Itkoelcultuur
| Itkoelcultuur | ||||
|---|---|---|---|---|
| Horizon | Scythisch-Siberische wereld | |||
| Regio | Voor-Oeral, oblast Sverdlovsk, oblast Tsjeljabinsk, Basjkortostan | |||
| Periode | ijzertijd | |||
| Datering | 8e tot 3e eeuw v.Chr. | |||
| Typesite | Itkoelskoje 1 | |||
| Andere sites | Petrogrom | |||
| Voorgaande cultuur | Mezjovkacultuur Barchatovocultuur Gamajoencultuur Bajtovocultuur | |||
| Volgende cultuur | Gorochovocultuur Sargatcultuur | |||
| ||||
De Itkoelcultuur (Russisch: Иткульская культура) was een archeologische cultuur uit de vroege ijzertijd (1e millennium voor Christus) in de midden- en zuidelijke Voor-Oeral (voornamelijk in de Trans-Oeral, en in de stroomgebieden van de rivieren Aj en Oefa in de Cis-Oeral).
Geschiedenis van het onderzoek[bewerken | brontekst bewerken]
De cultuur werd vernoemd naar de site Itkoelskoje I (Daoetovskoje I) aan het Itkoelmeer in het district Verchneoefalejski van de oblast Tsjeljabinsk. Ze werd beschreven als afzonderlijke cultuur in de jaren vijftig en zestig.
Verspreiding[bewerken | brontekst bewerken]
De eerste vondsten van de cultuur werden ontdekt in de oblast Tsjeljabinsk. Vervolgens werden op andere plaatsen vestingwerken ontdekt, bijvoorbeeld aan het Irtjasjmeer, het Maly Visjnjovy-eiland in het Argazin-stuwmeer, Petrogrom (oblast Sverdlovsk) en elders. Er zijn westelijke (Oeral) en oostelijke (Tobolsk) varianten. De cultuur vormde zich in de bossteppezone, op de overgang van de bos-, bergtaiga- en steppezones van de Oeral.
De bevolking behoorde tot de Fins-Oegrische groep.
Oorsprong[bewerken | brontekst bewerken]
De Itkoelcultuur ontstond uit de Mezjovkacultuur en Barchatovocultuur, welke werden beïnvloed door de Gamajoencultuur.
Tegen de 3e eeuw werd de Itkoelcultuur opgevolgd door de Gorochovocultuur en de Sargatcultuur.
Culturele verbindingen[bewerken | brontekst bewerken]
De bevolking van de Itkoelcultuur had zowel interactie met de Sauromaten in het zuiden als met de stammen van de Ananjinocultuur in het westen.
Materiële cultuur[bewerken | brontekst bewerken]
De cultuur kenmerkt zich door de ontwikkeling van versterkte nederzettingen, ontwikkelde metallurgie (koper, brons, ijzer), en handel met metallurgische producten met West-Siberië, de steppen van Noord-Kazachstan, en de zuidelijke en westelijke Oeral. Tijdens opgravingen werden acinaces-zwaarden van een Scythisch type ontdekt.
De nederzettingen van de Itkoelcultuur hadden 1 tot 4 kernen. Sommige elementen van het aardewerk waren ontleend aan de Gamajoencultuur van de bronstijd. Er was ook een gemengde Gamajoen-Itkoel-cultuur.
Wapens, sieraden en cultische voorwerpen hadden uitgesproken kenmerken van de Scytho-Sakische stijl.
Economie[bewerken | brontekst bewerken]
Van belang waren de jacht (reeën, elanden, edelherten), visserij, en veeteelt (paardenfokkerij).
Bronnen, noten en/of referenties
|