Gebruiker:Piepskie

Onderwijs op Soemba

Het geven van onderwijs (in het Maleis) was een belangrijke ingang voor de zending op Soemba om met de bevolking in contact te komen. In 1913 werd de Soemba-regeling van kracht (Staatsblad 1913 No. 309). Daarbij werd het onderwijs op Soemba opgedragen aan de zending. In de loop der jaren werd dit de zending weer meer en meer ontnomen en deed het openbare onderwijs zijn intrede. Ook was er onderwijs dat georganiseerd was door de Roomse kerk. De Gereformeerde zending had rond 1927 12 schoolposten op Oost-Soemba, 16 op Midden-Soemba en 22 op West-Soemba.

Volksschool Er was een basisschool van drie jaren. De zending beijverde zich voor een vierde leerjaar, maar dit werd niet toegestaan. Het onderwijs was gericht op lezen en schrijven in het Maleis dat ook de voertaal was. Door de inspanningen van Dr. Onvlee werd later ook Soembanees op school als voertaal gebruikelijk. Het Soembanese leesboek deed zijn intrede. Het volksonderwijs groeide. In 1924 waren er 50 scholen met in totaal 2800 leerlingen. In 1933 waren dit resp. 70 scholen en 5200 leerlingen.

Standaardschool In 1914 werd er in Pajeti en in 1920 in Karuni een zgn. standaardschool gesticht. Het was eigenlijk een kopschool op de volksschooltjes die er al waren. Ze was bestemd om uitgebreider onderwijs te geven aan kinderen met een goede aanleg, waarvan men verwachtte dat zij later in dienst zouden kunnen treden van de zending of het bestuur. De leerlingen waren intern in een door een Europese zendingsmedewerker beheerd internaat.

Internaat In het begin namen de zendelingengezinnen vaak zonen van belangrijke dorpsoudsten op in hun gezin. Later werden er voor zowel jongens als meisjes internaten opgericht. Zo leidde mevrouw Gretha Zigterman, voorheen verpleegster op Java vanaf 1920 het meisjesinternaat in Tenggoö. De meisjes werden onderwezen in lezen en schrijven en allerlei praktische vaardigheden als kleding maken en weven. Verder richtte de opvoeding zich op hun toekomstige taak als huisvrouw en moeder. Ze leerden over hygiëne, koken en wassen.

Naar Soemba uitgezonden onderwijskundigen en (land)bouwkundigen Tjalling van Dijk (1913-1938) schoolopziener, leider van de normaalcursus, leider van het Lewa-Opleidingscentrum, algemeen schoolbeheerder, Tjebbe Mobach (1920-1949) hoofd van de normaalcursus, Lou Onvlee (1926-1947 en 1951-1955) werkzaam als taalkundige en bijbelvertaler, Hendrik Bergema (1938-1942) docent opleidingsschool te Karuni, Jacob Leender Erkelens (1938-1942) algemeen schoolbeheerder en leider van het Lewa-Opleidingscentrum, 1946 en 1947 algemeen schoolbeheerder, 1949 tot 1953 leider normaalschool te Payeti, Willem Meertinus Popma (1947-1957) algemeen schoolbeheerder, directeur normaalschool, leraar en directeur SMP te Waikabubak, Rinze Wybenga (1947-1952) directeur van de particuliere Chr. Sekolah Menengah (SMP) te Waikabubak, H.M. Uittenbogaard (1947-1951) lerares en later directrice huishoudschool te Waikabubak, Johanna Dirkje Wielenga (1947-1952) directrice en lerares huishuidschool te Waikabubak, Dirk Zwitser (1948-1959) hoofd en leraar ambachtsschool te Melolo, Frederik Smit (1948-1959) hoofd Chr. Alg. Lagere School te Payeti, directeur normaalschool, administrateur Yapmas, leraar SGA te Payeti en Waikabubak, Willem Duker (1936-1939 en 1948-1959) hoofd Chr. HIS te Payeti en later algemeen schoolbeheerder van Soemba, hoofd SMP te Waikabubak en leraar aan de SGA te Payeti en Waikabubak, Johannes Pieter Sinke (1948-1951) leraar aan de Sekolah Menengah Pertama te Waikabubak, Berend Abels (1954-1967), landbouwkundige belast met agrarisch opbouwwerk, Bernard Alsmeier (1962-1966), bouwkundige belast met kerk- en schoolbouw, A. Schotveld (1966-1972), maatschappelijk werkster, werkzaam in vrouwen- en gezinswerk, Durk Wybia (1967-1974) bouwkundige en chef technische werkplaats te Pameti Karata, Wiebe van Rij (1967-1973), leider projecten wegverbetering en irrigatiewerken, Pieter van Elswijk (1970-1974) bouwkundige te Waikabubak, Alexander Miedema (1970-1983) werkzaam als landbouwkundige en adviseur dorpsontwikkeling, Willem van Tellingen (1970-1975) werkzaam als financieel-economisch deskundige, Derk-Jan Evers (1970-1973) leider van de technische werkplaats te Pameti Karata, Evert Pieter Bosma (1970-1973) docent aan de Theologische Opleidingsschool te Pameti Karata, B.J. Bonhof (1970-1972) farmmanager aan het Pusat Latihan Petani Kristen, Hendrik Johannes Lugtmeijer (1972-1974) leider Pusat Petani Kristen te Pameti Karata, Ruud den Boon leider van de technische werkplaats te Pameti Karata.