Ontwikkelingsgerelateerde topografische desoriëntatie

Ontwikkelingsgerelateerde topografische desoriëntatie (Engels: Developmental Topographical Disorientation, DTD) is een in 2009 voor het eerst beschreven^[1] ontwikkelingsstoornis die ervoor zorgt dat mensen al van kinds af aan heel slecht in staat zijn om de weg te vinden, ook op heel bekende plaatsen als hun eigen stad, het gebouw waar ze al jaren werken of zelfs hun eigen huis. Dit zonder hersenbeschadigingen, neurologische aandoeningen of algemene cognitieve problemen die dit kunnen verklaren.^[2]^[1]

Mensen met DTD zijn niet in staat een mentale voorstelling (ook 'cognitieve kaart') te maken van de omgeving, waardoor zij zich niet kunnen oriënteren. Anders dan andere mensen met een slecht richtingsgevoel, maar zonder DTD, verdwalen mensen met DTD ook in een zeer vertrouwde omgeving.

Mensen met DTD kunnen veel negatieve gevolgen ervaren, zoals schaamte, minder zelfstandigheid en angst. De onbekendheid van DTD vergroot de kans op negatieve gevolgen.^[3]

Onderzoek wijst uit dat DTD een genetische basis heeft en dus vaker voorkomt in sommige families.^[4]

Neurologische oorzaak[bewerken | brontekst bewerken]

De neurologische oorzaak is nog onbekend. Wel wijst onderzoek uit dat er mogelijk een verminderde verbinding is tussen de hippocampus en de prefrontale context, wat een verklaring kan zijn voor het ontbrekende vermogen om een 'cognitieve kaart' te maken.^[5]

Criteria[bewerken | brontekst bewerken]

De criteria voor DTD zijn:^[2]

regelmatig verdwalen in heel vertrouwde omgevingen
het oriëntatieprobleem wordt consistent ervaren vanaf de kindertijd of adolescentie (dat wil zeggen het stadium waarin algemeen wordt verwacht dat iemand zelfstandig de weg kan vinden)
het ontbreken van andere cognitieve problemen zoals problemen met de aandacht, de perceptie of het geheugen
het ontbreken van (aantoonbaar) hersenletsel of neurologische aandoeningen die de moeilijkheden kunnen verklaren

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Do you get lost? Find out why! - een YouTube-filmpje
Developmental topographical disorientation (NeuroLab) - een YouTube-filmpje
Developmental topographical disorientation (Regina Chang) - een YouTube-filmpje
gettinglost.ca - een website over onderzoek naar topografische (des-)oriëntatie van twee wetenschappelijk onderzoekers
developmentaltopographicaldisorientation.wordpress.com - een website over DTD

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b (en) Iaria, Giuseppe, Bogod, Nicholas, Fox, Christopher J., Barton, Jason J. S. (1 januari 2009). Developmental topographical disorientation: Case one. Neuropsychologia 47 (1): 30–40. ISSN:0028-3932. DOI:10.1016/j.neuropsychologia.2008.08.021.
↑ ^a ^b (en) Burles, Ford, Iaria, Giuseppe (1 december 2020). Behavioural and cognitive mechanisms of Developmental Topographical Disorientation. Scientific Reports 10 (1): 20932. ISSN:2045-2322. PMID: 33262419. PMC: PMC7708628. DOI:10.1038/s41598-020-77759-8.
↑ (en) Developmental topographical disorientation. Developmental topographical disorientation. Geraadpleegd op 19 mei 2023.
↑ (en) Barclay, Sarah F., Burles, Ford, Potocki, Kendra, Rancourt, Kate M., Nicolson, Mary Lou (16 november 2016). Familial aggregation in developmental topographical disorientation (DTD). Cognitive Neuropsychology 33 (7-8): 388–397. ISSN:0264-3294. DOI:10.1080/02643294.2016.1262835.
↑ (en) Iaria, Giuseppe, Arnold, Aiden E.G.F., Burles, Ford, Liu, Irene, Slone, Edward (2014-11). Developmental topographical disorientation and decreased hippocampal functional connectivity: Dtd and Hippocampal Functional Connectivity. Hippocampus 24 (11): 1364–1374. DOI:10.1002/hipo.22317.

[Iaria-1] (en) Iaria, Giuseppe, Bogod, Nicholas, Fox, Christopher J., Barton, Jason J. S. (1 januari 2009). Developmental topographical disorientation: Case one. Neuropsychologia 47 (1): 30–40. ISSN:0028-3932. DOI:10.1016/j.neuropsychologia.2008.08.021.

[Burles-2] (en) Burles, Ford, Iaria, Giuseppe (1 december 2020). Behavioural and cognitive mechanisms of Developmental Topographical Disorientation. Scientific Reports 10 (1): 20932. ISSN:2045-2322. PMID: 33262419. PMC: PMC7708628. DOI:10.1038/s41598-020-77759-8.

[3] (en) Developmental topographical disorientation. Developmental topographical disorientation. Geraadpleegd op 19 mei 2023.

[4] (en) Barclay, Sarah F., Burles, Ford, Potocki, Kendra, Rancourt, Kate M., Nicolson, Mary Lou (16 november 2016). Familial aggregation in developmental topographical disorientation (DTD). Cognitive Neuropsychology 33 (7-8): 388–397. ISSN:0264-3294. DOI:10.1080/02643294.2016.1262835.

[5] (en) Iaria, Giuseppe, Arnold, Aiden E.G.F., Burles, Ford, Liu, Irene, Slone, Edward (2014-11). Developmental topographical disorientation and decreased hippocampal functional connectivity: Dtd and Hippocampal Functional Connectivity. Hippocampus 24 (11): 1364–1374. DOI:10.1002/hipo.22317.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]