Gebruiker:Netraam/Werksfeerverslechterende onderwerpen

Er zijn twee soorten onderwerpen die steeds weer tot luidruchtige en werksfeerverstorende discussies leiden, waar met wat ingrepen misschien wat aan te doen valt. Hierbij denk ik aan actuele en aan controversiële onderwerpen. Onderstaande is een zeer grove schets van een voorstel om deze discussies minder lawaai te laten veroorzaken, en ik zou alle collega's uit willen nodigen mee te denken om tot een goed en werkbaar voorstel te komen. Als dat lukt, leggen we dat in een peiling aan de gemeenschap voor.

Het basisidee is om indien nodig een grotere afstand aan te brengen tussen de bewerkers en de hoofdnaamruimte, die alleen met consensus overbrugd kan worden. Dit dwingt gebruikers tot constructief overleg. BWO's en ingrijpende eenzijdige bewerkingen worden irrelevant gemaakt voor de hoofdnaamruimte, en onconstructief overleg wordt oninteressant. Wordt dit voorstel aangenomen, dan is het geen panacée. Er zijn onderwerpen waar het overleg uit de hand zal blijven lopen. Dit is dan ook meer een poging dat overleg te kanaliseren en te dempen, dan conflicten geheel te voorkomen.

Probleem

Zoals gezegd zijn er twee types onderwerpen die de werksfeer onnodig bederven, door polemieken te veroorzaken die vanuit de overlegpagina bij het artikel overvloeien naar beheer- en andere overlegruimtes zoals bijvoorbeeld regblok of TBP. Deze onderwerpen veroorzaken niet alleen werksfeerverstorende polemiek, maar leggen ook een onredelijk zwaar beslag op de beheerstructuur, zoals de moderatoren en de AC.

Controversiële onderwerpen

Controversiële onderwerpen zijn onderwerpen die de gemeenschap verdelen, waarover felle discussies ontstaan en waar de meeste bewerkers emotioneel zeer betrokken bij zijn. Het gaat dan om onderwerpen die bijvoorbeeld te maken hebben met Israël-Palestina, of LGBTI+ (en dan met name alles wat in het trans- en gendereind van dat spectrum valt).

Belangrijkste problemen met deze artikelen:

• Tè betrokken bewerkers
• Aanleiding tot overmatig verhitte discussies die overheersend worden buiten de overlegsfeer van het artikel zelf, de werksfeer in de gehele encyclopedie verstoren en de gemeenschap verdelen
• Groot risico dat de neutraliteit/balans verstoord wordt

Actuele onderwerpen

Actuele onderwerpen leiden regelmatig tot artikelen met een laag encyclopedisch gehalte en een gebrek aan diepgang. Een veel gehoord punt van kritiek bij deze artikels is dat ze sensatiegericht zijn. Ook kunnen ze tot heftige discussies leiden. Als het onderwerp uit de actualiteit verdwijnt, blijft het afgekoelde schroot vaak staan zonder dat iemand er een behoorlijk encyclopedisch artikel van maakt.

Belangrijkste problemen met deze artikelen:

• NE content, ofwel door het onderwerp op zich, ofwel door de gebrekkige beschrijving ervan
• Sensatiegericht
• Mogelijke aanleiding tot overmatig verhitte discussies die overheersend worden, de werksfeer verstoren en de gemeenschap verdelen

Het is belangrijk onderstaand voorstel alleen van toepassing te laten zijn op artikelen over actuele onderwerpen die polemiek veroorzaken. Er kan besloten worden het voorstel niet van toepassing te laten zijn op bijvoorbeeld een regelmatig terugkerend evenement als het eurovisiesongfestival, Olympische Spelen en sportkampioenschappen, of verkiezingen. Dat zijn onderwerpen die geen overmatige herrie veroorzaken en moeten dus ook gewoon vrijelijk bewerkt kunnen worden.

Mogelijke oplossing

Ik denk dat het overmatige lawaai rondom deze artikelen ingetoomd kan worden door een opgelegde afstand te creëren tussen het artikel in de hoofdnaamruimte en de bewerkers. Dit wordt bereikt door het artikel in de hoofdnaamruimte te beveiligen, en te kopiëren als kladversie die nog bewerkt kan worden. Dit dwingt bewerkers tot meer overleg en consensus-zoeken, en maakt het onmogelijk in de hoofdnaamruimte vrijelijk bewerkingen toe te voegen die andere gebruikers in de gordijnen jagen en kunnen uitmonden in een BWO. Dit zal meer rust, geduld en verdieping in het overleg brengen.

Gang van zaken

1. Een artikel wordt aangemerkt als actueel en/of controversiëel. Dit kan op een aantal manieren.
   • Voor artikelen over actuele onderwerpen kan bijvoorbeeld gesteld worden dan het over een gebeurtenis gaat van minder dan een week of een maand terug, of dat er nog dagelijks in meerdere grote media over bericht wordt. Let op: het is van groot belang dat dit een eenvoudig en eenduidig criterium is, dat niet zelf onderwerp van discussie kan worden. Wel moet er vermeden worden de vrijelijke bewerkbaarheid niet in het gedrang te laten komen, zoals hierboven al gezegd.
   • Artikelen over controversiële onderwerpen kunnen als zodanig verklaard worden. Dit kan door een minipeiling. Deze peiling moet goed aangekondigd worden of plaats vinden op een plek waar er veel collega's van op de hoogte zijn, om zoveel mogelijk bewerkers mee te laten stemmen, maar mag niet te lang duren, bijvoorbeeld 24 of 48 uur.
   • In plaats van een onderwerp in een stemming controversiëel te verklaren, kunnen er natuurlijk ook criteria voor vastgesteld worden. We kunnen nadenken over een duidelijk criterium dat vaststelt wanneer een verhit overleg is ontaard in een ongecontroleerde polemiek. Ook in dit geval moet het een eenvoudig en eenduidig criterium zijn.
2. Er komt een versie van het artikel buiten de directe hoofdnaamruimte, bijvoorbeeld in de vorm van een subpagina (artikelnaam)/klad. Alleen deze versie mag nog bewerkt worden. Bewerkers maken gezamenlijk een versie maken waar consensus over is. Hierover kan gesproken worden op de overlegpagina. Pas als die consensus er is, en dat kan bijvoorbeeld vastgesteld worden aan de hand van een korte stemming, wordt de tekst in de hoofdnaamruimte geplaatst.
   • Er komt op het artikel in de hoofdnaamruimte zelf geen verwijzing naar de kladversie. Daar kan naar verwezen worden bovenaan de overlegpagina. Op die manier is er een extra stap voor de argeloze lezer die de encyclopedie alleen gebruikt als naslagwerk en helemaal geen zin heeft in gebakkelei. Voor die lezer volstaat in de hoofdnaamruimte een sjabloon met de melding dat het over een actueel of controversieel onderwerp gaat, waar binnen de bewerkersgemeenschap geen consensus over bestaat, met eventueel een verwijzing naar de overlegpagina. Dáár staat vervolgens de link naar de kladversie.
   • Bij controversiële artikelen gaat om een zware maatregel, de gebruikt kan worden als tijdelijk beveiligen of (deel)blokkades de gemoederen niet voldoende tot rust brengen. Zodanig zou ik voor willen stellen om het te zien als maatregel voor de middenlange of lange termijn, of zelfs voor onbepaalde tijd, afhankelijk van de context en de redenen waarom de maatregel toe wordt gepast.
   • Bij artikelen over actuele onderwerpen gaat het om een maatregel die sensatiedrang en "de waan van de dag" moet weren. In die context is een minder lange duur waarschijnlijk voldoende.
   • Voor actuele onderwerpen kan in plaats van een subpagina ook wikinieuws gebruikt worden als incubator. Pas na een bepaalde tijd kan het artikel dan worden geïmporteerd in wikipedia, met daarbij de verplichting aan de importeerder het te voorzien van een encyclopedische verdieping. Dit is gebaseerd op een idee van o.a. De Wikischim (hier, hier en hier). Ik heb uit discussies begrepen dat we dit niet zomaar kunnen beslissen, maar dat dit in overleg met wikimedia zou moeten gaan.
3. Zoals gezegd kan het artikel zelf in de hoofdnaamruimte niet meer bewerkt worden. Boven het artikel komt een sjabloon dat uitlegt hoe en wat, met eventueel de waarschuwing dat het mogelijk om NPOV content zou kunnen gaan en met een verwijzing naar de overlegpagina. Mogelijkheden voor de versie die blijft staan in de hoofdnaamruimte:
   • Mijn voorkeur zou uitgaan naar een minimumartikel dat alleen antwoord geeft op de vragen: wie, wat, hoe, waar en wanneer, maar niet ingaat op het waarom. Zo komt er alleen objectieve informatie te staan die de lezer situeert maar discussie uitsluit. Probleem hiermee is dat iemand dat minimumartikel moet formuleren, wat weer tot discussie zal leiden.
   • De makkelijkste oplossing is het artikel helemaal niet meer weer te geven, en de lezer door middel van een sjabloon onze excuses te geven voor het feit dat we niet in staat zijn een artikel te bieden waar consensus over bestaat.
   • Het artikel wordt "bevroren" in de staat waarin het verkeert voor het tot actueel en/of controversiëel wordt verklaard (in het geval van een ministemming in de staat van voor aanvang van de ministemming). Het grote nadeel hiervan is dat de bewerkers die het eens zijn met die versie, niet meer tot consensus hoeven te komen, en dus gewoon dwars kunnen gaan liggen in plaats van overleg aan te gaan. Dit is dus geen goede oplossing.
   • Het artikel wordt gereverd tot de laatste versie waar consensus over bestond, dwz de versie van voor het begin van het conflict.
   • Voor de duur dat het artikel de status "controversieel" heeft, wordt zoals gezegd de versie van het artikel in de hoofdnaamruimte steeds geüpdated als er over de kladversie consensus is.
4. De status controversiëel en/of actueel opheffen gaat op dezelfde manier als die status verklaren: door duidelijke criteria of een ministemming.

Voordelen

• Een betere werksfeer tussen de bewerkers van het onderwerp zelf. Bewerkers worden gedwongen tot constructief overleg. De eerste stap is voortaan noodgedwongen vanuit een coöperatieve houding het gesprek aangaan. Zonder consensus heeft bewerken immers toch geen zin. Het is niet langer interessant om eerst te bewerken, die bewerking te tand en te zwaard te verdedigen en je collega's tegen de muren op te jagen. Dit is typisch een werkwijze die te vaak voorkomt en waardoor de gemoederen hoog oplopen. Schreeuwen en schelden heeft definitief geen zin meer, want daar "krijg je je zin" niet mee.
• Minder overlast in andere overlegruimtes en beheerruimtes. Omdat het geen zin meer heeft een discussie op de spits te drijven, zal het minder vaak overlopen naar bijvoorbeeld de regblokpagina.
• Een einde aan bewerkingsoorlogen. Het heeft namelijk geen zin een bewerkingsoorlog te voeren op een kladpagina. De inhoud van die pagina gaat immers pas naar de hoofdnaamruimte als er consensus is, en een BWO doet juist het tegenovergestelde. Je kan zoveel BWO voeren als je wilt, je moet de anderen toch mee krijgen voor de bewerking effect heeft.
• Er zijn minder deelblokkades nodig, door simpelweg het hele artikel en daarmee alle gebruikers in quarentaine te plaatsen.
• Het is minder aantrekkelijk te gaan klagen bij moderatoren, omdat die geen consensus af kunnen dwingen. Om dit te versterken, zou er besloten kunnen worden dat consensus over een kladversie pas geldig is als die bereikt wordt op een moment dat geen van de overlegdeelnemers geblokkeerd is, mits het om afkoelblokken gaat die opgelegd zijn naar aanleiding van het overleg bij het controversiële artikel (met andere blokkades hoeft geen rekening te worden gehouden).
• En er is een zeer waardevol neveneffect: een beter afgewogen inhoud van de encyclopedie in de hoofdnaamruimte, die zorgvuldiger tot stand is gekomen.

Nadelen

• Meer regels en procedures. Ik vermoed echter dat de winst die te behalen valt in rust, een betere werksfeer en minder belasting voor moderatoren en AC deze extra procedure rechtvaardigt. Het is van belang de procedure enkel en alleen van toepassing te laten zijn op artikels waar daadwerkelijk een polemiek is, om de vrijelijke bewerkbaarheid van de encyclopedie niet in het gedrang te brengen, en vooral de regellast niet te groot te maken.
• Het is geen absolute oplossing voor de genoemde problemen:
  • Overleg kan nog steeds uit de hand lopen, maar het zal minder vaak gebeuren omdat bewerkers elkaar nodig hebben om tot een gezamenlijke oplossing te komen. Ruzie maken leidt sowieso niet meer tot een nieuwe tekst in de hoofdnaamruimte, zelfs niet tijdelijk.
  • Er zullen nog steeds bewerkers zijn die liever herrie trappen dan constructief bewerken. Deze zullen wel sneller herkenbaar zijn en kunnen gemakkelijker worden aangepakt.

Credit

Zoals eerder gezegd, is dit voorstel een uitbreiding en uitwerking van een idee dat De Wikischim eerder al eens heeft geopperd (credit where credit is due).