Brontekst bekijken van Saba

{{Zie dp}}
{{Infobox regio
| naam = Saba
| altnaam= 
| plaatskop = [[Caribisch openbaar lichaam]] van [[Nederland]] {{NL-VLAG}}
| flag = Flag of Saba.svg
| vlagartikel = Vlag van Saba
| coa = Saba wapen.svg
| wapenartikel = Wapen van Saba
| map = Saba Konum.png
| talen = [[Engels]], [[Nederlands]]
| hoofdstad = [[The Bottom]]
| religie = <small>58% [[Rooms-katholieke Kerk|rooms-katholiek]]<br />14% [[Anglicaanse kerk|anglicaans]]<br />22% overig<br />5% geen</small>
| regeringsvorm = Openbaar lichaam in Nederland
| km2 = 13
| pctwater = 
| inwoners = 2155<ref name="StatLine-2022">{{Citeer web |url=https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/83774NED/table?ts=1663134216890 |titel=Caribisch Nederland; bevolkingsontwikkeling, geboorte, sterfte en migratie |datum=2022-04-28 |website=[[StatLine]] |uitgever=[[Centraal Bureau voor de Statistiek]] |bezochtdatum=2022-09-14}}</ref>
| census = 2021<ref name="StatLine-2022" />
| dichtheid = 138
| munteenheid = [[Amerikaanse dollar]]
| valutacode = USD
| tijdzone = [[UTC−4|−4]]
| motto = "Remis Velisque"
| volkslied = [[Saba Song]]
| feestdag = [[Saba Day]], eerste vrijdag van december
| tld = [[.nl|nl]]
| landcode = BQ, BES, 535
| tel = 599
| website = [http://www.sabagov.nl/ www.sabagov.nl]
| detailkaart1 = [[Bestand:Caribbean - SSS Islands.PNG|260px]]
| detailkaart = Saba.JPG
| detailkaartbijschrift = Saba
| Amsterdamse code   = 10301
| image1 = AgeSexPyramid 2023 Saba.svg
| caption1 = Bevolkingspiramide
}}
[[Bestand:Nieuws uit de West, vliegtocht boven St. Eustatius en Saba Weeknummer 48-26 - Open Beelden - 59008.ogv|thumb|Bioscoopjournaal uit 1948. Luchtopnames van de eilanden St. Eustatius en Saba.]]
[[Bestand:View from Mt Scenery, Saba.jpg|thumb|Het dorp [[Windwardside]] gezien vanaf [[Mount Scenery]]]]
[[Bestand:Saba Flughafen.jpg|thumb|[[Juancho E. Yrausquin Airport]]]]
[[Bestand:Fort Bay, Saba.jpg|thumb|De haven]]
[[Bestand:Typical Saba view.jpg|thumb|Kenmerkend Sabaans uitzicht]]
[[Bestand:The mayor of Saba.jpg|thumb|Gouvernementsgebouw van Saba]]
[[Bestand:Playground on Saba.jpg|thumb|Speeltuin op Saba]]

'''Saba''' is een eiland in het [[Caraïben|Caribisch gebied]] dat sinds 2010 bestuurlijk als [[Caribisch openbaar lichaam]] een bijzondere gemeente van Nederland vormt. Saba behoort met [[Sint Eustatius]] en [[Sint Maarten (Caribisch eiland)|Sint Maarten]] tot de [[SSS-eilanden|Bovenwindse Eilanden]], ook wel de SSS-eilanden genoemd. Saba heeft zo'n 1900 inwoners, die ''Sabanen'' worden genoemd en van wie ongeveer een kwart in de [[hoofdstad|hoofdplaats]], [[The Bottom]], woont. Plaatselijk wordt het eiland aangeduid als ''The Unspoiled Queen''.

== Geschiedenis ==
Saba zou in [[1493]] in kaart gebracht zijn door [[Christoffel Columbus|Columbus]], maar hij is er niet aan land gegaan; de oorspronkelijke bewoners behoorden waarschijnlijk tot de [[Caquetío]]. Columbus noemde het eiland San Cristóbal (naar [[Christoffel van Lycië]]). Een mogelijke verklaring van de naam is dat dit werd afgekort als S †bal en als Saba werd gelezen. In [[1632]] werd het Nederlands bezit. In [[1635]] leed een Engels schip schipbreuk bij Saba; de overlevenden waren vermoedelijk de eerste Europese bewoners. Daarnaast stamt de bevolking af van [[Afrika]]anse [[slavernij|slaven]], [[Schotland|Schotten]], [[Ierland (eiland)|Ieren]] en [[Zeeland (provincie)|Zeeuwen]]. Saba wisselde vaak van koloniale heerser. Het was in bezit van [[Frankrijk]], [[Spanje]], [[Nederland]] en van de [[Koninkrijk Groot-Brittannië|Britten]]. In [[1816]] kwam het definitief bij Nederland. In 1934 werden de inwoners van het dorp [[Mary's Point]] geëvacueerd, en het dorp verplaatst omdat de klippen onder het dorp waren geërodeerd.<ref>{{en}} Will Johnson, The Saba Islander, [https://thesabaislander.com/2021/02/06/the-chronological-history-of-saba/ The Chronological History of Saba]</ref>

In [[1938]] werd begonnen met het aanleggen van [[The Road (Saba)|The Road]], een weg. Tot dan waren er op het steile eilandje alleen [[trap (gebouw)|trappen]] en volgens Nederlandse ingenieurs was het onmogelijk hier een weg te bouwen. De aanleg begon onder leiding van de plaatselijke timmerman [[Josephus Hassell]], een [[autodidact]] op het gebied van wegenbouw. In [[1947]] was de weg klaar en arriveerde de eerste auto op het eiland. Tegenwoordig is er zo'n 14 kilometer weg.

In [[1960]] is op de noordoostelijke punt van Saba (Flat-Point) het [[vliegveld]] [[Juancho E. Yrausquin Airport|Juancho E. Yrausquin]] aangelegd. Het vliegveld mag enkel met speciale toestemming van de autoriteiten gebruikt worden en is dientengevolge voor algemeen luchtverkeer gesloten. Het kan alleen worden aangedaan met kleine vliegtuigen zoals de Twin Otter. Winair voert dagelijks meerdere vluchten uit naar de buureilanden.

In [[1969]] werd de toen 23-jarige [[Joseph Richardson]] administrateur van Saba. Hij was de eerste niet-blanke administrateur op de Nederlandse Antillen.

Saba was tot 1983 onderdeel van het eilandgebied [[Bovenwindse Eilanden (Kleine Antillen)|Bovenwindse Eilanden]], waar ook [[Sint Eustatius]] en [[Sint Maarten (eilandgebied)|Sint Maarten]] toe behoorden. In 1983 kreeg het een zelfstandige status als eilandgebied en een eigen zetel in de Staten.

Op [[1 september]] [[2009]] maakte Saba bekend per direct uit de Nederlandse Antillen te willen stappen, omdat het niet langer wilde wachten op de ontwikkelingen omtrent de opheffing van de Nederlandse Antillen.<ref>[https://web.archive.org/web/20090904032815/http://www.nrc.nl/nieuwsthema/antillen/article2345688.ece/Saba_stapt_uit_de_Nederlandse_Antillen ''NRC Handelsblad'' (1 september 2009): "Saba wil meteen uit Antillen stappen"]</ref> Volgens staatssecretaris [[Ank Bijleveld-Schouten|Bijleveld]] van [[Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties|Koninkrijksrelaties]] was het voor Saba echter juridisch niet mogelijk om op dit moment uit de Antillen te stappen.<ref>{{Citeer web |url=http://www.telegraaf.nl/binnenland/4730393/__Bijleveld__helder_signaal_van_Saba__.html |titel=''De Telegraaf'' (1 september 2009): "Bijleveld: helder signaal van Saba" |bezochtdatum=3 september 2009 |archiefdatum=7 oktober 2012 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20121007165712/http://www.telegraaf.nl/binnenland/4730393/__Bijleveld__helder_signaal_van_Saba__.html |dodeurl=ja }}</ref>

Op 10 oktober 2010 werden de Nederlandse Antillen opgeheven, waarbij Saba, net als Sint Eustatius en [[Bonaire]], als openbaar lichaam een soort bijzondere gemeente van Nederland werd. Het eiland maakt geen deel uit van de [[Verdragen van Schengen|Schengenzone]].

== Geografie ==
Saba ligt 30 kilometer ten zuidwesten van [[Sint Maarten (Caribisch eiland)|Sint Maarten]]. Het is ongeveer 4,5 kilometer in doorsnee en de oppervlakte is 13&nbsp;km². Saba bestaat uit een slapende [[vulkaan]] met vier [[lavakoepel]]s. De hellingen lopen steil af naar zee en de kust is rotsachtig. De vulkaan [[Mount Scenery]] is met zijn 887 meter het hoogste punt van Nederland én van het gehele [[Koninkrijk der Nederlanden]]. Het klimaat is vochtig tropisch; het eiland is begroeid met secundair [[regenwoud]]. Ten noorden van Saba ligt een klein onbewoond rotseilandje dat ook tot het eilandgebied behoort: [[Green Island (Nederlandse Antillen)|Green Island]].

Per [[10 oktober]] [[2010]] is een [[Exclusieve economische zone|Exclusieve Economische Zone]] van 200 [[zeemijl]] buiten de Sabaanse [[basislijn]] ingesteld (voor zover deze niet de wateren van omringende staten zou overlappen). Door deze maatregel heeft Nederland het exclusieve recht op onder meer de exploitatie van de grondstoffen en visserij. De bedoeling hiervan is de ecologisch zeer belangrijke [[Sababank]] (even ten zuiden van Saba), onderdeel van het [[Saba National Marine Park]], te beschermen.

== Demografie ==
Saba had 1933 inwoners bij de volkstelling van 2020, hiervan hadden 1173 inwoners (60%) de Nederlandse nationaliteit, en 760 inwoners (40%) een andere nationaliteit. Slechts 27% van de bevolking is op Saba geboren. Van de autochtone bevolking is ongeveer de helft blank en nakomeling van de eerste Zeeuwse kolonisten of van Schotse en Ierse zeerovers die er in de loop der tijden neerstreken. De andere helft is gekleurd en nakomeling van Afrikaanse slaven en de eerdergenoemde Europeanen. Daarnaast verblijven er zo'n 200 merendeels Amerikaanse studenten, die studeren aan de ''[[Saba University School of Medicine]]''. Verder zijn veel bewoners afkomstig van andere (ei)landen in de regio. Opmerkelijk is dat een kwart van de inwoners ''Johnson'' of ''Hassell'' heet.

De bevolking woonde in 2021 verspreid over de volgende vier kernen:
* [[The Bottom]] met 654 inwoners
* [[Windwardside]] met 617 inwoners
* [[Zions Hill]] met 421 inwoners
* [[St. Johns (Saba)|St. Johns]] met 217 inwoners

In 2001 was voor 88% van de bevolking het [[Engels]] de belangrijkste huistaal, voor 5% het [[Spaans]] en slechts voor 2% het [[Nederlands]]. Doordat het onderwijs tot enkele jaren geleden Nederlandstalig was en het nog altijd een verplicht vak op school is, beheersen de meeste inwoners het Nederlands echter wel.

De meerderheid van de Sabanen is rooms-katholiek; 15% is anglicaans. Deze situatie is veranderd sinds het einde van de [[19e eeuw]], toen nog 75% van de bevolking anglicaans was.<ref>{{Citeer web|url=https://naam.cw/nl/2015/01/07/klok-di-misa-saba/|titel=Kerkklok (Saba)|uitgever=''Naam — Sectie Cultureel Erfgoed''|taal=nl|bezochtdatum=3 september 2018|archiefurl=https://web.archive.org/web/20180903215345/https://naam.cw/nl/2015/01/07/klok-di-misa-saba/|archiefdatum=3 september 2018|dodeurl=ja}}</ref>
{| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed"
! colspan="4" |Inwoners van Saba (2020)<ref>{{Citeer web|url=https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/83698NED/table?ts=1578654405815|titel=CBS Statline|bezochtdatum=2021-10-29|werk=opendata.cbs.nl|taal=nl}}</ref>
|-
!Geboorteland
!Aantal
![[Rijkswet op het Nederlanderschap|Nederlandse nationaliteit]]
!Andere nationaliteit
|-
|[[Bestand:Flag_of_Saba.svg|rand|20x20px|Vlag Saba]] Saba
|514
|505
|9
|-
|{{SX}}
|304
|283
|21
|-
|{{VS}}
|193
|11
|182
|-
|{{NL}}
|101
|101
| -
|-
|{{DO}}
|99
|28
|71
|-
|{{CO}}
|94
|30
|64
|-
|{{CA}}
|54
|1
|53
|-
|{{PH}}
|52
|2
|50
|-
|{{CW}}
|50
|50
| -
|-
|{{AW}}
|48
|46
|2
|-
|{{VC}}
|44
|17
|27
|-
|{{DM}}
|28
|15
|13
|-
|{{JM}}
|27
|1
|26
|-
|{{HT}}
|26
|3
|23
|-
|{{VK}}
|26
|4
|22
|-
|{{IN}}
|23
| -
|23
|-
|{{SR}}
|19
|11
|8
|-
|{{KN}}
|16
|16
| -
|-
|{{DE}}
|15
|3
|12
|-
|{{PK}}
|14
| -
|14
|-
|{{CN}}
|13
|6
|7
|-
|{{GY}}
|12
|5
|7
|-
|{{TT}}
|12
| -
|12
|-
|{{NP}}
|11
| -
|11
|-
|{{FR}}
|10
|2
|8
|-
|{{NG}}
|10
| -
|10
|-
|{{LC}}
|9
|2
|7
|-
|{{VE}}
|7
|2
|5
|-
|[[Bestand:Flag_of_Bonaire.svg|rand|20x20px|Vlag Bonaire]] [[Bonaire]]
|6
|6
| -
|-
|{{GP}}
|5
|4
|1
|-
|{{BE}}
|4
| -
|4
|-
|{{LK}}
|3
| -
|3
|-
|{{ZA}}
|3
|2
|1
|-
|{{IT}}
|3
| -
|3
|-
|{{VI}}
|3
| -
|3
|-
|{{AG}}
|3
|2
|1
|-
|[[Bestand:Flag_of_Sint_Eustatius.svg|rand|20x20px|Vlag Sint Eustatius]] [[Sint Eustatius]]
|3
|3
| -
|-
|{{BG}}
|2
| -
|2
|-
|{{YU}}
|2
| -
|2
|-
|{{IE}}
|2
|1
|1
|-
|{{EG}}
|2
| -
|2
|-
|{{GH}}
|2
| -
|2
|-
|{{CM}}
|2
| -
|2
|-
|{{KE}}
|2
| -
|2
|-
|{{SA}}
|2
| -
|2
|-
|{{JO}}
|2
| -
|2
|-
|{{IQ}}
|2
| -
|2
|-
|{{AI}}
|2
| -
|2
|-
|{{BR}}
|2
|1
|1
|-
|{{VG}}
|2
|1
|1
|-
|{{CU}}
|2
| -
|2
|-
|{{SV}}
|2
| -
|2
|-
|{{HN}}
|2
|1
|1
|-
|{{MS}}
|2
|1
|1
|-
|{{AF}}
|1
| -
|1
|-
|{{BD}}
|1
| -
|1
|-
|{{AE}}
|1
| -
|1
|-
|{{VN}}
|1
| -
|1
|-
|{{KR}}
|1
| -
|1
|-
|{{LB}}
|1
| -
|1
|-
|{{MY}}
|1
| -
|1
|-
|{{MM}}
|1
| -
|1
|-
|{{IR}}
|1
| -
|1
|-
|{{IL}}
|1
| -
|1
|-
|{{HK}}
|1
| -
|1
|-
|{{ID}}
|1
|1
|1
|-
|{{DK}}
|1
| -
|1
|-
|{{KG}}
|1
|1
| -
|-
|{{NO}}
|1
| -
|1
|-
|{{AT}}
|1
| -
|1
|-
|{{PL}}
|1
| -
|1
|-
|{{PT}}
|1
|1
| -
|-
|{{RO}}
|1
| -
|1
|-
|{{SU}}
|1
| -
|1
|-
|{{SE}}
|1
| -
|1
|-
|{{CH}}
|1
| -
|1
|-
|{{AR}}
|1
|1
| -
|-
|{{BS}}
|1
| -
|1
|-
|{{BB}}
|1
| -
|1
|-
|{{BM}}
|1
|1
| -
|-
|{{GD}}
|1
|1
| -
|-
|{{PE}}
|1
|1
| -
|-
|{{LY}}
|1
| -
|1
|-
|{{ML}}
|1
| -
|1
|-
|{{UG}}
|1
| -
|1
|-
|{{ZM}}
|1
| -
|1
|-
|{{BI}}
|1
| -
|1
|-
|{{CI}}
|1
| -
|1
|-
|{{PN}}
|1
| -
|1
|-
!Totaal
!1933
!1173
!760
|}

== Bestuur ==
Het eilandbestuur bestaat uit een [[bestuurscollege (Caribisch Nederland)|bestuurscollege]] ([[gezaghebber (Caribisch Nederland)|gezaghebber]] plus [[eilandgedeputeerde]]n) en een [[Eilandsraad (Caribisch Nederland)|eilandsraad]].

{| class="wikitable"
|+ Historisch verloop zetelverdeling eilandsraad
|-
!Partij!!1991!!1995!!1999!!2003!!2007!![[Eilandsraadsverkiezingen 2011|2011]]!![[Eilandsraadsverkiezingen 2015|2015]]!![[Eilandsraadsverkiezingen 2019|2019]]
|-
|Windward Islands People's Movement (WIPM)||align="right"|4||align="right"|2||align="right"|4||align="right"|3||align="right"|4||align="right"|4||align="right"|3||align="right"|5
|-
|Saba Labour Party (SLP)||align="right"|-||align="right"|-||align="right"|1||align="right"|0||align="right"|1||align="right"|1||align="right"|2||align="right"|0
|-
|Saba United Democratic Party (SUDP)||align="right"|-||align="right"|-||align="right"|-||align="right"|2||align="right"|-||align="right"|-||align="right"|-||align="right"|-
|-
|Saba Democratic Labour Movement (SDLM)||align="right"|1||align="right"|3||align="right"|-||align="right"|-||align="right"|-||align="right"|-||align="right"|-||align="right"|-
|-
|'''Totaal'''||align="right"|'''5'''||align="right"|'''5'''||align="right"|'''5'''||align="right"|'''5'''||align="right"|'''5'''||align="right"|'''5'''||align="right"|'''5'''||align="right"|'''5'''
|}

=== Bestuurscollege ===
* [[Gezaghebber (Caribisch Nederland)|Gezaghebber]]: [[Jonathan Johnson (politicus)|Jonathan Johnson]]
* [[Eilandgedeputeerde|Gedeputeerde]]: [[Eviton Heyliger]] – WIPM
* Gedeputeerde: [[Bruce Zagers]] – WIPM
* [[Eilandsecretaris]]: Bram Streppel

De [[Rijksministerraad]] stemde er medio juni 2008 mee in om [[Jonathan Johnson (politicus)|Jonathan Johnson]], directeur van de middelbare school van Saba en een neef van [[Will Johnson (politicus)|Will Johnson]], voor te dragen voor benoeming tot nieuwe gezaghebber van het eilandgebied, als opvolger van Sydney Sorton. Johnson werd op 2 juli 2008 beëdigd. In 2007 was hij al tot waarnemend gezaghebber benoemd.<ref>[https://web.archive.org/web/20110716172814/http://www.sxmislandtime.com/index.php?option=com_content&view=article&id=1893%3Asaba-has-a-new-lt-governor&catid=41%3Afrontpage Saba has a new Lt. Governor]. ''St. Maarten Island Times'', 2 juli 2008</ref>

=== Staatkundige hervormingen ===
{{Zie ook|Zie ook: [[Staatkundige vernieuwing binnen het Koninkrijk der Nederlanden]]}}

De bevolking van Saba koos op [[5 november]] [[2004]] in een referendum voor rechtstreekse banden met Nederland.

{| class="wikitable"
|+ Uitslag referendum 5 november 2004
|-
!Optie!!Stemmen!!Percentage
|-
|A: rechtstreekse banden met Nederland||align="right"|555||align="right"|86,05
|-
|B: onderdeel blijven van de Nederlandse Antillen||align="right"|85||align="right"|13,18
|-
|C: onafhankelijkheid||align="right"|5||align="right"|0,78
|-
|Blanco en ongeldige stemmen||align="right"|21||align="right"|3,26
|-
|'''Opkomst'''||align="right"|'''666'''||align="right"|'''77,80'''
|}

Uiteindelijk bereikte Saba (samen met [[Bonaire]] en [[Sint Eustatius]]) op [[11 oktober]] [[2006]] overeenstemming met Nederland over een nieuwe status als [[Caribisch openbaar lichaam]] (een soort bijzondere gemeente) van Nederland. Deze is op 10 oktober [[2010]] ingegaan. 

Toen een parlementaire delegatie in oktober 2011 het eiland kwam bezoeken, werd er bij hun aankomst door zo'n 40 demonstranten geprotesteerd. Volgens de bewoners zou de levenskwaliteit op het eiland sinds de nieuwe situatie verslechterd zijn. Daarbij zouden ze zich over het algemeen als 'tweederangs' Nederlanders benaderd voelen.<ref>{{Citeer web|url=https://www.trouw.nl/gs-b2164ec0|titel=Fractievoorzitters doelwit eerste demonstratie op Saba ooit|bezochtdatum=2021-03-10|auteur=ANP/ Redactie|datum=2011-10-15|werk=Trouw|taal=nl-NL}}</ref>

Zowel de provincie [[Noord-Holland]] als de provincie [[Zeeland (provincie)|Zeeland]] hebben voorgesteld dat Bonaire, Saba en Sint-Eustatius tot de betreffende provincie zouden gaan behoren. Een ander voorstel was dat de drie eilanden een aparte provincie zouden gaan vormen. Ze zijn echter niet ingedeeld bij een bestaande of nieuwe provincie. De taken die normaal de provincie heeft, zullen deels door het rijk, deels door de openbare lichamen zelf worden uitgevoerd.

== Economie en infrastructuur ==
De overheid (Rijksoverheid en openbaar lichaam Saba) is de grootste werkgever op Saba. Het eiland telt 220 ambtenaren, op een bevolking van 1400 personen.

===Toerisme===
Toerisme is erg belangrijk en wordt gezien als de economische pilaar. Na de orkanen [[Matthew (orkaan)|Matthew]] (september 2016) en [[Irma (orkaan)|Irma]] (september 2017) nam in 2019 het aantal bezoekers weer toe; er kwamen 8900 bezoekers per vliegtuig, 6500 bezoekers per ferry vanuit [[Sint Maarten (land)|Sint Maarten]] en nog 1600 bezoekers aan boord van kleinere cruises. De meeste bezoekers per vliegtuig zijn afkomstig uit [[Aruba]], [[Curaçao]] en Sint Maarten (28 procent), de [[Verenigde Staten]] (25%) en het Europees deel van Nederland (18%).<ref>{{Citeer web|url=https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2020/17/groei-toerisme-bonaire-en-saba-in-2019|titel=Groei toerisme Bonaire en Saba in 2019|uitgever=[[Centraal Bureau voor de Statistiek|CBS]]|datum=21 april 2020|bezochtdatum=22 april 2020|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200815054800/https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2020/17/groei-toerisme-bonaire-en-saba-in-2019|archiefdatum=2020-08-15|dodeurl=nee}}</ref> Saba beschikt over diverse hotels en een internationale luchthaven; de mogelijkheden voor het opstijgen en landen zijn echter beperkt tot kleine vliegtuigen. De meeste toeristen zijn dagjesmensen die 's ochtends aankomen vanuit Sint Maarten, de vulkaan beklimmen (1064 treden) en 's middags weer vertrekken. Daarnaast zijn op Saba enkele duikscholen gevestigd. Tevens is sinds [[1988]] een medische faculteit, de ''[[Saba University School of Medicine]]'', op het eiland gevestigd die veel studenten uit de Verenigde Staten trekt.

Gedurende de jaren tachtig was het op Saba bijzonder makkelijk een rijbewijs te verkrijgen, dat in Nederland kon worden omgewisseld voor een Nederlands rijbewijs. Tot [[1993]] waren er zeven rijscholen, die garandeerden dat men er binnen een week een rijbewijs kon halen. Toen Nederland in 1993 een eind maakte aan deze mogelijkheid, kreeg de economie van Saba een flinke klap.

===Monumenten===
De Nederlandse ingenieur [[Frans Brugman]] heeft in vijf jaar tijd alle authentieke hutjes van Saba in kaart gebracht en in de computer ingevoerd. Hij ontdekte dat de Engelsen een soort prefab huisjes lieten maken in [[Canada]], die vervolgens naar Saba werden verscheept. De hutjes voldoen niet meer aan de eisen van de huidige bewoners en de traditionele wijze van bouwen staat onder druk. Het eilandbestuur wil dat Saba op de [[Werelderfgoedlijst]] van de [[UNESCO]] komt.

===Luchthaven===
{{Zie hoofdartikel|Juancho E. Yrausquin Airport}}
Juancho E. Yrausquin Airport is het vliegveld op het eiland. Het is een gevaarlijk vliegveld, omdat aan de ene kant hoge rotsen zijn, aan de andere kant de startbaan eindigt met een hoge klif in zee en piloten last kunnen hebben van stevige windvlagen. Tevens is de slechts 400 meter lange startbaan samen met vliegveld Matekane in Lesotho de kortste voor commerciële luchtvaart ter wereld.

===Haven===
{{Zie hoofdartikel|Fort Bay}}
In Fort Bay bevindt zich de enige haven van het eiland. Zowel vrachtschepen als veerboten verbinden Saba van hieruit op regelmatige basis met het nabijgelegen [[Sint Maarten (land)|Sint Maarten]]. De tweede, kleinere pier van de haven wordt gebruikt voor vissersboten. Ook [[jacht (scheepstype)|jachten]] en [[cruiseschip|cruiseschepen]] doen de haven aan, maar de laatste moeten buiten de (kleine) haven voor anker gaan. Een weg verbindt Fort Bay met de hoofdplaats [[The Bottom]].

==Natuur==
De natuur is verweven met het eiland. Niet alleen op land maar ook in het water zijn er diverse specimen te vinden. Het eiland heeft dan ook een aantal natuurparken. Beheerder van de beide natuurgebieden is de Stichting [[The Saba Conservation Foundation]] (SCF). Saba bevindt zich op de trekroute van bultrugwalvissen.

===Flora & fauna===
Ondanks zijn kleine omvang herbergt Saba een relatief groot aantal [[vleermuizen]]. De soorten die er voorkomen, zijn ''[[Monophyllus plethodon]]'', de [[Jamaicavruchtenvampier]] (''[[Artibeus jamaicensis]]''), ''[[Ardops nichollsi]]'', ''[[Brachyphylla cavernarum]]'', ''[[Natalus stramineus]]'', de [[guanovleermuis]] (''[[Tadarida brasiliensis]]'') en ''[[Molossus molossus]]''.<ref>[https://web.archive.org/web/20091019115409/http://bathead.com/caribres.html Bat research in the Lesser Antilles]</ref> Er is ook een uitgestorven [[rijstrat]] bekend, maar de identiteit daarvan is nog onduidelijk.<ref>Turvey, S.T. 2009. Holocene Extinctions. Oxford University Press US. {{ISBN|978-0-19-953509-5}}</ref> De steile rotskust van het eiland, dat deels binnen het [[Saba National Land Park]] valt, is een belangrijk nestgebied voor de [[roodsnavelkeerkringvogel]] (''Phaethon aethereus'').<ref>{{nl}}Duncan MacRae & Linda Grotenbreg, [http://www.iucn.nl/sbeos/doc/file.php?nid=9218 Soorten & getallen: inventarisatie huidige biodiversiteit in Nederlandse Cariben (PDF)] ''Ecologie & Ontwikkeling'' • JAARGANG 16 • NUMMER 77 • 2008 • pagina 25-29</ref> Uit een uitgebreid onderzoek op grond van waarnemingen tussen 2010 en 2012 blijkt dat in totaal 107 vogelsoorten op Saba voorkomen.<ref>{{Citeer web|url=https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=25142|werk=Nature Today|titel=107 vogelsoorten geteld op Caribisch eiland Saba|datum=8 mei 2019|bezochtdatum=8 mei 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20211104213656/https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=25142|archiefdatum=2021-11-04|dodeurl=nee}}</ref>
De nationale vogel van Saba is de [[Audubons pijlstormvogel]].
Saba heeft een [[endemie (biogeografie)|endemische]] soort [[Anolis]] de ''[[Anolis sabanus]]'' en de [[Saba Green iguana]] (''Iguana melanoderma''). Vanaf het jaar [[2020]] wordt de zwarte leguaan van Saba (''Iguana melanoderma'') als aparte soort beschreven en niet meer als donkere vorm van de groene leguaan (''[[Iguana iguana]]''); alhoewel hier nog geen eenduidige wetenschappelijke consensus over is. In 2021 zijn niet-inheemse leguanen, afkomstig van Sint Maarten, ontdekt op Saba welke een grote bedreiging vormen voor de inheemse populatie.<ref name="van den BurgGoetzBrannon2023">{{cite journal | last1 = van den Burg | first1 = M. P. | last2 = Goetz | first2 = M. | last3 = Brannon | first3 = L. | last4 = Weekes | first4 = T. S. | last5 = Ryan | first5 = K. V. | last6 = Debrot | first6 = A. O. | title = <nowiki>An integrative approach to assess non‐native iguana presence on Saba and Montserrat: Are we losing all native            <i>Iguana</i>            populations in the Lesser Antilles?</nowiki> | journal = Animal Conservation | date = 23 March 2023 | issn = 1367-9430 | eissn = 1469-1795 | doi = 10.1111/acv.12869 | pmid = | url = }}</ref> In 2021 is ook de vestiging van twee andere nieuwe niet-inheemse reptiel soorten op het eiland gemeld; ''[[Gymnophthalmus underwoodi]]'' en ''[[Indotyphlops braminus]]''.<ref name="van den BurgHylkemaDebrot2021">{{cite journal | last1 = van den Burg | first1 = Matthijs P. | last2 = Hylkema | first2 = Alwin | last3 = Debrot | first3 = Adolphe O. | title = Establishment of two nonnative parthenogenetic reptiles on Saba, Dutch Caribbean: Gymnophthalmus underwoodi and Indotyphlops braminus | journal = Caribbean Herpetology | date = 21 September 2021 | pages = 1–5 | eissn = 2333-2468 | doi = 10.31611/ch.79 | pmid = | url = |issn=2333-2468}}</ref>

===Natuurparken===
====Saba National Marine Park====
Het [[Saba National Marine Park]] is een zeereservaat en nationaal park rond Saba.
Het zee reservaat bevat 1300 hectare rond de gehele kust van het eiland Saba tot een diepte van 60 meter. Door de regering van de Nederlandse Antillen werd het gebied in 1987 als nationaal park aangewezen en het wordt beheerd door de Saba Conservation Foundation. Er zijn meerdere [[koraalrif]]fen in het gebied en naast natuurbescherming staat ook toerisme centraal in het gebied. Het Saba National Marine Park is geliefd bij duikers, die alleen onder begeleiding mogen duiken.

====Saba National Land Park====
Het [[Saba National Land Park]] beslaat 43 hectare. Het grootste deel, 35 hectare, ligt in het noorden van het eiland Saba en is in 1999 aan de Saba Conservation Foundation, die de natuurgebieden op Saba beheert, geschonken. In het bergachtige gebied ligt [[Sulphur Mine]], een voormalige [[zwavel]]mijn, en er komen verschillende beschermde vogelsoorten voor. Het overige deel van het park beslaat Mount Scenery boven de 550 meter – waar niet gebouwd mag worden – en veertien wandelroutes op privéterrein.

== Zie ook ==
* [[Caribisch Nederland]]
* [[Staatkundige hervormingen binnen het Koninkrijk der Nederlanden|Staatkundige hervorming]]
* [[Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden van A tot Z]]
* [[Lijst van gouverneurs van Sint Eustatius, Saba en Sint Maarten]]
* [[Sababank]]
* [[Juancho E. Yrausquin Airport]]
* [[Lijst van kerken op Saba]]

== Externe link ==
* {{en}} [http://www.sabagov.nl/ The Island Government of SABA] (Openbaar Lichaam Saba)

{{Commonscat|Saba}}
{{Wikivoyage}}
{{Appendix|2=
{{References}}
* [http://www.sabatourism.com/foreign_dut.html Website van het bureau voor toerisme op Saba]
}}
{{Navigatie Caraïbische eilanden in het Koninkrijk der Nederlanden}}
{{Navigatie Koninkrijk der Nederlanden}}
{{Coor title dms|17|37|50|N|63|14|5|W|type:isle_region:NL}}

[[Categorie:Eiland van Caribisch Nederland]]
[[Categorie:Openbaar lichaam]]
[[Categorie:Saba| ]]
[[Categorie:Eilandgebied van de Nederlandse Antillen]]
[[Categorie:Important Bird Area in Nederland]]