Zdeněk Lukáš

Zdeněk Lukáš (Praag, 21 augustus 1928 – aldaar, 13 juli 2007) was een Tsjechisch componist en dirigent.

Levensloop

Lukáš studeerde eerst pedagogiek en na zijn afstuderen was hij vijf jaar leraar op de basisschool. Daarna wisselde hij in 1953 als redacteur en programmahoofd aan de studio Pilsen van de Tsjechoslowaakse omroep en bleef in deze functie tot 1963. Eveneens was hij in deze periode artistiek leider van het koor "Cecka písen", dat hij tot een van de bekendste koren van het land maakte. Van 1962 tot 1970 deed hij compositiestudies bij Miloslav Kabeláč (1908–1979), die hem met de hedendaagse compositietechnieken en de finesses van de orkestrering en de instrumentale klankkleuren vertrouwd maakte.

In 1964 kwam hij terug naar Praag, waar hij hij als freelance componist werkte en een van de productiefste hedendaagse componisten van Tsjechië werd. Zijn werken, onder andere zeven symfonieën, enkele opera's, een aantal oratoria en cantates alsook vele koorwerken, werden in binnen- en buitenland met prijzen en onderscheidingen bekroond. Zo won hij in 1965 met Parabolae Salomonis het Ernest Bloch-wedstrijd in de Verenigde Staten, in 1972 met Versos d’amor i de comitat een prijs in Barcelona, Spanje, en in 1973 met zijn Symfonie no. 5 een prijs van de stad Triëst, Italië.

Stijl

Lukáš composities zijn beïnvloed door de Tsjechische folklore en in zijn heel oeuvre is een voorliefde voor de vocale en koormuziek te herkennen.

Composities

Werken voor orkest

Symfonieën

1961 Symfonie no. 2, op. 26
1965 Symfonie no. 3 „Dove sta amore“, voor gemengd koor en orkest, op. 40
1965 Symfonietta solemnis, op. 43
1965 Symfonie no. 4, op. 47 - première: 4 november 1968 in het huis van kunstenaars (Domě umělců) door het Symfonický orchestr Československého rozhlasu (Symfonieorkest van de Tsjechische omroep Praag) o.l.v. Alois Klíma
1972 Symfonie no. 5, voor lyrische sopraan en orkest, op. 82
1991 Symfonie no. 6, op. 232
Symfonie no. 7 „Trionfo del tempo“, voor sopraan en orkest, op. 312

Solo concerten met orkest

1964 Concert, voor sopraansaxofoon en orkest, op. 34
1968 Concert, voor viool, altviool en orkest, op. 58
1970 Variace, voor piano en orkest, op. 69
1974 Musica da concerto, kamermuziek voor 12 strijkers en klavecimbel, op. 102
1975 Concert, voor fagot en orkest, op. 113
1976 Concert, voor klarinet en orkest, op. 119
1980 "Proměny" - concertante muziek, voor piano en orkest, op. 140
1980 Concert, voor klavecimbel en strijkers, op. 152
1982 Concertante muziek, voor harp solo en strijkorkest, op. 177
1982 Concertante suite, voor koperkwintet en strijkorkest, op. 184
1983 Concert, voor altviool en orkest, op. 185
1984 Concert no. 2, voor piano en orkest, op. 192
1985 Preludium a rondo, voor viool en strijkorkest, op. 201
1986 Concert, voor cello en orkest, op. 204
1989 Concert, voor hoorn en orkest, op. 223
1989 Duo di basso - dvojkoncert, voor cello, contrabas en strijk-kamerorkest, op. 227
1990 Concertino, voor viool, marimba en strijkorkest, op. 233
1992 Concertino dedicato, voor viool en strijkorkest, op. 248
1993 Concert no. 3, voor piano en orkest, op. 258
1994 Concerto grosso no. 4, voor saxofoonkwartet en orkest, op. 262
1997 Vox Cordis Mei, concert voor orgel solo, twee trompetten en strijkers, op. 293
1999 Dvojkoncert (Dubbel-concert), voor hobo, fagot en orkest, op. 302
1999 Dvojkoncert (Dubbel-concert), voor viool, contrabas en orkest, op. 304
2001 Concert, voor trompet en orkest, op. 323
1. Andante
2. Allegro
3. Lento – Allegro con moto
2001 Symfonisch concert, voor strijkkwartet en orkest, op. 324
2003 Concert "Te alle cinque", voor viool, piano en strijkorkest, op. 335
Concert, voor viool en orkest, op. 163
Concert, voor fluit en orkest, op. 164
Concert, voor cimbaal en strijkorkest, op. 244
Dvojkoncert (Dubbel-concert), voor viool, cello en orkest, op. 224
Za Dunaj, voor klavecimbel en kamerorkest, op. 240

Andere orkestwerken

1969 Partita, voor kamerorkest, op. 30
1969 Allegro, voor kamerorkest, op. 30a
1971 Postludium, op. 77
1972 Concerto grosso II, voor fluit, viool en orkest, op.87
1977 Concerto grosso III, op. 129
1980 Bagately, op. 150
1982 Finale festoso, op. 172
1982 Ouvertura Boema, op. 187
Concerto grosso I, voor strijkkwartet en strijkers, op. 36
Malá svita, voor kamerorkest, op. 92
Serenáda, voor fluit, hobo, altviool, fagot, strijkorkest, op. 103

Werken voor harmonieorkest

1966 Musica ritmica, concert voor blazers en slagwerk
1966 Sonata concertata voor piano, blaasinstrumenten en slagwerk, op. 49
1972 Finale, voor groot harmonieorkest, op. 83
1978 Musica Boema, twee symfonische bewegingen voor harmonieorkest, harp, xylofoon, klokkenspel en piano
1984 Finale, voor groot harmonieorkest, op. 190
1995 Sinfonia brevis, voor groot harmonieorkest, op. 265
1995 Prager Festmusik (Pražská slavnostní hudba), op. 267
1995 Slavia galop voor groot harmonieorkest, op. 273
1996 Choral – Präludium, voor groot harmonieorkest, op. 282
1997 Musica Bohemica, ouverture voor groot harmonieorkest, op. 285
1998 Messaggio, symfonisch gedicht voor groot harmonieorkest, op. 295
1998 Metamorfosy, voor groot harmonieorkest, op. 299
2003 Kyrie eleison - in herinnering aan de Tsjechische nationaal heilige "Václav", voor groot harmonieorkest, op. 331
Fanfára pro Hudbu hradní stráže (voor het harmonieorkest van de "Burgwache", op. 337
Sonata concertante, voor piano en harmonieorkest, op. 79

Missen, oratoria en gewijde muziek

1969 Adam a Eva, oratorium voor sopraan, alt, bariton, recitator, gemengd koor en orkest, op. 64 - tekst: Karel Šiktance
1971 Nezabiješ!, oratorium voor solisten, fluit, klarinet, twee altviolen en recitator, op. 76 - tekst: Zdeněk Barborky
1990 Missa brevis, voor bariton solo en vrouwenkoor, op. 176
1998 Radujme se všichni v Pánu!, een mis voor Kerstmis als hulde aan Jakub Šimon Jan Ryba voor gemengd koor, orkest en orgel op liturgische en liederteksten, op. 301
Alleluia, voor gemengd koor, op. 321
Angelum pacis Michael, voor groot gemengd koor, op. 332
Dies irae, oratorium op Latijnse tekst voor piano solo, groot gemengd koor, en vier slagwerkers, op. 274
Liturgické písně (Liturgische liederen), cyclus van drie koren voor bariton solo en gemengd koor, op. 236
Lucerna Domini, voor bariton, driestemmig vrouwenkoor en orgel, op. 260
Pater noster, voor gemengd koor, op. 263
Requiem, voor groot gemengd koor, op. 252
Te Deum laudamus, voor gemengd koor, op. 311

Muziektheater

Opera's

Voltooid in	titel	aktes	première	libretto
1967	Ať žije mrtvý, op. 52	3 actes	1 februari 1968, Praag, in de studios van Český rozhlas	Jiří Hurta, naar een idee van Branimír Ščepanovič
1968	O smutné princezně Upolíně, op.57 (Radio kinderopera)		3 januari 1969, Pilsen, Český rozhlas	Kamil Bednáře
1968	Domácí karneval, op. 60		3 januari 1969, Pilsen, Český rozhlas	Zdeněk Barborky
1979	Planeta s tiše fialovou září, op. 141		30 september 1979	Jiří Suchy
1985	Falkenštejn, op. 197			Dagmar Ledečové
1986	Veta za vetu, op. 206	2 bedrijven, 6 scènes	1987, Pilsen, Divadlo Josefa Kajetána Tyla v Plzni	Dagmar Ledečové

Werken voor koor

1969 Iudica me, Deus, naar de psalm 43, op. 65
1972 Versos d‘amor i de comiat (Verše lásky a loučení), voor gemengd koor, recitator en kamerorkest op Baskische en Catalaanse teksten, op. 90
1973 Hadroplet, cyclus voor gemengd koor en piano vierhandig, op. 99
1980 Podej mi ruku, voor gemengd koor, op. 146 - tekst: M. Procházkové
1981 Vyšel jsem dřív než hvězda ranní, voor gemengd koor, piano en slagwerk - naar een tekst van Aleksandr Sergejevitsj Poesjkin, op. 71
1982 Cara mihi semper eris, voor gemengd koor, op. 171
2003 6-hlasý, voor gemengd koor op Latijnse tekst
Blázen u cesty, vier Lachische liederen voor tenor solo, gemengd koor, piano, tamboerijn en triangel, op. 72
Gaudete et exultate
Ignoratio dulcis, op Latijnse gedichten voor gemengd kamerkoor, twee fluiten, piano, klavecimbel, contrabas, cimbalen en kleine trom, op. 105
Kdybych obejít měl celý svět, voor gemengd koor, op. 25a - tekst: F. Branislava
Měsíční noc, voor gemengd koor, op. 17 - tekst: J. Seifert
Modlitba, voor gemengd koor en orgel, op. 59
Pět písní o lásce, voor gemengd koor en piano naar een Slowaaks gedicht, op. 27
Vivat iuventus!, cyclus voor solisten, gemengd koor en geluidsband op Latijnse gedichten, op. 86

Vocale muziek

Mundum Est Cor Meum (Ctyri Pisne), voor sopraan en strijkkwartet, op. 283
Proverbs, voor mezzosopraan en orgel

Kamermuziek

1982 2+2, voor klarinet, saxofoon, marimba en vibrafoon
Impulsioni, voor hobo en piano, op. 313
Strijkkwartet no. 5
Contrasti per quatro, voor strijkkwartet

Werken voor orgel

1997 Vox Cordis Mei, concert voor orgel solo, twee trompetten en strijkers, op. 293

Elektronische muziek

1969 Ecce, quomodo moritur iustus, op. 63

Filmmuziek

1978 Kulový blesk
1991 Planeta s tiše fialovou září (tv-film)

Externe links

(cs) Officiële internetpagina (gearchiveerd)
(cs) (en) Biografie (gearchiveerd)