Canon (cultuur)

Met een canon wordt het geheel van teksten, beelden, kunstwerken en gebeurtenissen bedoeld dat het referentiekader is van een gedeelde cultuur. Tot de canon van de Nederlandse cultuur worden bijvoorbeeld gerekend:

• De kuntschilder Rembrandt van Rijn
• De schrijver Multatuli

Het idee van een canon is controversieel.

Volgens sommigen is de canon van grote meesterwerken in de literatuur conservatief en onveranderlijk, wat culturele vernieuwing belemmert. De meesterwerken worden te zeer bewonderd en op een voetstuk geplaatst, waardoor kritische studie te weinig ruimte krijgt. De canon zou elitair zijn, onderdeel van de 'high culture'. De filosoof en socioloog Pierre Bourdieu heeft betoogd dat de canon voor de elite het middel bij uitstek is om zich te onderscheiden.

Sinds 2004 wordt in de media ook steeds vaker gesproken over een historische canon: datgene wat mensen van de vaderlandse geschiedenis zouden moeten weten. Hiermee zou de volgens velen gebrekkige historische kennis van de Nederlanders opgekrikt kunnen worden. De historici Piet de Rooy en Jan Bank gaven in 2004 in NRC Handelsblad en later in het boekje Kortweg Nederland een eerste aanzetje. De Onderwijsraad sprong er op in en wil tegelijk het patriottisme bevorderen.

Bronnen

• 'Wat wij onze kinderen willen leren', een samenvatting in de Volkskrant van een oratie op 19 november 2004 van Kees Doorman, bijzonder hoogleraar journalistieke kritiek van kunst en cultuur.