Overleg:Gouwe (rivier)

De Aar is nog een gekanaliseerde beek die door Alphen centrum loopt met zijn monding in de Oude Rijn. De noordzijde komt uit in de zandwinningsplas Zegerplas. Hoe het verder stroomt weet ik niet uit mijn hoofd. Het Aarkanaal ligt daar toch wel een paar kilometer ten oosten vandaan. Er is zelfs nog een winkelcentrum Aarhof. Elly 13:36 4 mrt 2003 (CET)

Dus daar waar de Gouwe de Oude Rijn kruist gaat hij over in het Aarkanaal. Volgens de ANWB-kaart gaat deze na de Zegerplas verder door het plaatsje Ter Aar (waar zou deze naam mee te maken hebben?) en vervolgens na Papenveer over in de Drecht en de Amstel. Pieter 14:53 4 mrt 2003 (CET)

Wat ik bedoel, is dat het riviertje juist niet ter hoogte van het Aarkanaal ligt, maar een een paar (ca. 2) kilometer westelijker. Het artikel suggereert zoals Pieter nu schrijft. O een kaartje zegt meer dan 1000 woorden. Elly 15:23 4 mrt 2003 (CET)

Je hebt gelijk Elly, ik zag het onbeduidende stroompje dat in de noordelijke Zegerplas uitstroomt en uit de Jacobswoudepolder schijnt te komen even over het hoofd. Ik zal het artikel aanpassen.Pieter 15:41 4 mrt 2003 (CET)

Ik corrigeer de tekst (opnieuw, na bewerkingsconflict). Aar moest zijn: Kromme Aar. Denk ik, maar laat 't vooral weten als dat niet klopt! (dat er ook een Kromme IJssel en een Kromme Gouwe zijn/waren was ook nieuw voor mij, net als de Kromme Aar. Je blijft bijleren door dit werk. (de Aar zelf is na mijn correctie uit de tekst verdwenen, want die is niet zo relevant voor de Gouwe). O ja, Ter Aar ligt aan het Aarkanaal, vreemd genoeg, en niet aan de Aar. Of wel? Fransvannes 15:50 4 mrt 2003 (CET)

Geen idee, misschien als ik weer eens een fietstocht die kant op ga maken eens kijken. Elly 16:13 4 mrt 2003 (CET)

---

Er is iemand die telkens de tweede foto, bij Waddinxveen, weghaalt, en ook bij het lemma Hefbrug. Zonder toelichting, ik hoop dat die toelichting eens komt. Elly 14 feb 2004 23:15 (CET)

---

Het artikel zegt "De Gouwe maakte deel uit van de voornaamste (verplichte) scheepvaartverbinding in Holland (...)" - wat betekent het woord 'verplichte' hier? Andre Engels 14 feb 2004 23:34 (CET)

Dat de schippers door o.a. de stad Gouda werden gedwongen deze route te nemen, dit was wegens de tol op deze waterweg. Lars-f-94 4 jan 2010 22:28 (CET)

Die verplichting heeft lang bestaan. Het was niet alleen de tol, maar ook de lange duur van de vaarweg door de binnenstad van Gouda, die veel geld voor de burgers van de stad opleverde (verteringen, inkopen, handel enz.). Zelfs toen de Mallegatsluis in opdracht van Willem van Oranje in 1579 was aangelegd zodat oorlogschepen via de Turfsingel de binnenstad van Gouda konden mijden, slaagde Gouda erin om nog lang die route voor andere schepen tegen te houden en toen dat niet meer tegen te houden viel, schippers te verplichten hiervoor tegen betaling een toestemmingsbewijs te halen op het stadhuis. Pas in 1795 werden die beperkende bepalingen afgeschaft. Gouwenaar 4 jan 2010 23:36 (CET)

De noord-zuid vaarweg ook wel route binnen dunen genoemd was een belangrijke verbinding tussen Vlaanderen en de hanzesteden in het noorden van Duitsland en het Oostzeegebied als alternatief voor de route over de Noordzee en bestond al in de 13e eeuw. Ook de vrachtvaart tussen Friesland en het noorden van Holland naar Zeeland, Brabant en Vlaanderen (en omgekeerd) maakte gebruik van deze verbinding. De graaf van Holland, die de doorvaart mogelijk maakte, had eveneens belang bij het beschermen van deze vaarroute als enige doorgaande mogelijkheid vanwege de grafelijke tolheffing. Door de voordelen die ook de stad Gouda hiervan genoot was het belang groot om alternatieve vaarroutes tegen te gaan. Poorters van Hollandse steden hadden over het algemeen vrijstelling van deze tolheffing. Zoals hiervoor aangegeven verdwenen in 1795 de beperkende bepalingen voor de doorvaart door of langs Gouda. Toch bleef Gouda nog lang voordeel houden vanwege de passerende vrachtvaart. Pas na de aanleg van de Julianasluizen in de jaren dertig van de 20e eeuw verdween ook dit profijt grotendeels.
Er zijn wel pogingen gedaan onder andere door Leiden en Amsterdam om alternatieven te ontwikkelen, maar die leden regelmatig schipbreuk. Tweemaal kwam het tot een gewelddadig ingrijpen. In 1492 en 1493 werden verlaten aangelegd bij de Hildam (Rotte) en bij Leidschendam (Vliet). Dit werd niet gepikt door Rotterdam en Gouda die dit met geweld wisten te verhinderen. Het Hof van Holland besliste in de daaropvolgende processen, dat een verlaat niet was toegestaan. In 1530 speelde iets soortgelijks toen Amsterdam en Leiden een doorvaart probeerden te maken bij de Bilderdam. Ook toen besliste het Hof van Holland in een proces aangespannen door Gouda, Dordrecht en Haarlem, dat deze doorvaart geslecht moest worden. Daarmee werd een verplichte vaarroute vastgesteld tussen Dordrecht en Haarlem met Gouda als middelpunt. Gouwenaar 5 jan 2010 13:25 (CET)

Stroomrichting

Wat is de stroomrichting van de Gouwe bij Alphen a/d Rijn? In het artikel Oude Rijn (Harmelen-Noordzee) staat: "De rivier [d.w.z. de Rijn] vervolgt zijn weg door Alphen aan den Rijn, waar de Gouwe in zuidelijke richting en het Aarkanaal in noordelijke richting op de Oude Rijn uitkomen."

Die formulering klopt in elk geval niet: hetzij takt de Gouwe zich in zuidelijke richting af, hetzij mondt deze vanuit het zuiden uit in de Rijn. Of is er geen stroming omdat dit traject een kanaal is? Bever (overleg) 5 jul 2020 18:39 (CEST)

Van noord naar zuid. De Gouwe is in zijn geheel gekanaliseerd, niet gedeeltelijk. De oorspronkelijke rivier de Gouwe stroomde ook al van noord naar zuid, t.w. van de streek rond Boskoop om bij uit te monden in de IJssel. Door de inklinking van het veen dreigde het water weer terug naar het achterland te stromen, dus van zuid naar noord. Om dat te verhinderen werd het kanaal verlengd naar de hoger gelegen Oude Rijn en werden er sluizen gebouwd. Daardoor bleef het water van noord naar zuid stromen. Het een en ander wordt aardig uitgelegd in een profielwerkstuk van leerlingen van het Coornhert Gymnasium "Op het spoor van de Gouwe" waarvoor zij de KNAW Onderwijsprijs ontvingen. Gouwenaar (overleg) 5 jul 2020 19:44 (CEST)