Brontekst bekijken van Pangasinan (provincie)

{{Infobox provincie Filipijnen
| naam = Pangasinan
| eiland = [[Luzon (eiland)|Luzon]]
| regio = [[Ilocos Region|Ilocos]]
| inwoners=2.956.726
| jaar=2015
| oppervlakte=5451,<ref>''[http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/listprov.asp Oppervlaktecijfers uit 2007]'', National Statistical Coordination Board (NSCB).</ref>
| dichtheid=542,4
| hoofdplaats = [[Lingayen]]
| kaart = [[Bestand:Pangasinan in Philippines.svg|260px|Locatie van Pangasinan in de Filipijnen]]
| gouverneur = [[Amado Espino jr.]]<br />(2007-2016)
| website = [http://www.pangasinan.gov.ph/ website]
}}
'''Pangasinan''' is een provincie van de [[Filipijnen]]. Het maakt deel uit van regio I ([[Ilocos Region]]) en ligt in het noordwesten van [[Luzon (eiland)|Luzon]] aan de [[Zuid-Chinese Zee]]. De hoofdstad van de provincie is [[Lingayen]]. Bij de [[census]] van 2015 telde de provincie bijna 3 miljoen inwoners.<ref name="Census2015">[https://psa.gov.ph/content/highlights-philippine-population-2015-census-population Persbericht van het Philippine Statistics Authority met de resultaten van de Census van 2015]</ref>

== Geografie ==
=== Bestuurlijke indeling ===
Pangasinan is onderverdeeld in 44 [[Filipijnse gemeente|gemeenten]] en 4 steden.

==== Steden ====
* [[Alaminos (Pangasinan)|Alaminos]]
* [[Dagupan City]]
* [[San Carlos City (Pangasinan)|San Carlos City]]
* [[Urdaneta City]]

==== Gemeenten ====
{{Kolommen lijst | breedte=9 | aantal=4 | inhoud=
* [[Agno (Pangasinan)|Agno]]
* [[Aguilar (Pangasinan)|Aguilar]]
* [[Alcala (Pangasinan)|Alcala]]
* [[Anda (Pangasinan)|Anda]]
* [[Asingan]]
* [[Balungao]]
* [[Bani (Pangasinan)|Bani]]
* [[Basista]]
* [[Bautista]]
* [[Bayambang]]
* [[Binalonan]]
* [[Binmaley]]
* [[Bolinao]]
* [[Bugallon]]
* [[Burgos (Pangasinan)|Burgos]]
* [[Calasiao]]
* [[Dasol]]
* [[Infanta (Pangasinan)|Infanta]]
* [[Labrador (Pangasinan)|Labrador]]
* [[Laoac]]
* [[Lingayen]]
* [[Mabini (Pangasinan)|Mabini]]
* [[Malasiqui]]
* [[Manaoag]]
* [[Mangaldan]]
* [[Mangatarem]]
* [[Mapandan]]
* [[Natividad]]
* [[Pozzorubio]]
* [[Rosales (Pangasinan)|Rosales]]
* [[San Fabian (Pangasinan)|San Fabian]]
* [[San Jacinto (Pangasinan)|San Jacinto]]
* [[San Manuel (Pangasinan)|San Manuel]]
* [[San Nicolas (Pangasinan)|San Nicolas]]
* [[San Quintin (Pangasinan)|San Quintin]]
* [[Santa Barbara (Pangasinan)|Santa Barbara]]
* [[Santa Maria (Pangasinan)|Santa Maria]]
* [[Santo Tomas (Pangasinan)|Santo Tomas]]
* [[Sison (Pangasinan)|Sison]]
* [[Sual]]
* [[Tayug]]
* [[Umingan]]
* [[Urbiztondo]]
* [[Villasis]]
}}

=== Klimaat ===
{{Zie ook|Voor meer informatie, zie '''[[Klimaat van de Filipijnen]]'''.}}

==== Neerslag en luchtvochtigheid ====
De neerslag in de provincie Pangasinan wordt gekenschetst door twee duidelijke te onderscheiden seizoenen. Het droge seizoen loopt normaal gesproken van april tot november en het natte seizoen van november tot april. Dit neerslagtype wordt in de Filipijnen wel neerslagtype I genoemd. Zoals ook uit de tabel hieronder blijkt zijn de natste maanden in de stad Dagupan City normaal gesproken de maanden mei tot en met oktober.
{| class="wikitable ta-center" style="font-size:90%;line-height:80%;"
! Dagupan City
! jan
! feb
! mar
! apr
! mei
! jun
! jul
! aug
! sep
! okt
! nov
! dec
! jaar
|-
! Gemiddelde neerslag (cm)
| 1
| 1
| 2
| 7
| 21
| 32
| 45
| 44
| 34
| 16
| 7
| 2
| 218

|-
! Hoogst gemeten gem. neerslag (cm)
| 5
| 6
| 14
| 33
| 92
| 99
| 93
| 93
| 94
| 60
| 35
| 14
| 332

|-
! Laagst gemeten gem. neerslag (cm)
| 0
| 0
| 0
| 0
| 2
| 2
| 1
| 6
| 1
| 0
| 0
| 0
| 124

|-
! Gem. luchtvochtigheid ochtend (%)
| 85
| 84
| 84
| 84
| 88
| 91
| 92
| 94
| 94
| 92
| 89
| 86
| 88

|-
! Gem. luchtvochtigheid avond (%)
| 71
| 69
| 69
| 70
| 75
| 77
| 79
| 82
| 80
| 78
| 75
| 72
| 75

|-
| colspan="14" style="text-align:center;font-size:90%;"|''bron: [http://www.weatherbase.com/weather/weatherall.php3?s=52389&refer=&units=metric Weatherbase]''
|}

==== Temperatuur ====
De temperatuur in Pangasinan is net als in de rest van de laaggelegen gedeelten van de Filipijnen gemiddeld hoog. In de onderstaande tabel is te zien dat de gemiddelde temperatuur in de stad Dagupan City over het jaar heen gemiddeld 27&nbsp;°C is met een gemiddelde maximumtemperatuur van 29&nbsp;°C en een gemiddelde minimumtemperatuur van 26&nbsp;°C.
{| class="wikitable ta-center" style="font-size:90%;line-height:80%;"
! Dagupan City
! jan
! feb
! mar
! apr
! mei
! jun
! jul
! aug
! sep
! okt
! nov
! dec
! jaar
|-
! Gemiddelde temp. (°C)
| 26
| 26
| 28
| 29
| 29
| 28
| 28
| 27
| 28
| 28
| 27
| 26
| 27

|-
! Gem. maximumtemp. (°C)
| 30
| 30
| 32
| 33
| 33
| 31
| 31
| 30
| 31
| 31
| 30
| 30
| 31

|-
! Gem. minimumtemp. (°C)
| 22
| 22
| 23
| 25
| 26
| 25
| 25
| 25
| 25
| 25
| 24
| 22
| 24

|-
! Hoogst gemeten temp. (°C)
| 37
| 37
| 38
| 39
| 42
| 38
| 38
| 38
| 40
| 42
| 34
| 37
| 42

|-
! Laagst gemeten temp. (°C)
| 13
| 18
| 18
| 17
| 18
| 16
| 22
| 17
| 10
| 20
| 11
| 16
| 10

|-
| colspan="14" style="text-align:center;font-size:90%;"|''bron: [http://www.weatherbase.com/weather/weatherall.php3?s=52389&refer=&units=metric Weatherbase]''
|}

== Demografie ==
{{Tabel census Filipijnen
|titel=Pangasinan
|1975=
|1980=
|1990=2020273
|1995=2178412
|2000=2434086
|2007=2645395
|2010=2779862
|2015=2956726
}}Pangasinan had bij de census van 2015 een inwoneraantal van 2.956.726 mensen. Dit waren 176.864 mensen (6,4%) meer dan bij de vorige census van 2010. Ten opzichte van de census van 2000 was het aantal inwoners gegroeid met 522.640 mensen (21,5%). De gemiddelde jaarlijkse groei in die periode kwam daarmee uit op 1,18%, hetgeen lager was dan het landelijk jaarlijks gemiddelde over deze periode (1,72%).<ref name="Census2015"/>

De bevolkingsdichtheid van Pangasinan was ten tijde van de laatste census, met 2.956.726 inwoners op 5451,01 km², 542,4 mensen per km².{{Clearleft}}

== Bestuur en politiek ==
[[Bestand:Pangasinan Provincial Capitol.jpg|thumb|Het provinciehuis van Pangasinan]]
De belangrijkste bestuurder van een [[Filipijnse provincie|provincie in de Filipijnen]] is de gouverneur. De gouverneur wordt elke drie jaar gekozen en is het hoofd van het provinciale bestuur en de uitvoerende organen. De huidige gouverneur van de provincie Pangasinan is [[Amado Espino jr.]]. Hij werd bij de [[Filipijnse verkiezingen 2013|verkiezingen van 2013]] herkozen voor een derde termijn en dus laatste opeenvolgende termijn. De vicegouverneur, momenteel Jose Z. Calimlim jr., is voorzitter van de provinciale raad. Deze provinciale raad is samengesteld uit twaalf leden, waarbij elk van de zes provinciale districten twee gekozen afgevaardigden heeft.

'''Lijst van gouverneurs van Pangasinan sinds 1901'''
{{Kolommen lijst | inhoud=
* 1901 - 1902 [[Perfecto Sison]]
* 1902 - 1906 [[Macario Favilla]]
* 1906 - 1908 [[Isabelo Artacho]]
* 1908 - 1909 [[Antonio Sison]]
* 1910 - 1912 [[Juan Alvear]]
* 1912 - 1916 [[Aquilino Calvo]]
* 1916 - 1922 [[Daniel Maramba]]
* 1922 - 1928 [[Teofilo Sison]]
* 1928 - 1928 [[Pedro Quintans]]
* 1928 - 1931 [[Bernabe Aquino|Bernabe B. Aquino]]
* 1931 - 1940 [[Servillano dela Cruz]]
* 1941 - 1944 [[Santiago Estrada]]
* 1945 - 1946 [[Sofronio C. Quimson]]
* 1946 - 1951 [[Enrique Braganza]]
* 1952 - 1953 [[Juan de Rodriguez|Juan de G. Rodriguez]]
* 1953 - 1963 [[Conrado Estrella]]
* 1963 - 1967 [[Francisco Duque]]
* 1967 - 1971 [[Cipriano Primicias jr.]]
* 1971 - 1986 [[Aguedo Agbayani]]
* 1986 - 1992 [[Rafael Colet]]
* 1992 - 1995 [[Aguedo Agbayani]]
* 1995 - 1998 [[Oscar Orbos]]
* 1998 - 2007 [[Victor Agbayani|Victor E. Agbayani]]
* 2007 - 2016 [[Amado Espino jr.]]
}}

== Economie ==
[[Bestand:saltfarm.jpg|300px|thumb|left|Commerciële zoutindustrie in [[Dasol]].]]
De belangrijkste pijler van de economie van Pangasinan is de landbouwsector. Enkele veelvoorkomende producten zijn zout, [[kokosnoot]], [[tabak]] en [[knoflook]] en rijst. Langs de kusten van de [[Lingayengolf]] en de [[Zuid-Chinese Zee]] zijn ook veel viskwekerijen te vinden, waar voornamelijk ''bangus'' en ''milkfish'', ''malaga'' en garnalen gekweekt worden. Daarnaast wordt er ook veel handwerk gemaakt, met producten van bamboe, rotan en schelpen. Ook [[weverij]]en, [[pottenbakker]]s en [[meubelmaker]]s komen er veek voor.

Uit cijfers van het National Statistical Coordination Board (NSCB) uit het jaar 2003 blijkt dat 31,7% (13.412 mensen) onder de armoedegrens leefde. In het jaar 2000 was dit 37,0%. Pangasinan is daarmee iets armer als het landelijk gemiddelde van 28,7% en staat 56e op de lijst van provincies met de meeste mensen onder de armoedegrens. Van alle 79 provincies staat Pangasinan 54e op de lijst van provincies met de ergste armoede.<ref>[http://www.nscb.gov.ph/poverty/2004/pov_th2.asp Armoedestatieken van het National Statistical Coordination Board (NSCB)]</ref>.
{{Clearboth}}

== Flora en Fauna ==
[[Bestand:HundredIslandsNationalPark20050420.jpg|thumb|300px|Enkele van de eilanden gezien vanaf Governor Island]]
In de provincie Pangasinan ligt het [[Hundred Islands National Park]]. Dit nationaal park omvat de ongeveer 123 kleine eilandjes voor de kust in de [[Golf van Lingayen]].

== Geboren in Pangasinan ==
<!-- RANGSCHIKKING NAAR GEBOORTEJAAR -->
* [[Nicanor Padilla]] (Lingayen, 10 januari 1852), medicus en politicus (overleden 1936);
* [[Jose Abad Santos (rechter)|Jose Abad Santos]] (San Fernando, 19 februari 1886), opperrechter van het Hooggerechtshof van de Filipijnen (overleden 1942);
* [[Victorio Edades]] (Dagupan, 13 december 1895), kunstschilder en [[nationaal kunstenaar van de Filipijnen]] (overleden 1985);
* [[Carlos Bulosan]] (Binalonan, 24 november 1913), Filipijns-Amerikaans auteur (overleden 1956);
* [[Aguedo Agbayani]] (Lingayen, 16 december 1919), afgevaardigde en gouverneur (overleden 2003);
* [[F. Sionil José]] (Rosales, 3 december 1924), Filipijns auteur;
* [[Fidel Ramos]] (Lingayen, 18 maart 1928), president van de Filipijnen (1992-1998);
* [[Cipriano Primicias jr.]] (Lingayen, 17 april 1931), afgevaardigde en gouverneur (overleden 2012).
* [[Benjamin Abalos]] (21 september 1935), politicus;
* [[Jose de Venecia jr.]] (Dagupan, 26 december 1936), politicus en voormalig voorzitter van het Huis van Afgevaardigden.
* [[Hermogenes Esperon jr.]], (Asingan, 9 februari 1953), voormalig commandant van de Filipijnse strijdkrachten;

== Voetnoten ==
{{References}}

== Externe link ==
* [http://www.pangasinan.gov.ph/ De officiële website van de provincie Pangasinan]

{{Navigatie eilandengroep Luzon}}
{{Coor title dms|15|55|0|N|120|20|0|E|region:PH_type:adm1st}}

[[Categorie:Pangasinan| ]]