Godsdienstvrede van Augsburg

Het verdrag.

Na 40 jaar van religieuze twisten in het Heilige Roomse Rijk, met als hoogtepunt de Schmalkaldische Oorlog (1546-1552), werd op de Rijksdag van 25 september 1555 een compromis bereikt tussen Ferdinand I, die zijn broer keizer Karel V verving, en de katholieke Rijksgroten aan de ene kant, en het Schmalkaldisch Verbond aan de andere kant, dat de protestantse rijkvorsten groepeerde.

De godsdienstvrede van Augsburg ging uit van het principe cuius regio, eius religio (van wie het land is, is ook de godsdienst). Dit hield in dat iedere rijksvorst besliste welke godsdienst in zijn gebied opgelegd werd en dat hij daarom ook de kerkgoederen mocht beheren. In het verdrag werd bewerkstelligd dat bisschoppen die zich tot het protestantisme bekeerden, afstand moesten doen van hun geestelijke macht. Protestantse onderdanen mochten onder betaling van losgeld verhuizen uit een katholiek landsgedeelte en omgekeerd.

De godsdienstvrede maakte definitief en officieel een einde aan de geloofseenheid in het Heilige Roomse Rijk, waarvan feitelijk al enige tijd geen sprake meer was. Het was ook een overwinning van de Duitse vorsten op het centrale gezag van de keizer en heeft wellicht bijgedragen aan de decentrale structuur die Duitsland sindsdien gehouden heeft.