Brontekst bekijken van Vrije Hanzestad Bremen

{{Infobox deelstaat Duitsland
| naam                = Freie Hansestadt Bremen
| vlag                = [[Bestand:Flag of Bremen.svg|110px|border|Vlag van Bremen]]
| vlagartikel         = Vlag van Bremen
| wapen               = [[Bestand:Grosses Wappen Bremen.png|110px]]
| wapenartikel        = Wapen van Bremen
| hoofdstad           = [[Bremen (stad)|Bremen]]
| km2                 = 404
| bevolking           = {{Statistiek gemeente Duitsland inwoners|04|Bremen}}
| meetjaar            = {{Datum|{{Statistiek gemeente Duitsland inwoners||Bremen|TXT=Year}}|iso2}}
| bevolkingsdichtheid = 1549
| inwoners migratieachtergrond          = 236.000 ({{formatnum:{{#expr: (236000/682986)*100 round 2}}}}%)
| inwoners migratieachtergrond meetjaar = 31-12-2018<ref name= "Bevölkerung mit Migrationshintergrund">{{Citeer web|url=https://www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bevoelkerung/Migration-Integration/Tabellen/migrationshintergrund-laender.html|titel=Bevölkerung in Privathaushalten nach Migrationshintergrund und Bundesländern|bezochtdatum=27 april 2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=21 augustus 2019|uitgever=Statistisches Bundesamt (Destatis)|taal=de}}</ref>
| iso                 = DE-HB
| website             = [http://www.bremen.de/ bremen.de]
| mp                  = Andreas Bovenschulte<ref>{{de}} [https://web.archive.org/web/20190914030945/https://www.butenunbinnen.de/nachrichten/politik/bremische-buergerschaft-hat-senatoren-gewaehlt-100.html Radio Bremen]</ref> ([[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]])
| mptitel             = President van de senaat
| partijen            = [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]], [[Bündnis 90/Die Grünen]], [[Die Linke]]
| bondsraad           = 3
| kaart               = {{Kaart deelstaten Duitsland|Locator map Bremen in Germany.svg|{{Infobox/afbeeldingbreedte}}px}}
| legenda             = Locatie van Bremen in Duitsland
| districten          = [[Bremen (stad)|Bremen]] en [[Bremerhaven]]
| Bundesland          = Bremen
| Kreisschlüssel      = 04
| image               = Bremen bei Nacht - Stadtmusikanten vor Schütting.jpg
| caption             = [[De Bremer stadsmuzikanten]] in het centrum
}}

De '''vrije Hanzestad Bremen''' is met {{Statistiek gemeente Duitsland oppervlakte|04|Bremen}}&nbsp;km² de kleinste [[Deelstaten van Duitsland|deelstaat]] van [[Duitsland]]. De deelstaat telt {{Statistiek gemeente Duitsland inwoners|04|Bremen}} inwoners ({{Statistiek gemeente Duitsland inwoners|04|Bremen|TXT=jaar}})<ref>{{Statistiek gemeente Duitsland inwoners|04|Bremen|TXT=bron}}</ref>. De staat ligt aan de [[Wezer]] en omvat de steden [[Bremen (stad)|Bremen]] en [[Bremerhaven]], die 60&nbsp;km van elkaar verwijderd zijn en als [[enclave]]s omsloten worden door [[Nedersaksen]].

Op {{Statistiek gemeente Duitsland buitenlanders|04|Bremen|TXT=jaar}} had {{Statistiek gemeente Duitsland buitenlanders percentage|04|Bremen}} van de inwoners een niet-Duits [[staatsburgerschap]] ({{Statistiek gemeente Duitsland buitenlanders|04|Bremen}} niet-Duitsers)<ref>{{Statistiek gemeente Duitsland buitenlanders|04|Bremen|TXT=bron}}</ref> en hadden {{Statistiek gemeente Duitsland Nederlanders|04|Bremen}} inwoners het [[Nederlanders in Duitsland|Nederlandse staatsburgerschap]]<ref>{{Statistiek gemeente Duitsland Nederlanders|04|Bremen|TXT=bron}}</ref>.

== Geschiedenis ==
Waar de Weser de duinen naderde, ontstond al vroeg een nederzetting met een veer. In 787 wordt hier het [[bisdom Bremen]] gesticht en in 845 wordt ook de zetel van het [[aartsbisdom Hamburg]] naar deze plaats overgebracht. In 888 wordt de markt vermeld in een privilege van koning Arnulf voor de aartsbisschop. Onder leiding van de in 1225 vermelde stadsraad maakt de stad zich gedeeltelijk onafhankelijk van de aartsbisschop.

=== Bremen binnen het Heilige Roomse Rijk ===
[[Bestand:Landgebiete der Freien Stadt Bremen.png|thumb|left|upright=1.3|Landgebied van de Rijksstad Bremen, 14e tot 18e eeuw]]
{{Zie hoofdartikel|Rijksstad Bremen}}
Hoewel de stad zelf niet vrij is, wordt er ook begonnen met de opbouw van een territorium. In 1381 wordt een groot deel van de heerlijkheid Bederkesa verworven. Vanaf 1384 is het Stadland en vanaf 1410 Butjadingen in het bezit van de stad. Deze twee gebieden gaan in de grote Friese opstand van 1424 verloren. In 1436 wordt de heerlijkheid Blumenthal verworven.

Bij de hervorming van het [[Heilige Roomse Rijk]] in 1500 wordt de stad bij de [[Neder-Saksische Kreits]] ingedeeld. De reformatie wordt in 1522 ingevoerd, die in Bremen een sterk calvinistisch karakter heeft. Daardoor zijn er in deze tijd sterke banden met de Noordelijke Nederlanden. Omdat de reformatie in het prins-aartsbisdom een luthers karakter heeft, is de Dom luthers en de rest van de stad gereformeerd.

In de Westfaalse Vrede van 1648 verwerft Zweden het prins-aartsbisdom Bremen en maakt daarmee ook aanspraak op de stad. In de oorlogen tegen Zweden van 1653/54 en 1666 gaan daardoor de heerlijkheden Bederkesa en Blumenthal verloren. Met de overdracht van het hertogdom Bremen (het voormalige prins-aartsbisdom) aan Hannover, gaan de aanspraken op de stad aan die staat over. Pas in het verdrag van Stade in 1741 wordt de zelfstandigheid door Hannover tegen een hoge prijs erkend. Op Vegesack na moeten alle dorpen aan Hannover worden afgestaan. De stadstaat heeft nog nooit uit zo'n klein gebied bestaan.

In de [[Reichsdeputationshauptschluss]] van 25 februari 1803 wordt in paragraaf 27 geregeld dat Bremen als een van de weinige (zes) rijkssteden blijft bestaan. Verder wordt het gebied uitgebreid: het gehucht Vegesack, het Grolland, de Barkhoff, de Hemlinger molen, de dorpen Hastede, Schwaghausen en Bahr. Verder alles tussen de rivieren Wezer, Wümme en Leesum en een nader beschreven lijn. Daarnaast alle bezittingen en rechten van het domkapittel en het hertogdom Bremen binnen de stad. Verder wordt Bremen bevrijd van de Wezertol bij [[Elsfleth]].

=== Bremen als soevereine staat en als deel van Frankrijk ===
Als op 6 augustus 1806 keizer Frans II de kroon neerlegt komt er een eind aan het Heilige Roomse Rijk en daardoor is de stad een soevereine staat geworden. Sindsdien wordt de titel Vrije en Hanzestad gevoerd.
In 1810 wordt de stad geannexeerd door Frankrijk, waar het de hoofdstad van het departement van de Wezermondingen is.

=== Bremen als bondsstaat ===
[[Bestand:Bremer Staatsgebiet seit 1800.png|thumb|left|upright=1.3|Bremen vanaf 1800 (338.846 inwoners in 1925)]]

Na de aftocht van de Fransen in 1813 wordt de stad in 1815 door de besluiten van het [[Congres van Wenen]] weer zelfstandig binnen de [[Duitse Bond]].
Vanwege de verzanding van de Wezer werd het nodig nieuwe havens aan te leggen. In verband hiermee is de overdracht van het gebied van het latere Bremerhaven door het koninkrijk Hannover in 1827 van groot belang. Al met al resulteerde dit in de steden [[Vegesack]] (tegenwoordig deel van de stad Bremen) en Bremerhaven.
In 1866 treedt de stad toe tot de [[Noord-Duitse Bond]] en in 1871 tot het [[Duitse Keizerrijk]].
De stad leverde een infanterieregiment aan het Duitse leger en een groot aantal matrozen. Voor de militairen werd in 1915 het [[Hanseatenkruis]] ingesteld.

Na de [[Tweede Wereldoorlog]] werd Bremen haven van de Amerikaanse strijdkrachten en vormde als zodanig een [[Amerikaanse bezettingszone in Duitsland|Amerikaanse enclave]] in de [[Britse bezettingszone in Duitsland|Britse bezettingszone]], waardoor het zijn status van zelfstandig bondsland kon behouden.

== Bestuurlijke indeling ==
De vrije Hanzestad Bremen is onderverdeeld in twee stadsdistricten ([[Kreisfreie Stadt|kreisfreie Städte]]):
* [[Bremen (stad)|Bremen]]
* [[Bremerhaven]]

== Politiek ==
{{Zetelverdeling
| koptekst = Zetelverdeling Landdag 2019-2023
| bijschrift = zetels
| land  = DE
| float = right
| Linke|SPD|Grüne|CDU|FDP|AfD|fractieloos
| Linke = 10
| SPD = 23
| Grüne = 16
| FDP = 5
| CDU = 24
| AfD = 3
| fractieloos = 3
}}
[[Bestand:Haus-der-Buergerschaft-01.jpg|thumb|''Haus der Bürgerschaft'', parlementsgebouw]]
=== Parlement ===
{{Zie hoofdartikel|Bremische Bürgerschaft}}
De [[wetgevende macht]] van de deelstaat Bremen wordt uitgeoefend door de [[Bremische Bürgerschaft]], die vergelijkbaar is met de parlementen van de andere Duitse deelstaten. Sinds 2019 telt de Bürgerschaft 84 leden: 69 afgevaardigden uit het kiesdistrict Bremen en 15 uit het kiesdistrict Bremerhaven. De parlementsverkiezingen vinden in Bremen elke vier jaar plaats. Hierbij geldt een kiesdrempel van 5%, die afzonderlijk voor beide kiesdistricten wordt toegepast.

De meest recente verkiezing voor de Bremische Bürgerschaft vond plaats op 26 mei 2019. Hierbij veroverde de christendemocratische [[Christlich Demokratische Union Deutschlands (Bondsrepubliek)|CDU]] voor het eerst in de geschiedenis van de deelstaat de meeste zetels. De sociaaldemocratische [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]] zag haar status als grootste partij voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog verloren gaan.

De samenstelling van de Bürgerschaft is sinds 2019 als volgt:
{| class="wikitable"
! Partij !! % !! zetels !! verschil<ref>Zetelverschil ten opzichte van de vorige verkiezingen (2015)</ref>
|-
| [[Christlich Demokratische Union Deutschlands (Bondsrepubliek)|Christlich Demokratische Union]] (CDU) || 26,7% || 24 || +4
|-
| [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands]] (SPD) || 24,9% || 23 || −7
|-
| [[Bündnis 90/Die Grünen]] || 17,4% || 16 || +2
|-
| [[Die Linke]] || 11,3% || 10 || +2
|-
| [[Alternative für Deutschland]] (AfD) <ref>De fractie werd in september 2019 opgedoekt. Drie leden splitsten zich af, de andere twee zetelden verder als onafhankelijken.</ref> || 6,1% || 5 || +1
|-
| [[Freie Demokratische Partei]] (FDP) || 5,9% || 5 || −1
|-
| [[Bürger in Wut]] (BiW) || 2,4% || 1 || -
|-
| [[Die PARTEI]] || 1,7% || 0 || -
|-
| Overigen || 3,6% || 0 || -
|-bgcolor="#EFEFEF"
| '''Totaal''' || '''100%''' || '''84''' ||
|}

=== Regering ===
{{Zie hoofdartikel|Senaat (Bremen)}}
De regering van de Vrije Hanzestad Bremen is de [[Senaat (Bremen)|Senaat]], die te vergelijken is met de regeringen van de andere Duitse deelstaten. De leden van de Senaat (''senatoren'') worden verkozen door de Bürgerschaft. Dat geldt ook voor de voorzitter van de Senaat, die in zijn functie als regeringsleider tevens [[Lijst van burgemeesters van Bremen|eerste burgemeester]] is.

Na de verkiezingen van mei 2019 slaagden de linkse partijen [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]], [[Bündnis 90/Die Grünen]] en [[Die Linke]] erin een coalitieregering te vormen. De grootste partij, de [[Christlich Demokratische Union Deutschlands (Bondsrepubliek)|CDU]], werd hiermee dus buitenspel gezet. De huidige Senaat trad aan op 15 augustus 2019 en staat onder leiding van eerste burgemeester [[Andreas Bovenschulte]] (SPD).

== Zie ook ==
* [[Lijst van hunebedden in Bremen, Hamburg en Nedersaksen]]

== Externe links ==
* {{de}}{{en}} [http://www.bremen.de/ Website van Vrije Hanzestad Bremen]
* {{de}} [http://www.landesportal.bremen.de/ Portaal van de deelstaat Bremen]

{{Commonscat|Bremen (state)|Bremen}}
{{Navigatie deelstaten Duitsland}}
{{Navigatie deelstaten Weimarrepubliek}}
{{Navigatie staten Duitse Rijk}}
{{Navigatie Duitse Bond}}

{{Appendix}}

[[Categorie:Vrije Hanzestad Bremen| ]]