarna trad tot 2020 een sterk herstel op.

{| class="wikitable" style="text-align: center"
! Jaar<ref>{{en}} IMF Data and Statistics: Ukraine, geraadpleegd op 24 februari 2022</ref>
!width="90pt"|bnp<br><small>(×US$ miljard)</small>
!width="90pt"|bnp per hoofd<br><small>(×US$)</small>
!width="90pt"|Reële groei<br />bnp
!width="90pt"|Inflatie
!width="110pt"|Werkloosheid<br /><small>(van beroepsbevolking)</small>
!width="100pt"|Begrotingssaldo<br /><small>(in % bnp)</small>
!width="100pt"|Staatsschuld<br /><small>(in % bnp)</small>
|-
| 2009
|
|
| −14,8%
| 15,9%
| 8,8%
| −6,3%
| 35,4%
|-
| 2010
| 136,0
| 2983
| 4,1%
| 9,4%
| 8,1%
| −5,8%
| 40,5%
|-
| 2011
| 163,2
| 3590
| 5,2%
| 8,0%
| 7,9%
| −2,8%
| 36,8%
|-
|2012
| 175,7
| 3873
| 0,2%
| 0,6%
| 7,5%
| −4,3%
| 37,5%
|-
|2013
| 179,6
| 3969
| 0,0%
| −0,3%
| 7,3%
| −4,8%
| 40,7%
|-
|2014
| 130,6
| 3054
| −6,6%
| 12,1%
| 9,3%
| −4,5%
| 70,3%
|-
|2015
| 90,5
| 2124
| −9,8%
| 48,7%
| 9,1%
| −1,2%
| 79,3%
|-
|2016
| 93,3
| 2200
| 2,4%
| 13,9%
| 9,5%
| −2,2%
| 79,5%
|-
|2017
| 112,4
| 2655
| 2,4%
| 14,4%
| 9,7%
| −2,3%
| 71,6%
|-
|2018
| 130,9
| 3118
| 3,5%
| 10,9%
| 9,0%
| −2,2%
| 60,4%
|-
|2019
| 154,0
| 3690
| 3,2%
| 7,9%
| 8,5%
| −2,0%
| 50,5%
|-
|2020
| 155,3
| 3741
| −4,0%
| 2,7%
| 9,2%
| −6,0%
| 60,8%
|}

Oekraïne heeft een [[open economie]], de export heeft een waarde van US$&thinsp;75 miljard en bestaat voor 60% uit grondstoffen, zoals chemicaliën, landbouwproducten, hout, mineralen en metalen.<ref name="IMFUKR" /> De belangrijkste zee- en exporthaven is die van [[Haven van Odessa|Odessa]]. In enkele oblasten is er [[Wijnbouw in Oekraïne|wijnbouw]], met name op de Krim. Het land is een van de grootste [[Landbouw in Oekraïne|landbouwexporteurs]] van de wereld, vooral van [[graan]], [[aardappel]]en en [[zonnebloemolie]]. Rusland was de belangrijkste handelspartner en 30% van de export ging hiernaartoe. Oekraïne importeerde op zijn beurt weer veel [[aardgas]] uit Rusland waarmee ongeveer twee derde van zijn gasbehoefte werd gedekt. Het land produceert voldoende [[steenkool]] om in de eigen behoefte te voorzien, maar de eigen gasreserves worden niet volledig geëxploiteerd. Oekraïne verdiende in het verleden geld met de doorvoer van Russisch aardgas naar West-Europa, maar deze inkomsten liepen terug door de aanleg van nieuwe pijpleidingen buiten het land om, zoals de [[Nord Stream]] pijplijn. Het [[staatsbedrijf]] [[Naftohaz]] is verantwoordelijk voor de winning van olie en aardgas in het land en ook voor de distributie. Het gasverbruik wordt zwaar [[Subsidie|gesubsidieerd]] en de overheid legt hier zo’n 1,5% van het bbp op toe.<ref name="IMFUKR" /> De lage prijzen leiden tot een hoog verbruik en energieverspilling.

De overheidsbegroting laat al jaren een tekort zien, mede door de gassubsidie. De [[Overheidsschuld|staatsschuld]] was met circa 35% van het bbp in 2011 relatief laag en lag ver onder het Europese gemiddelde.<ref name="IMFUKR" /> Hoewel de schuld door de crisis in 2014 fors opliep, is deze niet problematisch. [[Corruptie]] is een probleem, in 2021 staat het land op plaats 122 van 180 in de corruptie-index van [[Transparency International]].<ref>{{en}} Transparency.org [https://www.transparency.org/en/countries/ukraine Ukraine 2021], geraadpleegd op 24 februari 2022</ref>

Vanaf 2022 voerde Oekraïne besprekingen met de Amerikaanse vermogensbeheerder [[BlackRock]] om,<ref name="presUA2022">{{en}}{{Citeer web |url=https://www.president.gov.ua/en/news/prezident-obgovoriv-z-generalnim-direktorom-blackrock-koordi-80105  |archiefurl = https://web.archive.org/web/20240530185125/https://www.president.gov.ua/en/news/prezident-obgovoriv-z-generalnim-direktorom-blackrock-koordi-80105 | archiefdatum =30 mei 2024 |titel=President discussed with the CEO of BlackRock the coordination of efforts to rebuild Ukraine |auteur= |uitgever=[[Volodymyr Zelensky|president.gov.ua]] |datum=28 decembert 2022 |bezochtdatum= }}</ref> samen met [[JPMorgan Chase]],<ref name="FT19jun2023">{{en}}{{Citeer web |url=https://www.ft.com/content/3d6041fb-5747-4564-9874-691742aa52a2  |archiefurl =https://archive.today/20230619044318/https://www.ft.com/content/3d6041fb-5747-4564-9874-691742aa52a2  | archiefdatum =19 juni 2023 |titel= BlackRock and JPMorgan help set up Ukraine reconstruction bank|auteur= |uitgever=[[Financial Times]] |datum=19 juni 2023 |bezochtdatum= }}</ref> de wederopbouw van het land te coördineren.   

===Grondstoffen===
Volgens de [[The Washington Post]] herbergt Oekraïne enkele van de grootste titanium- en ijzerertsreserves ter wereld, velden met onontgonnen lithium en enorme steenkoolvoorraden. Samen zijn ze tientallen triljoenen dollars waard. Een groot deel van de voorraden ligt echter in Oost-Oekraïne, in gebieden die na de [[Russische invasie van Oekraïne sinds 2022|Russische invasie van 2022]] deels [[Russische bezetting van Oekraïne|onder Russische controle]] zijn.<ref name="WP10aug22">{{en}}{{Citeer web |url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/08/10/ukraine-russia-energy-mineral-wealth/  |archiefurl =https://archive.today/20220810104937/https://www.washingtonpost.com/world/2022/08/10/ukraine-russia-energy-mineral-wealth/  | archiefdatum =10 augustus 2022 |titel=In the Ukraine war, a battle for the nation’s mineral and energy wealth |auteur= |uitgever=[[The Washington Post]] |datum=10 augustus 2022 |bezochtdatum= }}</ref>  

=== Energievoorziening ===
In 2016 produceerde Oekraïne 66 miljoen [[Ton olie-equivalent|megaton olie-equivalent]] (Mtoe). 1 Mtoe = 11,63 [[terawattuur]] (TWh). De grootste energiebronnen waren kolen en gas (58%) en kernenergie (32%). De energiebehoefte [[Total Primary Energy Supply|(TPES, ''total primary energy supply'')]] van het land was echter 94 Mtoe en het land importeerde aan fossiele brandstof 28 Mtoe meer dan het exporteerde.

Van de energie ging ongeveer 43 Mtoe verloren bij conversie, vooral bij elektriciteitsopwekking uit kolen en [[Uranium|uraan]]. 3 Mtoe werd gebruikt voor niet-energetische producten zoals smeermiddelen, asfalt en petrochemicaliën. Voor eindgebruikers resteerde 49 Mtoe waarvan 10 Mtoe = 120 TWh elektriciteit.

De [[koolstofdioxide|uitstoot van kooldioxide]] was 200 megaton, dat is 4,4 ton per persoon, ongeveer gelijk aan het wereldgemiddelde.<ref>{{en}} IEA [https://www.iea.org/statistics/?country=UKRAINE&year=2016] Show data table, select Balances, Electricity or Key indicators</ref>

== Zie ook ==
* [[Werelderfgoedlijst#Oekraïne|Monumenten op de Werelderfgoedlijst]]
* [[Kernramp van Tsjernobyl]]
* [[Oekraïners]]
* [[Oekraïners in Nederland]]
* [[Lijst van rivieren in Oekraïne]]
* [[Wegen in Oekraïne]]
* [[Oranjerevolutie]]
* [[Euromaidan]]
* [[Revolutie van de Waardigheid]]
* [[Russisch-Oekraïense Oorlog]]
* [[Oorlog in Oost-Oekraïne]]
* [[Annexatie van de Krim (2014)]]
* [[Oekraïense cinema]]
* [[Russische invasie van Oekraïne sinds 2022]]

== Literatuur ==
* [[Fleur de Weerd]], ''Het land dat maar niet wil lukken. Een reis door het grillige Oekraïne'', 2015. {{ISBN|9789045029900}}

== Externe links ==
{{Zusterproject klein
| commons          = Category:Ukraine
| wiktionary       = Oekraïne
| wikiversity      = 
| wikibooks        = 
| wikisource       = 
| wikiquote        = 
| wikinews         = 
| wikidata         = 
| wikivoyage       = Oekraïne
| wikiatlas        = Ukraine
}}
* {{en}} [https://ukraine.ua/ Officiële website van Oekraïne]
* {{en}} [https://www.president.gov.ua/en/ President Oekraïne]
* {{en}} [https://mfa.gov.ua/en Ministerie van Buitenlandse Zaken]
* {{en}} [https://www.kmu.gov.ua/en Website regering Oekraïne]

{{Appendix}}
{{Navigatie landen Europa}}
{{Coor title dms|49|48|0|N|30|50|0|E|type:country_region:UA}}

[[Categorie:Oekraïne| ]]