Overleg:Lijst van decennia

wat is decennia - De voorgaande niet ondertekende opmerking werd toegevoegd door 81.164.39.115 (overleg|bijdragen) op 19 jun 2007 14:06.

meervoud van decennium. Wouter - lucht hier je hart 19 jun 2007 14:21 (CEST)

Apostrof

Het volgende schrijf ik over van de website van Onze Taal:

? Moet er een apostrof voor het cijfer 70 in de jaren (')70?

! Nee, de jaren 70, zonder apostrof, is juist. De apostrof is een teken dat er iets is weggelaten, maar in de jaren 70 is daar geen sprake van. Bijna niemand zegt immers 'de jaren negentienzeventig'; iedereen zegt 'de jaren zeventig'. Hetzelfde geldt voor de jaren 20, de jaren 30, de jaren 40, de jaren 50, de jaren 60, de jaren 80 en de jaren 90. Overigens heeft de jaren twintig, dertig enz. de voorkeur: hele tientallen kunnen het best uitgeschreven worden [mijn onderstreping]; dat leest het prettigst.

Bij de verkorte weergave van een specifiek jaartal, zoals in de periode '40-'45 en het seizoen '07-'08 is de apostrof wél nodig. Nu wordt er een eeuwaanduiding bij gedacht (en vaak ook gezegd).

Naarmate we langer op weg zijn in de 21ste eeuw, wordt het probleem actueel of de jaren twintig wel duidelijk genoeg is: wordt de periode 1920-1930 bedoeld of 2020-2030? Voeg bij twijfel van de vorige eeuw of van deze eeuw toe. Soms wordt gekozen voor formuleringen als de jaren 1920 en de jaren 2010, maar daarover verschillen de meningen nogal; sommigen vinden dit een duidelijke notatiewijze, maar anderen vinden het lelijk. Mocht de notatiewijze de jaren 1920 veel terrein winnen, en komt ook in het mondelinge taalgebruik 'de jaren negentientwintig' het vaakst voor, dan zou er wél iets te zeggen zijn voor het schrijven van de apostrof in de jaren '20. De apostrof vervult dan zijn functie als weglatingsteken (van 19 ofwel 20). Zover is het nog niet; slechts weinigen spreken van 'de jaren negentientwintig'. Vooralsnog is de jaren 20 van de vorige eeuw en de jaren 20 van deze eeuw het gewoonst; in deze combinaties is de apostrof in elk geval overbodig.

Tot zover een tekst die collega Paul-MD hier plaatste (11 dec 2008 14:41 uur), en die onder het volgende kopje verder gaat. Ik ben zo brutaal geweest het tussenkopje aan te brengen, omdat het nogal verschillende onderwerpen betreft. Deemoedig, Bessel Dekker 11 dec 2008 19:17 (CET)

• Naar mijn mening is inderdaad, wil je cijfers schrijven, het apostrofloze de jaren 40 juist. Je leest dit immers, hetzij hardop, hetzij in complete stilte, als "de jaren veertig". Geen lezer zal voor zichzelf, als hij de letters de jaren 40 leest, daarvoor de klanken "de jaren negentienveertig" substitueren; wel zal hij doorgaans die letters zo interpreteren, maar dat is wat anders: interpretatie is toevoeging aan het ongeschrevene.
• Daaruit volgt voor mij overigens dat ik de apostrof bij 40-45 en bij 07-08 al even aanvechtbaar vind. Ik ga immers uit van mijn uitspraak, en ik zeg "veertig vijfenveertig" dan wel "nu zeven nul acht", wat ik er ook bij denk. Vriendelijke groet, Bessel Dekker 11 dec 2008 19:17 (CET)

Volgens dezelfde redenering zou je snachts moeten schrijven i.p.v. 's nachts, aangezien je niet elke keer "des nachts" denkt als je het zegt of hoort. Er is wat voor te zeggen, maar het is niet erg gangbaar. Bever (overleg) 28 aug 2015 03:26 (CEST)

[Jaren] zeventig(er) [jaren]

Ook van Onze Taal de volgende vraag:

? Wat is het best: de jaren zeventig of de zeventiger jaren?

! De jaren zeventig verdient volgens veel mensen de voorkeur. Dat komt doordat er nog steeds taalgebruikers zijn die de zeventiger jaren zien als een germanisme, een (te) letterlijke vertaling van het Duitse die siebziger Jahre. Om die reden raden Eric Tiggeler (Vraagbaak Nederlands, 2005) en Jan Renkema (Schrijfwijzer, 2002) af de zeventiger jaren te gebruiken. In de praktijk komt de zeventiger jaren trouwens bijna net zo vaak voor als de jaren zeventig.

Hetzelfde geldt voor de dertiger jaren/de jaren dertig, de veertiger jaren/de jaren veertig, de vijftiger jaren/de jaren vijftig, de zestiger jaren/de jaren zestig, de tachtiger jaren/de jaren tachtig en de negentiger jaren/de jaren negentig: beide varianten komen voor, maar de jaren dertig, veertig enz. wordt nog steeds hoger gewaardeerd.

Tot zover Onze Taal. Of je dientengevolge ook de jaren 00 zou moeten schrijven, weet ik niet. Het staat in elk geval niet echt mooi. Paul-MD 11 dec 2008 14:41 (CET)

• Hiermee kun je het op verschillende gronden oneens zijn. Vooropgesteld: inderdaad wordt -er jaren nog vaak als germanisme beschouwd. Maar vaak ook niet, zoals hierna zal blijken.
• "een (te) letterlijke vertaling van het Duitse (...)" impliceert een merkwaardige opvatting van het begrip germanisme. Sinds Matthias de Vries is volgens mij als definitie geldig dat het leenwoord, wil het een barbarisme zijn, "in strijd met het Nederlandse taaleigen" moet wezen. Dat is dus iets heel anders dan "(te) letterlijk vertaald".
• Is het nu in dit geval een afkeurenswaardig germanisme? De Schrijfwijzer van 2002 heb ik niet, maar wel die van 1989 en 2005, en daar lees ik iets heel anders.

• 1989: Waarom worden al deze [erboven opgesomde, BD] germanismen nog gebruikt? Omdat de taalgebruiker deze woorden kennelijk beter, juister of mooier vindt. In de jaren vijftig en zestig hebben taalzuiveraars bezwaar gemaakt tegen de volgende germanismen.
  (...)
  de zestiger jaren ('die sechziger Jahre') — de jaren zestig
  Men kan deze woorden lelijk vinden, maar als ze een functie vervullen in het taalgebruik, heeft verzet weinig zin. Hetzelfde geldt voor de anglicismen(?) 'volgeboekt' voor 'geheel besproken' en (...) De geschiedenis bewijst dat het verbieden van barbarismen weinig zin heeft. Maar schrijvers die kritiek op hun taalgebruik willen voorkomen, doen er goed aan enige terughoudendheid te betrachten in het gebruik van te letterlijk vertaalde buitenlandse woorden en uitdrukkingen.
  
  Aha, daar heb je 'm dus! Alleen, hier wordt níét met zoveel woorden afgeraden de ...er jaren te gebruiken.
  
  
• 2005: De negentiger jaren en middels zijn aan het Duits ontleend. Wij schrijven de jaren negentig en door middel van (¶). Het woord roep komt van Ruf, dat wij [in een gegeven voorbeeld, BD] vertalen met 'reputatie'.
  Als een germanisme brede verspreiding vindt, dan is het kennelijk niet zo in strijd met het Nederlandse taaleigen [hier is De Vries terug, BD]. In het verleden hebben taalkundigen en taalcritici zich verzet tegen germanismen die nu algemeen gebruikelijk zijn. Enkele voorbeelden met daarachter de voorgestelde vertaling:
  (...)
  Ook woorden als middels en constructies als de negentiger jaren beginnen inmiddels al aardig ingeburgerd te raken. Het wordt waarschijnlijk al te puristisch om in gevallen als deze van germanismen te blijven spreken (¶). Maar voor twee jaar klinkt nog tamelijk Duits; beter klinkt twee jaar geleden.

• Zo eenduidig is het bij Renkema (1989 en 2005) dus blijkbaar niet. Er bestaat in ieder geval spanning tussen de twee zinnen die ik met (¶) gemerkt heb.
• Wat is in strijd met het taaleigen? Wat is te letterlijk vertaald? Renkema is daar nogal voorzichtig over. En dan: het heilige der heiligen is een bekend hebraïsme. Afschaffen? Computer, hoewel niet vertaald, komt uit het Engels. Vervangen? Het is verleidelijk de vinger te heffen en "Fout!" te roepen, maar het brengt onvermoede moeilijkheden en tegenstrijdigheden met zich mee.
• De helft van de taalgebruikers gebruikt de zeventiger jaren. Lijkt mij prima. Een van de zinswendingen die volgens mij veel bezwaarlijker is, vindt u in de huidige zin. Toch komt die heel vaak voor, al decennialang. In die zin moet is immers zijn zijn. Vriendelijke groet, Bessel Dekker 11 dec 2008 19:51 (CET)

Ik vind de (vermeende) germanismen helemaal niet storend en ook prima passen in de Nederlandse taal die als eveneens Germaanse taal nauwer verwant is met het Duits dan het nogal sterk door de Romaanse taalfamilie beïnvloedde Engels. Volgens mij heeft de afkeer van het gebruik van germanismen te maken met de langdurige afkeer van Duitsland en alles wat Duits is na de Tweede Wereldoorlog. Opvallend is dat zich in het openbaar maar weinig mensen druk maken over de zeer veel voorkomende taalvervuiling met Engelse woorden terwijl daar goede Nederlandse woorden voor bestaan of ontwikkeld kunnen worden. Er is taalkundig helemaal niets mis met de term zeventiger jaren. We maken immers ook gebruik van de er uitgang in woorden zoals je tienerjaren of een twintiger of een veertiger of een tachtiger wanneer we iemand bedoelen die zich in een bepaald decennium van zijn eigen leven bevind.--Emeg (overleg) 3 okt 2011 13:13 (CEST)

Helemaal waar, ook de Taalunie zegt inmiddels dat deze vormen niet langer gezien worden als germanismen. Richard 3 okt 2011 15:04 (CEST)

Millenniumvergissing

Ik vraag mij af waarom op Wikipedia de millenniumvergissing bewust gehanteerd wordt? Op die manier zal deze fout, die nu al door zoveel mensen gemaakt wordt, door nog meer mensen gemaakt worden.

Zou het niet beter zijn deze vergissing zoveel mogelijk te vermijden? Op die manier kan deze misschien ooit nog verdwijnen.

Zwarepeet 30 dec 2009 12:53 (CET)

Het heet vergissing omdat het op een vergissing gebaseerd is. Het is echter wel wat normaal gesproken gedaan wordt. In dit geval denk ik dan het conformeren aan wat gebruikelijk is zwaarder weegt. Doe je dat niet loop je uit de pas en bovendien loop je het risico zo wel een erg hoog nerdgehalte te krijgen. Want wie neemt je nog serieus als je zegt dat de 21e eeuw pas in 2001 begon (al is dat technisch gezien misschien correct)? Richard 30 dec 2009 13:23 (CET)

Hoezo misschien technisch correct? Wordt daarover hier nog getwijfeld?

Ik neem iemand niet erg serieus als deze een nieuwe eeuw met het nulde jaar in plaats van het eerste jaar laat beginnen. Het onbegrip bij velen ontstaat door een gebrekkig besef dat het cijfer nul de telwaarde loos of leeg heeft. Velen beseffen blijkbaar niet echt dat het getal 10 bij het eerste en niet bij het tweede tiental hoort. In het Wikipedia artikel over het cijfer 0 staat alles prachtig uitgelegd. De introductie van het cijfer 0 als lege of loze telwaarde in ons telsysteem was een flinke stap vooruit ten opzichte van een getalsysteem (zoals het Romeinse) waarin het begrip nul uitgedrukt als getal of cijfer afwezig is.

Enne, ik deel de opvatting van Zwarepeet, de nadruk dient te liggen op de correcte uitleg van feiten en niet op het meelopen met de massa in het geval dat deze foutieve opvattingen koestert. Wie desnoods niet als een nerd door het leven wil gaan is mijns inziens als encyclopedie schrijver minder geschikt, ook een nerd heeft heel positieve kanten en deze verdienen waardering.--Emeg (overleg) 3 okt 2011 15:38 (CEST)

Dan moet je beginnen met kinderen niet van 1 t/m 10 te leren tellen maar van 0 t/m 9 - maar voor dat algemeen geaccepteerd is... Richard 3 okt 2011 15:52 (CEST)

Wat een non-argument is dit nu?? Is het dan niet de bedoeling dat wikipedia "technisch correcte" informatie verstrekt??

Bovenstaande niet middels vier tildes ondertekende reactie op de discussie uit 2009 - 2011 werd geplaatst door 2A02:A03F:4CFD:AF00:C80B:2F9B:A1F6:7099 op 3 jan 2020 om 20:22 uur.

Zin?

Wat een zinloze lijst! Madyno (overleg) 20 jul 2017 18:07 (CEST)

Telling

Het verbaast me dat de mensen die de 20e eeuw laten bestaan uit de jaren 1900-1999, dit honderdtal niet de 19e eeuw noemen. Je ziet toch die 19 daar staan en (!) dat zou ook nog logisch zijn, want het is het inderdaad het 19e honderdtal. Het 1e bestaat nl. uit de jaren 100-900, de 99 jaren daarvoor vormen geen 100-tal. Denk niet dat de introductie van een jaar 0 helpt. De honderd jaren 0-99 zijn dan consequent het 0e 100-tal. Madyno (overleg) 20 jul 2017 20:35 (CEST)

Als iemand mij drie Euro verschuldigd is en hij geeft mij de eerste Euro, dan is dat dus Euro nummer 1. Anders dan zouden we op vier Euro uitkomen. Bob.v.R (overleg) 20 jul 2017 21:06 (CEST)

Wat noem je de eerste? Madyno (overleg) 20 jul 2017 21:18 (CEST)

Ik hoop dat we het op deze plaats, in het kader van de lijst van decennia, niet over de axioma's van Peano willen hebben. Euro 1 noem ik de eerste, Euro 2 noem ik de tweede, etc. Evenzo bij eeuwen: de eeuw die als twintigste komt noemt men (!) de twintigste eeuw. Bob.v.R (overleg) 20 jul 2017 22:13 (CEST)

Opm.: strikt genomen is het jaar 2000 onderdeel van de twintigste eeuw, want we introduceren inderdaad niet een 'jaar 0'. Het overleg over wanneer de eeuwwisseling plaatsvond is overigens elders al zeer uitgebreid gevoerd, dus mijn opm. is niet bedoeld om die discussie opnieuw te voeren. Bob.v.R (overleg) 20 jul 2017 22:43 (CEST)

Ik wil het zeker niet over de axioma's hebben. Maar het jaar dat als eerste komt noemen sommigen het jaar 0. Daar gaat het hier over. Niet dat ik dat uitvoerig wil bediscussiëren. Ik las dat iemand had geschreven dat het eerste decennium uit de jaren 1 - 9 zou bestaan. Hoe kun je het verzinnen! Daar komen mijn bespiegelingen vandaan. Madyno (overleg) 21 jul 2017 10:40 (CEST)

Ik zie dat op wikipedia eeuwen nu lopen van bv. 401 t/m 500 en millennia van bv. 1001 t/m 2000. Dit lijkt me correct. Decennia laten we dan weer lopen van bv. 1960 t/m 1969, aansluitend bij de uitdrukking 'de jaren 60'. Hierdoor wringt het in de tabellen soms wat aan de randen, maar het is op zich wel consequent gedaan; het kan dus. Inderdaad telt het eerste decennium dan slechts 9 jaar. Bob.v.R (overleg) 21 jul 2017 12:58 (CEST)

Nu schrijf je ook al 'decennium' voor de eerste 9 jaren! Dat is geen decennium, dat is juist het punt. De eerste 9 jaren vormen in dat systeem geen decennium. Het eerste decennium bestaat uit de jaren 10-19. Madyno (overleg) 21 jul 2017 13:29 (CEST)

Het wringt wat aan de randen, dat klopt. De optie om alle decennia 1 jaar op te schuiven is een aantal jaar terug uitgebreid aan de orde geweest, maar daar is toen niet voor gekozen. Bob.v.R (overleg) 21 jul 2017 13:38 (CEST)